Foreldrablaðið - 01.02.1943, Blaðsíða 11

FORELDRABLAÐIÐ
11
Um hvað er meira verf.
Það er alkunnugt, að íslendingar, sem
dvelja erlendis og hitta ekki landa
svo mánuðum skiptir, verða alls hugar
fegnir, kunna sér ekki læti fyrir fagn-
aðar sakir, er þeir heyra allt í einu móð-
urmálið, íslenzkuna, hljóma fyrir eyrum
sér. Þeir einir geta gert sér fulla grein
þessarar tilfinningar, sem reynsluna
hafa. Vér, sem nú lifum í þessu landi,
höfum einnig aðra reynslu tengda móð-
urmáli voru. Vér heyrum daglega mælt
á framandi tungu umhverfis oss,á götum
bæja vorra, í farartækjum, og sumir á
heimilum sínum. En undarlegast þykir
oss þó, er vér heyrum landa vora sjálfa,
unga og gamla, mæla hinu erlenda máli
eða sletta því að nauðsynjalausu og að
því er virðist af fordild, ræktarleysi eða
jafnvel fullkominni fyrirlitningu á móð-
urmálinu. Hér er auðvitað ekki átt við
það, ér íslendingar ræða við setuliðs-
menn um nauðsynleg erindi.
Ekki alls fyrir löngu sungu nokkrar
unglingsstúlkur fáein lög á samkomu 1
Rvík,þar sem aðeins voru íslendingar. Öll
kvæðin voru sungin á ensku, og sagði
söngstjórinn mér, að þær hefðu verið
ófáanlegar til að æfa annað til söngs.
Níu ára snáði, sem hvorki var stautlæs
né skrifandi og kunni trauðlega að telja
á íslenzku, sagði við jafnaldra sinn álíka
lærðan: „Kannt þú að telja á ensku?
Það kann ég.“
Dæmi þessum lík munu hverjum
Reykvíkingi vera tiltæk svo tugum
skiptir. Og komið hefur það fyrir, sem
ef til vill er alvarlegast, að íslendingar,
sem taldir eru menntaðir hafa haldið þvi
fram opinberlega, að oss væri fjárhags-
lega og menningarlega hentast að læra
allir ensku og nota hana sem aðalmál
vort.
Staðreyndir þessar eru að vísu næsta
a-lvarlegt íhugunarefni, þegar þess er
gætt, að vér erum hernumin af einni
auðugustu og voldugustu þjóð jarðar og
eina von vor um framtíðarsjálfstæði og
frelsi er bundin við verndun íslenzkrar
tungu og íslenzkrar menníngar. En á hitt
er þó ekki síður að' líta, að mörgum
sinnum fleiri íslendingar, bæði í Reykja-
vík og annars staðar, eru dekrinu við
enskuna og útlendingana gersamlega
andvígir, og það er vafalaust sá hluti
þjóðarinnar, sem einnig af öðrum ástæð-
um er líklegastur til að vernda og efla
íslenzka tungu og íslenzka menningu.
En eitt skiptir öllu máli í þessu
sambandi: Hvaða afstöðu tekur æsk-
an, sem vex upp meðan á hernáminu
stendur? Hvernig verður hún undir það
búin að helga sér og beita í frelsisstríði
sínu eina vopninu, sem henni getur að
gagni komið, tungunni dýrmætu, tungu
Egils og Snorra, Jónasar Hallgrímssonar
og Stefáns G., tungunni, sem alþýða
þessa lands hefur alið við hjartarætur
sér og sótt til afl og lífstrú í mestu raun-
um og hörmungum liðinna alda?
Svarið við þessari spurningu, sem þró-
un þjóðlífsins lætur í té á sínum tíma,
er mjög undir yður komið, foreldar góðir.
Sjálfsagt er að gera miklar kröfur til
skólanna í þessum efnum innan þeirra
takmarka, sem þeim er auðið að upp-
fylla. En þær kröfur geta aldrei létt