Foreldrablaðið - 01.03.1945, Blaðsíða 5

krefjast allmikillar bóklegrar þekkingar.
Miðskólaprófum er ætlað að verða öðrum
þræði inntökupróf í menntaskóla og kenn-
araskóla. Því miðskólafólki, sem hyggur
ekki á framhaldsnám, gefst kostur á einum
námsvetri til viðbótar í gagnfræðaskóla.
Verknámsdeildin mundi verða mikil nýj-
ung í skólamálum landsins. Að vísu er til
vísir að henni í efstu bekkjum barnaskól-
anna. Enn fremur hafa ýmsir héraðs- og
gagnfræðaskólar komið á fót álitlegu verk-
námi, að Handíðaskólanum ógleymdum. En
það verður efalaust erfiðasta viðfangsefnið í
íslenzkum skólamálum að koma heildar-
skipulagi á verknámsdeildirnar, ef tillögur
nefndarinnar ná fram að ganga. Af þeim
ástæðum hefur nefndin lagt til, að stofnað-
ur verði sérstakur æfinga- og tilraunaskóli.
Hlutverk hans á meðal annars að vera að
að þreifa sig áfram um hæfileg verkefni
fyrir væntanlegar verknámsdeildir. Undir-
búningur að stofnun þessa skóla er þegar
hafinn. Lög hafa að vísu ekki verið sett
um hann, en til hans er veitt nokkurt fé á
fjárlögum þessa árs.
Verknámsdeildunum er ætlað að annast
námsþarfir alls þorra unglinganna, þeirra er
sækja ekki menntaskóla eða aðra hliðstæða
bóknámsskóla. Þær eiga t. d. að sjá um
undirbúning undir iðnnám og annað verk-
legt atvinnunám. Að sjálfsögðu verður all-
mikil bókleg kennsla í þessum deildum, svo
sem í íslenzku, þjóðlegum fræðum, reikn-
ingi, eðlis- og efnafræði o. fl.
Næst gagnfræðastiginu kemur mennta-
skóla- og sérskólastigið og þá háskólastigið.
Hér verður ekki rætt um skóla þessara stiga,
m. a. vegna þess, að minna hefur verið um
þá fjallað af nefndinni enn sem komið er
en skóla tveggja hinna fyrri stiga.
Nú mundi sumum þykja, að ekki væri öll-
um þeim spurningum svarað, sem bornar
voru upp hér að framan, einkum spurning-
unum varðandi stundaskrárnar. Ég get ekki
eytt miklu rúmi í útskýringar. Verð því að
láta nægja staðhæfingar einar. Tillögurnar
verða ekki framkvæmdar, nema skólunum
verði ætlað rýmra húsnæði en nú, það er ó-
hugsanlegt að margsetja eins kennslustofur
og nú tíðkast. Við það leysist stundaskrár-
málið að verulegu leyti. Annars horfir mun
betur um húsnæðismál skóla hér í bæ en það
gerði um sinn vegna hinna lofsverðu fram-
kvæmda í þessum efnum, sem bæjarfélagið
hefur þegar hafið eða gert ráðstafanir til að
hefja, þó að betur megi, ef duga skal.
Vafalítið verður tillögum þessum fundið
ýmislegt til foráttu. Hættulegasta mótbáran
verður tvímælalaust sú, að framkvæmd
þeirra kostar mikið fé. Ég ber ekki brigður á
það. Lúxusbílar, munaðarvörur og hégómi,
sem keyptur er til landsins, kostar einnig
mikið fé. Þau kaup eru leyfð. Ætli eðlileg
og nauðsynleg þróun íslenzkra skóla geti
talizt svo miklu skaðsamlegri hamingju
þjóðarinnar, að hana þurfi að banna, með-
an hitt er leyft? Þetta ættum við öll að
hugleiða. Ég hygg, að þetta sé ekki alls kost-
ar ótímabært umhugsunarefni, þótt undir-
tektir þær, sem skólamálatillögurnar hafa
fengið fram að þessu, bendi á allt annað en
óvinsældir meðal landsmanna. En útgjöld til
skóla og annarra menningarmála er gam-
all ásteytingarsteinn.
Þess má geta, að í frumvarpinu til hinna
nýju fræðslulaga Breta var lagt til, að algjör
skólaskylda næði frá 5—15 ára aldurs og
skólaskylda að nokkuru leyti til 18 ára ald-
urs. Fyrra atriðið náði samþykki þingsins.
Hið síðara var afgreitt á þá lund, að öllum
fræðsluhéruðum var gert að skyldu að hafa
gert allar nauðsynlegar ráðstafanir fyrir 1.
apríl 1948, til þess að öllum unglingum á
aldrinum 15—18 ára, sem sæktu ekki aðra
skóla, skyldi séð fyrir að minnsta kosti 330
FORELDRABLAÐIÐ 3