Freyr - 01.11.1995, Page 16

til þess að skila afurðum sínum inn
í sláturhús. Hann vildi að mönnum
yrði auðveldað umfram það sem
gert er ráð fyrir í samningnum að
fækka fé. Menn verða að fá
einhverja umbun fyrir að fækka
ánum. Hann taldi að flestir bændur
í heimabyggð hans og víðar væru
þeirrar skoðunar að Búnaðarþing
ætti að afgreiða þennan samning
endanlega sjálft vegna þeirrar
tímapressu sem bændur væru nú
komnir í.
Þórólfur Sveinsson. Hann ræddi
fyrst um endurúthlutun greiðslu-
marks samkvæmt samningnum. Sú
regla sem sett verður varðandi
endurúthlutunina verður alltaf
umdeilanleg. Hann útskýrði því
næst nánar hvað fælist í endur-
úthlutunarreglunni, sérstaklega
hvað varðar endurúthlutun til
bænda sem eru með blandað bú.
Hann minntist því næst á
fjárhagsramma samningsins og
mótmælti því sem fram kom í máli
Rögnvaldar Olafssonar að hluti af
þeim greiðslum sem þar væri fjallað
um kæmi ekki sauðfjárbændum
sjálfum til góða. Hann minnti á það
að ríkisvaldið hafi sett það sem
fortakslaust skilyrði að öll aðstoð
við að leysa vanda sauðfjárbænda
væri bundin því að um væri að ræða
lausn til frambúðar. Ríkið ljáði ekki
máls á því að leysa birgðavandann
fyrst og semja síðar um önnur atriði.
Hann kvað þann samning sem hér
lægi fyrir vera lokatilboð af ríkisins
hálfu hvað fjárhagsramma hans
áhrærði. Honum fannst Birkir
Friðbertsson mála þennan samning
óþarflega dökkum litum. Hann
minnti á birgðasöfnunarákvæði
gamla búvörusamningsins, við
höfum verið að ýta skafli á undan
okkur og nú er komið að
skuldadögum samkvæmt honum.
Hann velti því að lokum fyrir sér
hvað myndi gerast ef bændur
höfnuðu samningnum. Það fer ekki
á milli mála að innan stjómar-
flokkanna væm talsverðar deilur,
bæði um fjármuni og aðferðir. Því
taldi hann vonlaust að taka samn-
ingana upp á ný og halda það að
bændur gætu náð fram betri niður-
stöðu. Hann mælti því með því að
samningurinn yrði staðfestur, en
gerði ekki tillögu um hvort farið
yrði út í atkvæðagreiðslu á meðal
bænda eða ekki.
Bjarni Asgeirsson. Hann kvað
samninginn vera bæði loðinn og
óljósan. Hann kvaðst ekki mundu
fara heim af Búnaðarþingi fyrr en
hann hefði fengið skýringar á því
hvemig eigi að framkvæma ýmis
atriði hans. Hann var ósáttur við
uppkaupalið samningsins því að í
honum fælist að menn gætu verið að
fá þar styrk til þess að hætta
kindakjötsframleiðslu og færa sig
yfir í aðra kjötframleiðslu og auka
þannig enn á kjötfjallið. Hann taldi
að stórherða þyrfti eftirlit með
búfjárfjölda og að búfjártalning
þyrfti að fara fram árlega. Varðamdi
uppgjör afurða taldi hann engar
líkur til þess að sláturleyfishafar
myndu vinna betur saman á næstu
árum heldur en hingað til. Ef við
stöndum ekki betur saman á
næstunni en við höfum gert þá
springur þessi samningur. Krafan
um frjálsa verðlagningu verður því
eingöngu smásalanum í hag. Hann
gerði ennfremur kröfu um meiri
peninga til afsetningar birgða
erlendis. í samninginn vantar fram-
tíðarmarkmið um hvernig land-
búnaður á Islandi verður á næstu
árum og áratugum. Hann kvaðst alla
tíð hafa verið á móti því að
útflutningsbætur væru aflagðar, á
sama tíma og bændum væri ætlað
að keppa við niðurgreiddar vömr á
erlendum mörkuðum. Að lokum
lagði hann það til að samningurinn
færi í almenna atkvæðagreiðslu á
meðal greiðslumarkshafa í sauð-
fjárrækt.
Hörður Harðarson. Hann þakk-
aði góðar ábendingar um það sem
betur mætti fara í samningnum.
Hann benti á að markmið samn-
ingsins væri að styðja við sauð-
fjárrækt fyrst og fremst. Hann
fjallaði því næst um mismunandi
hugmyndir manna um hverjir ættu
að greiða atkvæði um samninginn.
Menn verða að velta því fyrir sér
þegar fjallað er um það hvemig
ríkisvaldið ráðstafar 11 milljörðum
króna, þá hlýtur það að hafa veruleg
áhrif á stöðu annarra kjötgreina.
Samningurinn hefur því veruleg
áhrif á stöðu landbúnaðarins í heild,
ekki hvað síst með hliðsjón af því
hvernig þeim fjármunum sem
ætlaðir eru til að losa um
birgðastöðuna er varið. Innflutn-
ingur er orðinn að veruleika og því
fáum við ekki breytt. Við getum
eingöngu lagað okkur að inn-
flutningi með því áð breyta rekstrar-
umhverfi landbúnaðarins hér
þannig að það verði sem líkast því
umhverfi sem landbúnaðurinn býr
við í samkeppnislöndunum. Hann
fjallaði því næst um hvernig
stoðkerfi landbúnaðarins í sam-
keppnislöndunum væri uppbyggt
með hliðsjón af því kerfi sem við
búum við hér á landi. Bændur í
öðrum greinum en sauðfjár- og
nautgriparækt hljóta því að gera þá
kröfu til ríkisvaldsins að þeim verði
búin svipuð rekstrarskilyrði og
bændum í samkeppnislöndunum.
Þegar ríkisvaldið er hins vegar búið
að festa svo háar upphæðir til
stuðnings hefðbundnu búgrein-
unum, er eðlilegt að ekki sé mikið
eftir til skiptanna til þess að ná þeim
markmiðum. Því væri ekki óeðlilegt
að bændur í þessum greinum litu til
samstarfs við aðra hópa í þjóð-
félaginu, sem með þeim vildu vinna
að hagsmunamálum þeirra.
Gunnar Sæmundsson. Hann
vék fyrst að ræðu Harðar Harðar-
sonar og taldi að í henni fælist
talsverður hótunartónn. Hann
minnti í þessu sambandi á skýrslu
OECD um stuðning við landbúnað
á Islandi. Hann vék því næst að
góðæri síðustu tveggja ára og taldi
að það hefði haft sitt að segja við að
auka þann birgðavanda sem við nú
ættum við að glíma. Hann saknaði
úttektar á framkvæmd gamla sauð-
fjársamningsins með tilliti til
markmiða hans. Hann taldi að menn
hefðu verið of fljótir á sér við að
kætast yfir því að búið væri að binda
beingreiðslumarkið næstu tvö árin,
því að það kæmi glöggt fram í
samningnum að ef neyslan minnkar
þá lækka beingreiðslurnar. Hann
taldi hins vegar uppkaupakafla
samningsins vera nokkuð hag-
stæðan bændum. Hann fjallaði því
næst um birgðavandann og kvaðst
hafa miklar áhyggjur af því ef allt að
helmingur umframbirgðanna færi á
innanlandsmarkað, eins og komið
hefði fram hjá aðstoðarmanni land-
búnaðarráðherra. Mikilvægt er að
þær umframbrigðir sem settar verða
448 FREYR -11 '95