Freyr - 01.11.2001, Blaðsíða 23

Flytjum kjöt en ekki dýr
Renate Kiinast lagði mikla
áherslu á siðferðileg málefni í
Rachel Carson- erindi sínu. Með-
ferð búfjár vekur margar siðferði-
legar spumingar og hún benti á að
neytendur höfnuðu búfjárhaldi þar
sem velferð dýra er ekki í heiðri
höfð, fóðri úr dýrahræjum og
fjöldaslátrun sem beitt er við sjúk-
dómavamir.
Þá beindi hún athyglinni að þeim
umfangsmiklu flutningum á búfé
sem nú eiga sér stað. Slíkir flutn-
ingar auka á dreifmgu sjúkdóma og
íþyngja velferð dýra. Hún mælti
því eindregið með því að betur sé
farið með skepnur við flutninga og
leyfilegur flutningstími verði skor-
inn niður. Þá hlýtur það að vera
skynsamlegra að flytja kjöt heldur
en sláturdýr langar leiðir.
Á þessu sviði er einnig verk að
vinna gagnvart ESB. Það er erfitt
vegna þess að hugmyndir um vel-
ferð dýra em ólíkar milli einstakra
landa sambandsins. Einkum taldi
hún seint og illa ganga að breyta
reglum um búrhænsni. Hætta á
notkun hefðbundinna búra í ESB
fyrir árið 2012, en hún kvaðst
leggja til að bannið taki gildi í
Þýskalandi þegar fyrir árið 2007 og
að strax verði bannað að setja upp
fleiri slík búr.
Harðari alþjóðlegar
viðmiðanir
Renate Kiinast sagði að lokum að
dýravelferð, neytendavernd og
vemd á náttúmnni væm atriði sem
sífellt meiri gaumur væri gefínn á
alþjóðavettvangi. Hún benti m.a. á
mótmælaaðgerðir i Seattle, Prag og
víðar sem dæmi um auknar
áhyggjur af alþjóðavæðingunni.
Stjórnmálamenn verða að taka
þessi skilaboð alvarlega, sagði hún,
og lýsti þvi yfír að Þýskaland og
ESB munu láta málefni bættrar
neytendavemdar, dýravelferðar og
umhverfisvemdar til sín taka á al-
þjóðlegum vettvangi. Þetta mun
einnig gilda um aukið matvæla-
öryggi og hertar reglur um inni-
haldslýsingu á matvælum.
Hún vakti athygli á að bændur í
Bandaríkjunum gefa nautgripum
hormóna til að hraða vexti þeirra
og til að kýr mjólki meira. I ESB er
þetta bannað til að verja neytendur.
Bandarískir bændur nota einnig
erfðatækni í stómm stíl til að auka
framleiðslu á sojabaunum, bómull
og maís. I Evrópu er mikill meiri-
hluti neytenda á móti því að fram-
leiða hráefni í matvæli með þessum
hætti. I Bandaríkjunum vex einnig
þessi mótstaða.
Umfangsmikill sjálfbær landbún-
aður í Evrópu er framlag okkar til
sjálfbærs alþjóðasamfélags, sagði
Renate Kiinast að lokum.
(Þýtt og endursagt úr
Bondevennen nr. 36/2001).
Moli
Margar litlar bújarðir
í Bandaríkjunum
Landbúnaðarráðuneytið í
Bandaríkjunum, USDA, hefur ný-
lega birt skýrslu um samsetningu
flölskyldubúa í landinu. Þar kem-
ur fram að fá en stór fyrirtæki
standa að baki yflrgnæfandi mest-
um hluta af heildarframleiðslu-
verðmæti bandarísks landbúnaðar.
Minni rekstrareiningar gegna hins
vegar miklu hlutverki í sumum
framleiðslugreinum.
USDA skiptir bandarískum
landbúnaði í tvo meginflokka;
minni fjölskyIdubú og önnur. I
fyrmefnda flokknum eru bú með
innan við 250 þúsund dala árs-
veltu, bú sem eftirlaunaþegar reka
og bú þar sem meirihluti tekna
kemur frá annarri starfsemi en
landbúnaði.
I hinum flokknum eru fjöl-
skyldubú með meira en 250 þús-
und dala tekjur, sem og bú með
öðru rekstrarfyrirkomulagi, svo
sem samvinnurekstri. Upplýs-
ingar byggjast á gögnum frá
1998 en það ár höfðu yfir 40%
búa meirihluta tekna sinna frá
annarri starfsemi en framleiðslu
búvara. Þessi bú framleiddu um
6% allra búvara í Bandaríkjunum
að verðmæti. Þá ráku eftirlauna-
þegar 14% búa, sem skiluðu þó
aðeins 2% af verðmæti búvara í
landinu.
Bú í flokknum lítil fjölskyldubú
glímdu í verulegum mæli við erf-
iðaafkomu. USDA bendirþó á að
þau séu mjög mikilvæg fyrir
bandarískan landbúnað. Þannig
ffamleiða þau 62% af öllu gróf-
fóðri í landinu, 54% af tóbaki, um
helming af sojabaunum og tæp-
lega helming af nautakjötinu.
Auk þess gegna þessi bú miklu
hlutverki við að framfylgja um-
hverfls- og náttúruvemdarstefnu í
bandarískum landbúnaði. Bændur
á eftirlaunum einir ráða yfir 30%
af því landi sem nýtur styrkja
samkvæmt umhverfisvemdaráætl-
uninni, (Conservation Reserve
Program).
Bú í flokknum “önnur bú” em
10% af heildarfjölda bandarískra
búa og af þeim em 8% skilgreind
sem fjölskyldubú. Þessi fjöl-
skyldubú framleiða 53% af fram-
leiðsluverðmæti bandarisks land-
búnaðar og fá jafnframt í sinn hlut
mest af þeim opinbem styrkjum
sem veittir eru til bandarísks land-
búnaðar.
í skýrslunni kernur ffani að hlut-
ur kvenna í bændastétt í Banda-
ríkjunum fer vaxandi. Um 1980
vom konur innan við 5% banda-
rískra bænda en árið 1998 voru
þær meira 10% þeirra.
(Internationella Perspektiv
nr. 22/2001).
FR€VR 11/2001 - 23