Freyr - 01.11.2004, Blaðsíða 4

Landbúnaður á Grænlandi
Viðtal við Stefán Sch. Thorsteinsson, fyrrv. deildarstjóra við
Rannsóknastofnun landbúnaðarins.
r
síðasta sérblaði Freys um
sauðfjárrækt, 6. tbl. 2004,
er viðtal við Stefán Sch.
Thorsteinsson um nám hans og
störf hér á landi, einkum við
fjárræktarbúið á Hesti. Þegar
viðtalið var tekið sagði hann
einnig frá störfum sínum við
grænlenska sauðfjárrækt og
kynnum sínum af Grænlend-
ingum og Grænlandi. Vegna
þrengsla í Sauðfjár-Frey varð
að geyma þann hluta viðtalsins
og birtist hann því hér.
Sauðfjárrækt á Grænlandi
Þú hefnr komið við sögu sauð-
Jjárrœktar á Grœnlandi?
Já, í um það bil 25 ár. Kynni
mín af grænlenskum landbúnaði
hófúst með því að Rannsókna-
stofnun landbúnaðarins fékk ósk
frá Landsstjórninni á Grænlandi
árið 1977, fyrir milligöngu Jonat-
ans Motzfeldt sem oft er nefndur
„landsfaðir“ Grænlands, um sam-
vinnu við tilraunastöðina í Upem-
aviarsuk á vesturströnd Suður-
Grænlands um rannsóknir og efl-
ingu grænlensks landbúnaðar.
Þessi beiðni var í þremur liðum;
að rannsaka gróður og beitarþol,
áburðarþörf og eflingu túnræktar
og svo að koma á kynbótum í
sauðljárrækt.
Ingva Þorsteinssyni, gróðursér-
fræðingi, var falið að rannsaka
gróður og beitarþol, Bjöm heitinn
Jóhannesson, jarðvegsfræðingur,
sá um áburöartilraunirnar og mér
var falið að koma af stað af-
kvæmarannsóknunum. Þetta var
fimm ára samningur og fór ég
fyrst til Grænlands vorið 1978 og
aftur um haustið til að velja með
þeim hrúta til afkvæmaprófunar á
frjósemi, afúrðagetu og kjötgæð-
um eftir fyrirmynd frá Hestbúinu.
Afkvæmarannsóknirnar voru
gerðar á tilraunastöðinni í Upem-
aviarsuk, en þangað er um 10
mínútna sigling suður frá Júliane-
haab sem er stærsti bær í Suður-
Grænlandi. Þar var þá nýtekinn
við tilraunastjórastarfinu ungur
grænlenskur maður, Kaj Egede,
en fram til þess höföu danskir
landbúnaðarkandídatar verið þar
tilraunastjórar. Ráðning græn-
lensks manns í svona embætti var
þá nýlunda, en þetta er á þeim ár-
um þegar Grænlendingar era að
berjast fyrir að fá heimastjórn og
var stefna þeirra að fá hæfa Græn-
lendinga í sem flestar yfirmanna-
stöður, sem í flestum tilfellum
voru þá einokaðar af Dönum.
Eftir að samningnum við
RALA lauk 1983 vann ég áfram
við afkvæmarannsóknirnar og við
ýmiss konar ráðgjafastörf varð-
andi sauðíjárræktina, s.s. fræðslu-
fúndi og ráðstefnur. Upp úr 1990
var stofnað Landbúnaðarráð
Grænlands með fulltrúum sauð-
íjárbænda, heimastjórnarinnar í
landbúnaðar- og umhverfismál-
um, Náttúrustofnunar Grænlands
og Rannsóknastofnunar landbún-
aðarins hér heima og var ég full-
trúi RALA í ráðinu uns ég lét af
störfum 2001.
Hvað voru þessar árlegu ferðir
þínar langar?
Það var afar misjafnt, sjaldan
skemmri en tvær til þrjár vikur en
stundum lengri og allt upp í tvo
mánuði, einkum eftir að ég hætti
hjá RALA og gaf mér meiri tíma
til að vinna með þeim.
Hafa þarna orðið framfarir í
sauðfjárrœktinni?
Já, það er ekki spurning. Eink-
um á þetta við um frjósemina, sem
er afgerandi þáttur í afkomu sauð-
ljárbúsins. Eg hafði séð úr fengi-
eldistilraunum á tilraunastöðinni í
Upemaviarsuk að grænlenska féð
er eðlisfrjósamt engu að síður en
það íslenska, ef það er í bata um
fengitímann. Eg lagði því mesta
áherslu á að bæta fóðrunina fýrir
fengitímann og jafnframt auka
frjósemina með því að auðkenna
tvílemburnar og setja á tvílemb-
inga en hætta að velja stærstu
lömbin til ásetnings, eins og
margir tíðkuðu enda vom það ein-
lembingar í flestum tilfellum.
Þetta hefur skilað sér og em flest-
Stefán Sch. Thorsteinsson.
| 4 - Freyr 9/2004