Freyr - 01.11.2001, Blaðsíða 32

2. tafla. Nýtanleg N í kornræktarspildum á Korpu kg/ha í 0-30 sm dýpt.
Nmin við
Jarðvegur sáningu N-losun Alls
Mýrarjarðvegur 2000 23 67 90
Mýrarjarðvegur 2001 11
Melur 2000 13 36 49
Melur 2001 10
Hér eru kynntar nýjar aðferðir
við áburðarleiðbeiningar eftir efna-
greiningum jarðvegs og uppskeru.
Kornræktin
I komræktarlöndum hefur þörf
fyrir N-áburð verið metin eftir
magni ólífræns N (Nmin) í jarðvegi
í upphafí vaxtartímans og mati á
losun N úr forða lifrænna efna í
jarðvegi. Forði lífrænna efna í jarð-
vegi er í moldarefnum, plöntuleif-
um, búfjáráburði og öðrum lífræn-
um áburði. Þetta mat á N losun er í
raun með ýmsum hætti en jafnan
byggt á rannsóknum á N losun.
Árið 2000 var mæld N losun og
ólífrænt N í komræktarjarðvegi.
Mælingamar voru gerðar á jarðvegi
úr tilraunum með N-áburð, sem
vom sama sumar á tilraunastöðinni
Korpu. Um niðurstöður þessarra
rannsókna var fjallað í prófritgerð
við Landbúnaðarháskólann á
Hvanneyri, Unnsterinn Snorri
Snorrason (2001).
Nýting N úr áburði var sam-
kvæmt niðurstöðum tilraunarinnar
á Korpu 75% (nýtingarstuðull
0,745). Gert er ráð fyrir sömu nýt-
ingu á ólífrænu N (Nmin), sem
mælist í jarðvegi fyrir áburðargjöf.
Með öðmm orðum um 75% af ólíf-
rænu N i jarðvegi (Nmin) og N í
áburði mældist í uppskerunni
(korni og hálmi).
Nýtingarstuðullinn fyrir N, sem
losnar úr lífrænum efnum í jarð-
vegi, er 1,58. Komplantan nýtti því
58% meira N heldur en losnaði úr
lífrænum efnum í efstu 30 sm af
jarðvegi. Því má reikna með að
minnsta kosti þriðjungur af því N
sem byggið tók upp hafi komið úr
jarðvegi neðan við 30 sm dýpt.
Tilraunin, sem stuðst var við, var
á mýrarjarðvegi og komyrkið var
nýja íslenska yrkið Súla. Niður-
stöðumar eiga þvi eingöngu við
sambærilegan mýrarjarðveg og við
yrkið Súlu. Auk þess er um mjög
takmörkuð gögn að ræða, aðeins
eina tilraun og eitt ár.
Vakin er athygli á annarri leið
heldur en þeirri að nota einfalt
reiknilíkan eins og lýst er hér að
framan. Það er mæling á Nmin að
vori og áburðarleiðbeining byggð á
fráviki frá meðaltali mælinga fleiri
ára. Gert er ráð fýrir að áburðarþörf
og Nmin í meðalári sé þekkt. Mæl-
ist Nmin t.d. 20 kg/ha hærra en í
meðalári á ákveðnu veðursvæði má
nota 20 kg/ha minna af nítri en í
meðalári. Þessi aðferð krefst til-
rauna og mælinga á Nmin um árbil
á hverju svæði til þess að meta
áburðarþörf og Nmin í meðalári.
Þar sem tilraunir em dýrar í fram-
kvæmd má styðjast við þá tilrauna-
reynslu sem þegar er fyrir hendi og
safna árlega jarðvegsýnum úr öll-
um landshlutum, helstu jarðvegs-
gerðum og úr túnum, komrækt,
kartöflurækt og grænfóðurrækt.
Niðurstöður mælinga frá í vor,
1.-3. tafla, benda til þess að nota
megi þessa aðferð með nokkmm
árangri í jarðvegi þar sem losun N
úr forða moldarefna í jarðvegi er
jöfn frá ári til árs eins og hér er
greint frá á eftir. Er þá gert ráð fyrir
að áhrif forræktunar og búfjár-
áburðar séu metin, þ.e. N losun úr
plöntuleifum frá árinu á undan og
losun úr búfjáraburði frá 2 —4 und-
angengum ámm.
Vorið 2001 vom tekin jarðvegs-
sýni úr 0-30 sm dýpt í tilraunum í
byggökrum á nokkmm stöðum á
landinu; Þorvaldseyri undir Eyja-
fjöllum, Korpu í Reykjavík,
3. tafla. Ólífrænt NIjarðvegi, þurrefni við sýnatöku og rúmþyngdjarðveg í 0-30 sm dýpt við
mismunandi forræktun á mýrarjarðvegi á Korpu.
Forræktun árið 2000 Rúmþyngd jarðvegs g/sm3 Þurrefni í jarðvegi % Ammóníum-N kg/ha Nítrat-N kg/ha Nmin kg/ha
Fóðurrepja 0,61 59,3 5,0 12,8 17,9
Bygg 0,56 58,1 6,7 6,5 13,2
Einær lúpína 0,54 55,4 5,9 8,3 14,2
Lin 0,56 56,5 5,7 10,8 16,5
Rýgresi 0,52 55,3 6,9 10,6 17,5
Meðaltöl 0,56 56,9 6,0 9,8 15,8
Staðalskekkja mismunar 0,029 e.m. 3,48 e.m. 1,08 e.m. 2,17 e.m 2,20 e.m.
e.m. Mismunur á forræktun ekki marktækur.
32 - FR€VR 11/2001