Freyr - 01.11.2001, Blaðsíða 10

í þeirri öru þróun, sem nú
er í allri tækni við bústörf, þá
tel ég brýnt að halda uppi
góðu verknámi við búnaðar-
skólana, svo sem stillingu á
margs konar vélum, og
vinnubrögð, t.d. plægingar.
Þá er nauðsynlegt að kenna
nemendum að forðast slys
af völdum tækninnar.
A síðari árum hefur
dregió úr aðsókn í almennt
búfrœðinám. Hvað veldur
því?
Það er nú án efa fleira en
eitt. Sjálfsagt veldur þar þó
mestu að afkoma í landbún-
aði hefur verið léleg. Ungl-
ingar, sem alast upp i sveit
og sóttu áður eftir búfræði-
námi með það í huga að
taka við jörðinni, sjá nú
ekki framtíð í því eins og
áður. Það er heldur ekki
þess að vænta að foreldamir
hvetji þau til þess.
Eg hef orðið þess áskynja
af nemendum mínum, sem
eru úr sveitum þar sem fólki
er farið að fækka vemlega, að þá
leggjast mestöll félagsstörf niður,
ungmennafélag, kvenfélag og
jafnvel búnaðarfélag er dautt eða
sameinað öðm búnaðarfélagi. Það
em ekki haldnar samkomur, svo
sem þorrablót, það er messað
örsjaldan og nemendur úr þessum
sveitum hafa sagt frá því og unga
fólkið hafi enga möguleika á að
lyfta sér upp, fara og hitta jafnaldra
nema að fara á fyllilríissamkomur í
nálægum þéttbýlum. Þegar svo er
komið er orðið stutt í að sveitin fari
alveg í eyði.
Staða landbúnaðar ogframtíðar-
horfur?
Það em margir þættir sem ráða
framtíð landbúnaðar á íslandi
næstu 50-100 árin, eins og allra
annarra landa. Flestir ábyrgir vís-
indamenn spá veðurfarsbreytingum
á næstu áratugum, vegna aukningar
koltvísýrings og annarra gróður-
sem nú em að vaxa úr
grasi, munu e.t.v. þurfa að
læra að temja vagnhesta.
Er hugsanleg loftlags-
breyting það eina sem þú
telur hafa áhrif framtíð
landbúnaðar?
Nei en ef loftlags-
breytingamar verða, hafa
þær mjög víðtæk áhrif. En
þar að auki mun mann-
kyninu ijölga ört sem
kallar á meiri mat, en það
sem dregur úr möguleik-
um á aukinni matvæla-
framleiðslu er að eyði-
merkur stækka og stöðugt
er verið að taka gott rækt-
arland úr notkun, til að
byggja á því hús, vegi,
flugvelli o.s.frv. Það er
þess vegna eðlilegt að all-
ar ríkar þjóðir reyna að
vernda landbúnað sinn,
t.d. með niðurgreiðslu
afurða. Þetta mglar sam-
keppni á milli búgreina á
ýmsa vegu, t.d. þekkjum
við að niðurgreiðsla á
korni bætir samkeppnisaðstöðu
svína- og fuglakjöts við kjöt af
grasbítum.
Nú þegar eru átök milli að
minnsta kosti þriggja gerða að
búum, hátæknivæddra verksmiðju-
búa, fjölskyldubúa með miðlungs
tæknivæðingu og Qölskyldubúa
með litla tæknivæðingu, sem sum
hver stunda lífrænan landbúnað
undir kjörorðinu Lítið er fallegt. í
nálægum löndum stendur yfir mik-
ill slagur á milli hefðbundinna kyn-
bóta á dýmm og jurtum annars veg-
ar og erfðabreyttra lífvera, m.a. til
að auka afköst þeirra.
Það er því alveg víst að landbún-
aður á íslandi á effir að ganga í gegn-
um mjög breytt starfsumhverfi á
næstunni. Þeir sem sjá um rannsókn-
ir, menntun og ráðgjöf í landbúnaði
verða heldur betur að taka á honum
stóra sínum til að fylgjast með og
hjálpa bændum að fást við nýjar og
óþekktar aðstæður M.E.
Málverk af Magnúsi Óskarssyni eftir Baltasar. Gjöf til
Bændaskólans á Hvanneyri frá vinum og samstarfsmönn-
um Magnúsar, afhent i ágúst 1999.
húsalofttegunda í lofthjúpnum, sem
getur haft mikil áhrif á meðalhita í
heiminum og þar með á matvæla-
framleiðslu. Við vitum ekki hvort
þetta verður til þess að hitastigið
hækkar eða lækkar á íslandi. Vegna
þess að menn óttast þessar breyt-
ingar halda menn ráðstefnu eftir
ráðstefnu til að reyna að draga úr
notkun orkugjafa sem mynda kol-
tvísýring og aðrar lofttegundir sem
auka gróðurhúsaáhrif. Þar að auki
er vitað að farið er að ganga á olíu-
birgðir heimsins og þær endumýja
sig ekki. Vegna þess ama mun verð
á orkugjöfum fara hækkandi á
næstu áratugum. Þess vegna kemur
hver sendinefndin eftir aðra frá
stórfyrirtækjum og vill kaupa okk-
ur hreinu orku úr fallvötnum og
jarðhita. Það er nokkuð ljóst að
olíuafurðir munu margfaldast í
verði á næstu áratugum, sem mun
breyta bútækni hjá okkur og öðmm
vélvæddum þjóðum. Bændaefnin,
10 - pR€VR 11/2001