Foreldrablaðið - 01.03.1945, Blaðsíða 9

Helgi Eliasson fræðslumálastjóri:
Skólinn og börnin
Enda þótt almennt muni ríkja sá skiln-
ingur um barnaskólana, að það séu þær
stofnanir, sem ljúft og skylt sé að láta börn
sækja vegna barnanna sjálfra, þá eru til þeir
aðstandendur, sem telja, að það sé gert fyrir
skólann — eða kennarana — að senda börn
sín þangað.
Með fræðslulögunum 1907 var almenn
skólaskylda lögleidd hér á landi fyrir börn
á aldrinum 10—14 ára. Árið 1926 voru
fræðslulögin endurskoðuð og þá samþykkt að
heimila að færa niður skólaskyldu frá 7 ára
aldri, ef þess þætti þörf eða þess væri óskað.
1936 var þessu breytt í það horf, að skóla-
skylda var ákveðin frá 7—14 ára aldurs, en
veita má heimild til undanþágu frá henni
fyrir börn upp að 10 ára, ef fullnægt er lág-
markskröfum um fræðslu þeirra án skóla-
skyldu. Nú mun e. t. v. einhver segja sem
svo: Þarna sjáið þið! Er ekki sýnt hér svart
á hvítu, að sett er með lögum sú skylda á
okkur að senda börn í skóla? Við erum
ekki sjálfráð um það, hvort við sendum
börn okkar í skóla! Það stendur meira að
segja einhvers staðar í lögunum, að beita
má dagsektum, ef við sendum ekki börnin í
skóla — eða til prófs. Er þá ekki sýnilegt,
að það er gert fyrir skólana — eða þá, sem
þess að hrækja ekki á gangstétt eða leikvöll
og koma hreinir í skólann.
Líknarnefndin heldur fundi og athugar,
hversu bezt verði aflað fjár til styrktar fá-
tækum börnum í deildinni og börnum, sem
eru veik og þjáð af sorgum, eða ef þau
hafa orðið fyrir slysum.
Kennarinn er svo samstarfsmaður og
ráðunautur allra nefndanna, og hann er
trúnaðarmaður hvers barns og hlúir að
hverri göfugri hugsjón, sem með barninu
þróast. Styður hann barnið til að fram-
kvæma hugsjón sína, ef hún er þörf og góð,
og gefur úrræðalitlum börnum hugmyndir
og hvetur þau til göfugra dáða.
I fljótu bragði virðist þetta starf kennar-
ans og barnanna umfangsmikið og mikill á-
bætir á önnur dagleg störf. En vegna þess,
hve vel ungliðastarfið getur samlagazt starfi
skólans, verður það ekki eins erfitt og ætla
mætti. En það mun hver kennari sanna,
sem tekur U.R.K.I.-starfið í þjónustu skól-
ans, að ungliðastarfið getur verið ómetan-
leg hjálp í beinu námi og uppeldisstarfinu.
Og foreldrum vil ég segja það, að U.R.K.Í.-
starfið er ekki hégómaefni. Það er fullkomið
alvörumál. Það er uppeldisverkefni, sem
starfað er að eftir ströngum, þaulhugsuðum
leiðum og aðferðum.
Eg álít, að foreldrar ættu almennt að gefa
U.R.K.Í.-starfinu meiri gaum og styðja það
með ráðum og dáð. Og skólanefndir um
land allt ættu að veita kennurum sérstök
skilyrði til að hafa um hönd gott og fjöl-
breytt ungliðastarf. Hins vegar hef ég ekki
trú á að lögbjóða U.R.K.Í.-starf í skólun-
um. Lagaboðið og þvingunin deyfir áhug-
ann og sljóvgar andann. En skilningur for-
eldra og skólanefnda og bætt skilyrði örva til
framtaks og dáða, og annars ætti ekki að
vera þörf.
FORELDRABLAÐIÐ 7