Freyr - 01.11.1995, Blaðsíða 35

vaxandi eldi gripanna og aukinni fóðurumsetningu.
Gildin yfir orkunýtingu eru eins og áður segir fundin í
tilraunum með nautgripi á viðhaldsfóðrun og þau þarf
því að leiðrétta að meðaleldi, sem gengið er út frá að
samsvari 2,38 sinnum viðhaldsfóðrun. Það er með
öðrum orðum fóðrunarstig grips sem mjólkar um 15 kg
af 4% feitri mjólk. Fyrir hvert margfeldi viðhalds-
fóðrunar lækkar reiknað innihald fóðursins af breytiorku
um 1,8% og því eru gildin sem fundin eru við við-
haldsfóðrun margfölduð með stuðlinum 0,9752 til að
umbreyta þeim að áðurnefndu meðaleldi.
Til að auðvelda almenna notkun matskerfisins var
síðan ákveðið að vinna með skiljanlegri orkugildi í fóðri
en kcal/kJ breytiorku eða nettóorku, þ.e. ákveðið var að
miða við fóðureiningar til mjólkurmyndunar og þess
vegna er reiknuðu innihaldi fóðursins af NOm umbreytt
samkvæmt eftirfarandi líkingu í FEm. Sem áður segir
samsvarar ein fóðureining nettóorkuinnihaldi í einu kg
af byggkomi með 85 % þurrefni.
FEm í kg þurrefnis = NOm í kg þurrefnis /1650
(6900)
(Ef NOm er reiknað í kcal er deilt með 1650, en með 6900 ef NOm
er í kjoul- um).
í töflu 1 em sýnd dæmi um reiknað innihald fóður-
eininga í fáeinum algengum fóðurtegundum samkvæmt
gömlu fitufóðureiningunni (F.f.e) og hinni nýju
mjólkurfóðureiningu (FEm).
Tafla 1. Fitufóðureiningar og mjólkurfóður-
einingar í algengum fóðurtegundum
Fóðurtegund F.f.e FEm FEm/F.f.e
Taða - góð 0,74 0,81 1,10
Taða - síðslegin 0,64 0,72 U2
Vothey - snemmsl. 0,78 0,86 1,10
Bygg 1,17 1,14 0,97
Hafrar 1,02 0,99 0,97
Sojamjöl 1,10 1,12 1,02
Eins og taflan sýnir er mestur munur á reiknuðum
fitufóðureiningum og mjólkurfóðureiningum í gróf-
fóðrinu og því meiri munur sem gróffóðurgæðin eru
lakari. í kjarnfóðurtegundunum er mismunurinn hins
vegar lítill.
Orkuþarfir mjólkurkúa
77/ viðhalds:
Á sama hátt og í fitufóðureiningakerfinu er útreikn-
ingur á orkuþörfum til viðhalds miðaður við stærð
skepnunnar, eða svonefndan efnaskiptaþunga hennar
sem er líkamsþunginn hafinn í veldið 0,75. Efna-
skiptaþungi gripanna er mælistærð sem reiknaðar orku-
þarfir breytast í réttu hlutfall við.
Eftirfarandi líking er síðan notuð til þess að reikna
orkuþarfímar í mjólkurfóðureiningum við breytilegan
líkamsþunga:
Mjólkurfóðureiningar (FEm) til viðhalds =
0,0424 x (líkamsþunginn) 0 75
777 mjólkurmyndunar:
Mat á orkuþörfum til framleiðslu miðast fyrst og
fremst við orkuinnihald framleiðslunnar. Þegar um
mjólkurmyndun er að ræða er þar af leiðandi miðað við
orkuinnihald í staðalmjólk eða 4% mælimjólk.
Eftirfarandi líking, sem gerir ráð fyrir ögn vaxandi
orkuþörfum á framleiddan lítra mjólkur með vaxandi
nyt, er notuð til að reikna orkuþörf til mjólkur-
framleiðslu;
Mjólkurfóðureiningar(FEm) tii framleiðslu
= 0,44 x M + 0,0007293 x M2
M = kg af 4% mælimjólk
77/ fósturvaxtar:
Við ákvörðun á orkuþörfum til fósturmyndunar er
tekið mið af meðal fæðingarþunga kálfsins. Hér er lagt
til grundvallar að meðal fæðingarþungi kálfs sé um 40-
45 kg. Á tímabilinu frá 60 til 30 dögum fyrir burð er gert
ráð fyrir viðbótarþörfum til að mæta þörfum til
fósturvaxtar sem svarar til 1,5 mjólkurfóðureininga og á
síðasta mánuðinum 2,5 mjólkurfóðureininga á dag.
Tafla 3. sýnir daglegar orkuþarfir í mjólkurfóður-
einingum (FEm) til viðhalds miðað við breytilegan líf-
þunga og til mjólkurmyndunar við mismunandi dagsnyt
af 4% mjólk byggðar á líkingunum hér fyrir framan.
Tafla 3. Daglegar orkuþarfir mjólkurkúa fil
viðhalds og mjólkurframleiðslu
Þarfir til viðhalds
Þungi Viðhaldsþarfir og mjólkurframleiðslu, FEm
á fæti, á dag Nyt/dag Nyl/dag Nyt/dag
kg F.f.e. FEm 10 kg 20 kg 30 kg
400 3,4 3,8 8,3 - 12,9 - 17,7
430 3,6 4,0 8,5 - 13,1 - 17,9
450 3,7 4,1 8,6 - 13,2 - 18,0
480 3,9 4,3 8,8 - 13,4 - 18,2
500 4,1 4,5 9,0 - 13,6 - 18,4
Til viðbótar ofangreindum orkuþörfum til viðhalds,
mjólkurframleiðslu og fósturvaxtar er rétt að miða við
viðbótarþörf hjá fyrsta kálfs kvígum sem svarar hálfri
mjólkurfóðureiningu á dag á fyrsta mjaltaskeiðinu
vegna vaxtar og þroska.
Hvað breytist samanborið við eldri
aðferðina
Ef við berum saman orkuþarfir til viðhalds í töflunni
hér að ofan og þær tölur yfir þarfir í fitufóðureiningum
sem í gildi hafa verið er mismunurinn frekar lítill. Það
er fyrst og fremst þegar kemur að framleiðsluþörfinni
sem fer að muna einhverju á nýju og gömlu
matsaðferðinni. Við skulum til fróðleiks líta á tilbúið
11 ’95 - FREYR 467