Freyr - 01.06.2003, Page 11

Einn veigamikill kostur við
rúlluheyskapinn er sá að menn sáu
að þeir gátu verkað lítið magn í
einu og náð heyi fljótt og vel und-
an rigningu án þess að þurfa að
hugsa um heimkeyrsluna. Víða
háttar þannig til hér á landi að
miklar vegalengdir eru á tún.
Menn eru í auknum mæli famir að
nýta jarðir íjarri heimajörðum sín-
um og þá kemur þetta sér mjög
vel.
Einnig er það kostur í stöðunni
að unnt er að aka rúllunum heim,
þó að það rigni og blási, og ganga
frá þeim í stæðum.
Hvernig er að jyrna rullur?
Eg veit um bændur sem hafa
fymt rúllur milli ára með viðun-
andi árangri. Það sem brýtur
plastið niður em útfjólubláir geisl-
ar sólarljóssins. Plast, sem stendur
í sól, stífnar fljótt. Og um leið og
plastið stífnar þá dofnar og hverf-
ur límingin í því.
Ef hins vegar plastið er varið
gagnvart ljósi þá er unnt að verja
heyið mun lengur. Það má gera
með ýmsu móti, t.d. að stafla rúll-
unum upp í forsælu. Ef menn svo
vita fyrirfram að heyið verði fymt
þá má bæta við fleiri lögum utan
um rúllumar í upphafí, jafnvel
upp í áttfalda vafninga. Við mæl-
um annars með fjórföldu plasti ef
heyið er gefíð fljótlega en sex-
földu fyrir gjafír síðvetrar.
Síðan er sá kostur líka fyrir
hendi að endurplasta ef menn
treysta ekki fyrri pakkningu. Þá er
því bætt við utan á það sem fyrir
er en skilyrði er að rúllumar haldi
upphaflegri lögun sinni.
Hvað um þessa gífurlegu plast-
notkun, hvað verður um p/astið
eftir notkun?
Við getum gróft sagt að ein
plastrúllan fari á hektarann og
rúllumar em oft 22-25 kg. Að
frumkvæði Stéttarsambands
Prófun á slátturþyrlu á Hvanneyri árið
bænda var árið 1990 skipuð nefnd
til að fjalla sérstaklega um ráð-
stöfun plastsins eftir notkun. Um-
hverfisráðherra skipaði nefndina.
Frá landbúnaðinum tókum við
Þórólfúr Sveinsson á Ferjubakka
þátt í því starfí. Nefndin skilaði
skýrslu og þar lögðum við til að
skoða ýmsar leiðir. Ein var sú að
endurvinna plastið til filmugerðar.
Sú leið reyndist þó ekki fær vegna
óhreininda sem fylgja plastinu.
Önnur leið var að nota filmuna í
vinnslu með öðmm efnum, t.d. í
gangstéttarhellur, byggingarefni
o.fl. Gúmmívinnslan á Akureyri
prófaði slíka ffamleiðslu en söfn-
unarkostnaðurinn reyndist of mik-
ill og markaður fyrir framleiðsl-
una ekki nægur. Fleiri aðferðir
voru reyndar eins og háhita-
brennsla í fjarvarmaveitum en það
reyndist einnig of kostnaðarsamt.
Um þetta leyti var lögfest að öll
brennsla á sorpi heima á bæjum
var bönnuð, þ.á m. á plasti. Allur
úrgangur á að fara í sorpstöð. Því
lögðum við til við sveitarfélögin
að þau sæju til þess að aðskilja
söfnun á plasti ffá söfnun á öðmm
úrgangi og urða plastið sérstak-
lega þannig að unnt væri að ganga
1992. (Ljósm. Grétar Einarsson).
að því vísu aftur. Plastið hefúr
mjög hátt bmnagildi en eitt kg af
plasti jafngildir einu kg af bensíni.
Nú hefur verið ákveðið að
leggja umhverfísgjald á plastið
um næstu áramót. Þar með er
kominn fjárhagslega betri gmnd-
völlur fyrir að urða það með
skipulegum hætti sem verðmæti.
Plastið rotnar ekki í jörðu eftir
því sem best er vitað. Hins vegar
í framtíðinni, þegar við eigum
orðið þúsundir tonna af þessu
ígildi eldsneytis í jörðu, þá er lík-
legt að skapist aðstæður til nýt-
ingar á því.
Finnst þér að með plasthjúpuð-
um böggum sé komið kerfi við
heyskapinn sem erfitt verði að slá
út?
Gagnvart því sem lýtur að fóð-
urverkun og fóðuröflun við okkar
aðstæður þá er ekki í sjónmáli
önnur aðferð aðgengilegri fyrir
okkur á meðan fóðuröflunin er
svona dreifð.
Það gæti breyst á stærri jörðum
þar sem flatgryfjur koma vel til
greina að uppfylltum skilyrðum
sem áður vom nefnd.
Við höfúm reiknað dæmið fram
Freyr 5/2003 - 11 |