Freyr - 01.11.2001, Blaðsíða 37

ATTAC - samtök
um réttindi hinna fátæku
Um fjögur ár eru síðan rit-
stjóri franska blaðsins
Le Mondo Diploma-
tique birti mikla grein
eftir sig þar sem hann gagnrýndi
hin alþjóðlegu fjármálaviðskipti,
vaxandi misrétti í heiminum og
hnignun lýðræðisins innan ríkja og
á alþjóðavettvangi.
Greinin flaug um allt eins og eld-
ur í sinu. Á fáum mánuðum varð til
ný pólitisk hreyfing í Frakklandi,
sem safnaði að sér fýlgi þvert á all-
ar pólitískar flokkalínur, en þó með
meginfýlgi úr miðflokkum og út á
vinstri vænginn. Á íslensku gæti
nafii hreyfingarinnar hljóðað: Fé-
lagsskapur um baráttu gegn alþjóð-
legum ijármálaviðskiptum og spá-
kaupmennsku og fyrir réttindum og
velferð almennings, skammstafað
(á frönsku) ATTAC.
ATTAC starfar nú í um 30 lönd-
um og engin alþjóðleg hreyfing, er
ber lýðræði fyrir brjósti, vex hraðar
um þessar mundir. Deild í ATTAC
var stofnuð í Noregi á liðnum vetri
og eru félagsmenn nú þegar um
3000 og fjölgar hratt.
I pólitísku samhengi, þjóðlegu sem
alþjóðlegu, berst ATTAC gegn al-
þjóðavæðingu fjármálaaflanna. Við-
horf þessara afla birtast í ýmsum
myndum og þar er litið á fjármagn og
hagnað sem upphaf og endi allra
hluta. Hér er um að ræða hina alþjóð-
legu spákaupmennsku með fjármagn
sem veltir 1500-2000 milljörðum
dala á sólarhringi og felst í viðskipt-
um með gjaldeyri og vörur.
ATTAC hefur gert hugmynd
bandaríska nóbelsverðlaunahafans
í hagfræði, Tobins, að sinni, sem er
sú að lagt verði gjald á þessi við-
skipti, og Sameinuðu Þjóðimar út-
hluti tekjunum til þarfra verkefna,
svo sem til að vinna gegn fátækt í
heiminum. Jafnvel skattur upp á
innan við eitt prómill gæti gert SÞ
fært að takast á við verkefni sem
engan dreymir nú um að unnt sá að
leggja út í. Þar má nefna að gefa
hinum fátækustu af öllum fátæk-
um, þeim sem nú hafa innan við
200 kr. á dag til að lifa af, yfir
tveimur milljörðum manna, von
um góða grunnmenntun sem og
lágmarks heilbrigðisþjónustu.
Skattaparadís, skálkaskjól
ólöglegrar starfsemi
Aðildarsamtök ATTAC, hvar
sem er í heiminum, berjast gegn
svokölluðum „skattaparadísum“,
þ.e. löndum, sem bjóða einstakl-
ingum og fyrirtækjum upp á að
koma fjármunum undan skatti í
heimalöndum sínum. Jafnframt og
ekki síður eru skattaparadísarlönd-
in skálkaskjól fýrir þá sem hafa
undir höndum peninga sem aflað er
á ólöglegan hátt, svo sem með
vopnasölu, sölu fikniefna og hagn-
aði af mannsali með konur og böm
og tilheyrandi vændi.
I Noregi er til opinber sjóður sem
ATTAC lítur gagnrýnum augum,
sem er Olíusjóður ríkisins. Sá sjóð-
ur er nú að upphæð 350 milljarðar
nkr. Samtökin styðja það að sjóður-
inn sé notaður til fjárfestinga en
jafnframt að um þær fjárfestingar
gildi siðareglur sem hindri m.a. að
Olíusjóðurinn fjárfesti í alþjóðlegu
fýrirtæki, sem framleiðir ólögleg
vopn, svo sem jarðsprengjur. (Sjóð-
urinn hefur nú selt hlutabréf sín í
þessu fyrirtæki). Við leggjumst
einnig gegn því að Olíusjóðurinn
kaupi hlutabréf í félögum sem
starfa með einræðisríkisstjórum
sem eiga í borgarstyrjöldum við
eigin þjóðir. Það á sér nú stað í
Súdan. Þar hefur ráðið ríkjum ein-
ræðisherstjórn múslímskra bók-
stafstrúarmanna frá árinu 1989, en í
landinu er að finna olíulindir, sem
alþjóðleg olíufýrirtæki líta gimdar-
auga og hafa stofnað um félög til
að nýta. Olíusjóðurinn norski á að-
ild að tveimur slikum félögum.
Við emm ekki mótfallin frjálsum
viðskiptum sem slíkum, en við
gagnrýnum alþjóðleg viðskipti eins
og þau fara nú fram. Um helmingur
af öllum alþjóðlegum viðskiptum
fer nú fram milli fjölþjóðlegra
fýrirtækja og þau viðskipti em að
sjálfsögðu ekki fijáls og oft þannig
fýrir komið að allur skattskyldur
hagnaður hverfur að því er virðist í
bókhaldi þeirra.
Við gagnrýnum viðskipti með
vömr sem böm vinna við að fram-
leiða og seldar em á alþjóðlegum
markaði. Við gagnrýnum einnig
vinnu fullorðins fólks í þróunar-
löndunum fýrir fjölþjóðleg fýrir-
tæki fýrir sáralítil laun og án allra
réttinda samtaka launþega af
nokkm tagi.
Alþjóðleg viðskipti hafa einnig
án nokkurs vafa stuðlað að um-
hverfisspjöllum, en þau mál hafa
hingað til ekki fengið þá umíjöllun
sem þau eiga skilið.
Næg matvæli fyrir
jaróarbúa forgangsverkefni
Við emm gagnrýnin en leggj-
umst ekki gegn rannsóknum og
hagnýtingu erfðatækninnar. Næg
matvæli handa jarðarbúum er for-
gangsverkefni okkar sem og öll
mál sem varða það að tryggja
öryggi í matvælaframleiðslu.
Við teljum að svokallaður verk-
smiðjubúskapur sé varhugarverður
sem og núverandi viðskiptahættir
með búvömr. Þar höfum við m.a. í
huga útbreiðslu kúariðu og gin- og
klaufaveiki sl. vetur.
Frh. á bls. 36
FR€VR 11/2001 - 37