Bændablaðið - 09.12.1997, Blaðsíða 25

Þriðjudagur 9. desember 1997
Bændablaðið
25
Runingsmenn og riðuveiki
Rúningsmenn geta
sem ekki vnr vitaö um
Siguröur Sigurðarson,
dýralæknlr á Keldum.
Rúningsmenn eru mikilvægir
menn og starf þeirra dýrmætt. Þeir
geta uppgötvað sjúkdóma, sem
ekki var vitað um og verið til
gagns á því sviði einnig, en þeir
geta borið sjúkdóma milli bæja og
svæða með tækjum sínum, skó-
fatnaði, hlífðarfötum og höndum
og verið til verulegs ógagns, ef
þeir kunna ekki til verka hvað það
snertir. Engir handleika féð eins
náið og þeir, engir nema fjárhirðir
hafa jafngóða möguleika til að
finna kindur, sem eru óeðlilegar að
einhverju leyti, t.d. með byrjandi
riðueinkenni.
RIÐUVEIKI lýsir sér í óeðli-
legum viðbrögðum, sem stundum
ber lítt eða ekki á fyrr en farið er
að handleika kindumar. Þær geta
streist óeðlilega á móti, slengst um
koll, titrað, fengið krampa eða
skjálfta þegar verið er að rýja þær.
Þær geta látið vel við snertingunni
af klippunum eða klóri, japlað eða
sleikt út um af velþóknun eða sýnt
önnur einkenni frá miðtaugakerfi.
Þær eru oft óeðlilegar í göngulagi,
þegar þeim er sleppt og þær reknar
til á eftir. Riða er ólæknandi. Mjög
mikilvægt er að rúningsmenn láti
dýralækni vita um slík einkenni.
Ef gmnur er um þennan sjúkdóm
eða annan smitandi kemur dýra-
læknirinn eiganda að kostnaðar-
lausu og kannar málið.
GARNAVEIKI er líka vara-
söm, ólæknandi, sýkir öll jórturdýr
og gilda um sjúkdómana báða sér-
stök lög og reglugerðir. Skylt er að
láta vita af slíkum kindum. Gama-
veikar kindur fá skituköst, van-
þrífast og verða sútarlegar. ÖLL
ásett lömb skal bólusetja snemma
(lömb frá sýktuin bæjum strax í
réttum).
LUNGNAPEST, gengur yfir
sem faraldur á sumum svæðum
ekki síst fyrri part vetrar, stundum
með mörgum dauðsföllum. And-
þyngsli og hósti einkenna veikina,
oft hósti sem er hálfkæfður vegna
sársauka af völdum brjósthimnu-
bólgu og því lítt áberandi.
KREGÐA er lungnasjúkdómur,
einkum í lömbum oftast vægur.
Veldur hósta. TANNLOS lýsir sér
þannig að tennur í ungu fé, 3-5v,
ganga upp og skælast til og frá og
valda kvölum, átleysi og oft van-
þrifum þar til tennumar em dottnar
úr kindunum eða hafa verið fjar-
lægðar. KÝLAVEIKAR kindur
em stundum ófrýnilegar. Graftar-
kýli finnast í eitlum á haus eða um
munn og nef.
MUNNANGUR sést oftast
sem hrúður í munnvikum lamba,
stundum á júgri eða spenum, berst
stundum í sár á höndum eða húð
og veldur þrálátri óþægilegri
bólgu.
Þetta em nokkrir af þeim smit-
sjúkdómum, sem rúningsmenn
þurfa að vita um.
Sótthreinsun:
Áður en farið er milli bæja á
sama vamarsvæði ætti alltaf að
þrífa tæki og hlífðarföt þannig að
ekki séu borin sýnileg óhreinindi
milli staða. Best er að úða einnig
með sótthreinsiefni og hafa fata-
skipti. Að loknum vinnudegi ætti
alltaf að sótthreinsa tækin með
heitu vatni og sápu og sótthreinsi-
efni og byija nýjan dag í hreinum
fötum. Rétt er að hafa samráð við
dýralækni á svæðinu um röð bæja
og fá upplýsingar um bæi þar sem
sérstök smithætta er.
Helst ætti ekki að nota sömu
tæki nema í einu vamarhólfi held-
ur fá tæki af viðkomandi svæði. Ef
þetta er óframkvæmanlegt, skal
hafa samráð við héraðsdýralækni á
svæðinu sem farið er til, þvo ræki-
lega með heitu vatni og sápu, nota
sótthreinsiefni og fara í hreinum
hlífðarfötum eða fá skófatnað og
hlífðarföt lánuð og helst að fá
dýralækninn til að viðurkenna eða
taka út sótthreinsunina.
