Freyr - 01.11.2004, Blaðsíða 11

Mynd 2. Kornuppskera síðustu ára.
komræktaráform sín á hilluna um
sinn.
Byltingin nær norður
Þingeyingar voru ekki einir um
að verða íyrir vonbrigðum með ár-
angur komræktarinnar á þessum
tima. Veðurfar kólnaði svo að
komrækt lagðist víðast hvar af en
þó var kom ræktað áfram á Sáms-
stöðum og á Þorvaldseyri undir
Eyjafjöllum. Upphaf komræktar-
byltingarinnar má rekja til félags-
ræktunar Austur-Landeyinga undir
forystu Magnúsar Finnbogasonar á
Lágafelli sem hófst árið 1981 og
breiddist út frá Suðurlandi og var
komin norður í Skagaíjörð og
Eyjaíjörð upp úr 1990. Suður-
Þingeyingar tóku við kyndlinum
árið 1996 en þá hófst komrækt á
fímm hekturum á bæjunum Hálsi í
Köldukinn og Hjarðarbóli og Ár-
nesi í Aðaldal. A næstu ámm bætt-
ust fleiri bæir við. Kombændum
fjölgaði mikið eftir sumarið 2000
og em orðnir eitthvað á þriðja tug-
inn. Flatarmál akranna hefúr vax-
ið jafht og þétt. Sumarið 2003
ræktuðu S-Þingeyingar kom á 141
hektara og í sumar var kom skorið
af um 150 hekturum, (mynd 1).
Stór hluti kornakra í S-Þingeyj-
arsýslu verður að teljast á jaðar-
svæði komræktarinnar. Því er
nokkurra sveiflna að vænta í upp-
skeru og sú hefur verið raunin
undanfarin ár. Komræktarfélag
Þingeyinga hefur haldið saman
uppskeratölum (mynd 2). Síð-
ustu ijögur ár hefur uppskeran
sveiflast frá því að vera rúmlega
tvö tonn á hektara, árið 2002, upp
í fímm tonn í sumar, 2004. Mik-
ilvægt er að að auka ræktunarör-
yggi og jafna áramun í uppskera.
Þetta gerist með bættri ræktunar-
tækni og betri efnivið en um leið
færist jaðar kornræktarinnar út til
stranda og inn til sveita. Sumar-
ið 2004 var korn t.d. ræktað á
Tjömesi, í Bárðardal og i Mý-
vatnssveit með ágætum árangri,
auk hinna hefðbundnari ræktun-
arsvæða, s.s. í Aðaldal, Reykja-
dal, Köldukinn, Ljósavatnsskarði
og Fnjóskadal.
Samvinna í kornræktinni
Við upphaf komræktarinnar átt-
uðu þingeyskir bændur sig á því
að mikilvægt væri að vinna saman
að uppbyggingu og fjárfestingu í
kornræktinni. Komræktarfélag
Þingeyinga var stofnað 1998 og
sótti félagið um styrk til kaupa á
þreskivél. Styrkurinn rann til
kaupa á þreskivél sem rekin er að
bændunum á Hálsi í Köldukinn og
með góðri skipulagningu hefur
þessi vél annað öllum komskurði í
S-Þingeyjarsýslu fram á þennan
dag. Fljótt myndaðist áhugi á því
að koma upp þurrkunaraðstöðu á
svæðinu. Akveðið var að stofna
félag um kaup og rekstur á færan-
legu þurrksílói. Keyptur var 25
rúmmetra færanlegur þurrkari árið
Þresking á Hálsi í Köldukinn. (Mynd: Marteinn Gunnarsson).
Freyr 9/2004-11 1