Freyr - 01.12.2004, Side 30

leiðslan tekur mjög mið af beitar-
tímanum og er því árstíðabundin.
Einkum á þetta við í mjólkinni og
má best sjá á dreifingu burðar
kúnna, sjá töflu 1.
Þarna sést glöggt hve mikill
meirihluti kúnna ber á vorin og
snemmsumars en á fjögurra mán-
aða tímabili eiga 70% burða sér
stað. Markmiðið er líka að nýta
beitartímabilið sem best til fram-
leiðslu og þannig er mestöll mjólk
á Irlandi sumannjólk og flestum
holdagripum er slátrað seinni
hluta ársins þó svo að það hafí
heldur jafnast hin síðari, vegna
m.a. greiðslna frá ESB.
Innvigtun mjólkur sveiflast
mjög yfír árið og nær hámarki í
maí en fellur svo og er í lágmarki
í jan/feb (mynd 1). Á myndinni
má einnig sjá mikinn breytileika í
efnainnihaldi mjólkurinnar eftir
mánuðum þar sem t.d. prótein-
hlutfallið sveiflast frá 3,15% upp
í um 3,75%. Þetta veldur írskum
mjólkuriðnaði verulegum vand-
kvæðum við vinnslu mjólkurinn-
ar og ostagerð sem er eins og áð-
ur var nefnt miklvæg fyrir út-
flutning ntjólkurvara. Vandamál-
in liggja einkum í því að eigin-
leikar mjólkurinnar breytast mjög
eftir árstímum. Þannig verður
mjólkin lakari til ostagerðar er
líða fer á mjólkurskeið kúnna sem
lýsir sér í að ysting gengur hægar
(minna kasein) og osturinn verður
ekki eins þéttur (stífur) í sér. Þá
eru mjólkurgæðin einnig vanda-
mál er nytin minnkar þar sem
frumutalan hækkar. Ennfremur
veldur þetta mjólkuriðnaðinum
kostnaðarauka vegna þess um-
frammagns sem framleitt er á
sumrin og þurrka þarf í mjólkur-
duft til nota síðar. Auk þessa ligg-
ur verulegur veikleiki í því fyrir
írskan mjólkuriðnað hversu lágt
hlutfall af framleiðslunni fer í
fersk- eða dagvörur, þ.e. neyslu-
mjólk, jógúrt o.þ.h.
Beit og vetrarfódrun
Á Irlandi er rnikil áhersla lögð
á að nýta beitina sem allra best til
mjólkurframleiðslu og halda
kostnaði í lágmarki, eins og áður
sagði. Bændur eru því ágætlega
skipulagðir við beitarstjórnun og
nota gjaman hólfa- eða skipti-
beit. Beitartíminn hefst snemma
og er jafnvel byrjað að sýna kún-
um út í janúar. Aðalbeitartíminn
er þó frá seinnihluta febrúar og
fram yfír miðjan nóvember. Að-
algrastegund er vallarrýgresi
(Lolium perenne) en það er eins
og kunnugt er ákaflega uppskeru-
mikið og beitarþolið. Eitthvað er
um að hvít- eða rauðsmári sé not-
aður í tún.
Meirihluti heyfengs er verkaður
í vothey í flatgryijum eða útistæð-
um. Aðaláhersla er lögð á að halda
meltanleika sem hæstum og er
heyskapur nánast alveg í höndum
verktaka. Margir nota heilfóður
yfír vetrartimann, bæði fyrir
holdagripi og mjólkurkýr. Bygg-
ingar eru fremur einfaldar að gerð
og myndu fjósin sennilega fremur
flokkast undir skýli hérlendis.
Oftast er um að ræða óeingraðar
byggingar sem eru opnar á einni
hliðinni sem snýr þá undan ríkj-
andi rigningarátt.
Tilraunastöðin í Moorepark
Teagasc, stofnun sem rekur
rannsókna-, kennslu- og ráðgjaf-
arstarfsemi í írskum landbúnaði,
rekur feikimikla tilraunastöð í
nautgriparækt í Moorepark í
Cork-héraði á Suður-írlandi. Þar
eru yfír 600 kýr á einum fimm
kúabúum sem samtals ná yfír 320
ha. lands. I ferðinni fékk hópurinn
góða innsýn í áhersluatriði í til-
raununt siðustu ára og verður hér
á eftir stiklað á stóru þar um.
Samspil beitar, afurða,
FRJÓSEMI KÚNNA
OG ENDINGAR ÞEIRRA
Eins og fram hefur komið þá
byggir mjólkurframleiðslan á Ir-
landi á því að framleiða mjólk af
grasi og þá iyrst og fremst beit.
Eitt af þeim rannsóknarsviðum,
sem hin síðari ár hafa verið mikið
í brennidepli á Moorepark, eru
'2
Q.
O)
o
2
- Innvigtun %
- Fitu%
- Prót.%
Mynd 1. Innvigtun eftir mánuðum og breytingar á fitu- og próteinhlutfalli.
| 30-Freyr 10/2004