Til sótthreinsunar er notað
klórþvottaefni (sápa og hypo-
klírít). Mestur klórstyrkur er í IP
225 ffá Frigg. Lausn til notkunar
er 1 hluti efni og 50 hlutar volgt
vatn (500 ppm). - Skolið sótt-
hreinsiefnið af tækjum, sem geta
ryðgað, eftir 20-30 mínútur. -
Marshall - Sturtuvagnar
Model S/6 Sturtuvagn 6,5 tonn kr.
Model S/8 Sturtuvagn 8,5 tonn kr.
Model S/10 Sturtuvagn 10 tonn kr.
S/10 EW Breiður 10 T vagn kr.
390 000 án vsk
650.000 án vsk
700.000 án vsk
760.000 án vsk
Fullkominn Ijósabúnaður, vökvabremsur
og handbremsa er staðalbúnaður
VÉLAR&
PjéNUSTAnF
Járnhálsi 2, Reykjavík, sími 587-6500, fax 567 4274
Útibú á Akureyri, sími 461 4040, Óseyri 1a
Nýtt á íslandi!
Þriggja til fimm ára ábyrgð á
DayStarter rafgeymum
Fyrirliggjandi amerískir úrvals rafgeymar
í allar gerðir dráttar- og vinnuvéla.
Viðhaldsfríir.
DayStarter á íslandi.
Sigurður F. Guðnason, Sigtúni 35,105 Reykjavík.
Sími og fax 553 7383. GSM 899 0835
Yfirlit um framleiðslu og sölu ýmissa búvara
Október Ágúst Nóvember '96 Breyting frá fyrra tímabili, % Hlutdeild %
Framleiðsla 1997 okt. '97 okt. '97 Okt. '96 3 mán. 12 mán. m.v. 12 mán.
Kindakjöt 6.285.768 7.556.192 7.848.442 -0,1 ^475 -2,8 43,9
Nautakjöt 323.662 878.512 3.400.267 20,2 14,2 7,1 19,0
Svínakjöt 319.512 986.908 3.926.748 -1,7 5,3 7,1 22,0
Hrossakjöt 110.081 206.665 613.324 6,9 37,9 -26,0 3,4
Alifuglakjöt 199.764 530.721 2.069.821 14,8 5,8 19,4 11,6
Samtals kjöt 7.238.787 10.158.998 17.858.602 1,1 -0,7 2,2 100
Innvegin mjólk 7.416.896 23.668.819 102.140.162 -2,8 1,2 0,0
Egg 222.246 625.580 2.399.884 14,7 4,9 5,7
Sala innanlands Kindakjöt 913.645 1.887.610 6.752.849 -13,7 -15,5 -4,2 40,6
Nautakjöt 281.996 848.260 3.402.375 2,3 9,3 3,7 20,4
Svínakjöt 335.772 977.681 3.901.040 2,6 3,2 4,4 23,4
Hrossakjöt 69.211 149.102 551.312 27,3 2,0 -9,9 3,3
Alifuglakjöt 221.821 570.274 2.041.280 23,3 25,0 12,0 12,3
Samtals kjöt 1.822.445 4.432.927 16.648.856 -3,9 -2,8 0,9 100
Umreiknuð mjólk Umr. m.v. fitu 8.231.020 24.134.198 98.179.883 -0,4 -2,2 -2,7
Umr. m.v. prótein 9.112.705 26.138.435 102.294.536 0,8 1,1 -0,2
Egg 189.430 543.969 2.114.328 10,3 8,8 3,1
* Kindakjöt lagt inn samkv. útflutningsskyidu sem flutt skal á erlenda markaði er meðtalið í framangreindri framleiðslu.
**Sala mjólkur og mjólkuafurða umreiknuð á fitugrunni með leiðréttum stuðlum Samtaka afurðast.í mjólkuriðnaði frá þvi í maí 1997.
Tölur um framleiðslu og sölu kindakjöts í október að hluta áætlaðar, þar sem fullnægjandi skýrslur höfðu ekki borist frá Kaupfélagi Króksfjarðar, Norðvesturbandalaginu, Kaupfélagi
Skagfirðinga og Kaupfélagi Austur-Skaftfellinga.