Bændablaðið - 25.02.2003, Blaðsíða 2

2
Bændablaðíð
Þriðjudagur 25. febrúar 2003
ÁRMÚLI 5 • RVK • SÍMI 568 6411
Finn Winther, yfirmaður flokkunar
skinna hjá danska uppboðshúsinu:
Eina iyMkið i íslandi sem framleiOir lambamerki
Á Plastiðjunni Bjargi-Iðjulundi er rekin
starfsþjálfun og vernduð vinnustofa fyrir
fatlaða og langtímaatvinnulausa. Staðurinn
er rekinn af Akureyrarbæ sem hefur gert
þjónustusamning við ríkið um málefni
fatlaðra. Höfuðáhersla er lögð á margs
konar iðnaðarframleiðslu. Þrjár deildir eru
stærstar:
Plastiðnaðardeild, þar sem eru framleidd
margs konar raflagnaefni, ljósakrossar og
lambamerki. Textíldeild, en helstu
framleiðsluvörur þar eru mjólkursíur,
rúmfatnaður, ýmis konar klútar og
vinnuvettlingar, bæði saumaðir og prjónaðir.
Kertadeild, en þar eru framleidd handdýfð og
steypt kerti auk útikerta.
Plastiðjan Bjarg-Iðjulundur (PBI) er eina
íyrirtækið hér á landi sem framleiðir
lambamerki - þ.e. steypir og prentar. Á síðasta
ári framleiddi PBI rétt um 140 þúsund merki
og það stefnir í svipaða framleiðslu í ár. Þess
má geta að margir bændur klippa út
auglýsingu PBI í Bændablaðinu - og skrifa
pöntunina inn á hana. Mikilvægt er að
upplýsingar um bæjamúmer og litamerkingar
séu réttar.
Fyrir utan eigin framleiðslu tekur
vinnustaðurinn að sér þjónustu við önnur
íyrirtæki, s.s. pökkun og álímingu á umbúðir.
Einnig er rekin skiltagerð.
Eins og kunnugt er stendur fyrir dyrum að
einstaklingsmerkja búsmala bænda. PBI notar
prentborða við framleiðslu lambamerkjanna
en ytra er einnig notuð önnur tækni, sk.
laserprentun. Aðspurðar sögðu þær Ólöf
Leifsdóttir, forstöðumaður, og Elín H.
Gísladóttir, rekstrarstjóri, að ekki stæði til að
endumýja vélbúnað PBI að sinni enda væri
nokkuð langt í land að sauðfé yrði merkt á
sama hátt og nautgripir. Auk þess væri þetta
spuming um milljóna ljárfestingu.
Elín sagði að það skipti miklu fyrir
ffamleiðsluna ef bændur pöntuðu merkin
snemma. Þeir sem pöntuðu í janúar og fram til
ló.febrúar fengu afslátt. „Þetta hefur
gjörbreytt okkar vinnuumhverfi. Nú emm við
að vinna við framleiðslu á merkjunum í fimm
mánuði í stað tveggja áður," sagði Ólöf og
sagði ástæðu til að hrósa bændum fyrir að
hafa bmgðist vel við tilboðinu um afslátt.
„El fslendingar geta ekki
búið með loðdýr geta
Danir það ekki heldur!"
RAFVÖRUR
Hér eru framleidd lambamerki. F.v. Kristinn Edvinsson, starfsmaður plastiðnaðardeildar, og Jakob Tryggvason, verkstjóri.
Fyrir stuttu komu hingað til
lands þeir Finn Winther, einn
aðalflokkunarmaður skinna hjá
Uppboðshúsinu í Kaupmanna-
höfn, og Per Knudsen, sölustjóri
hjá sama fyrirtæki. Þeir félagar
flokkuðu og dæmdu skinn frá
íslenskum loðdýrabændum
vegna árlegrar sýningar sem
haldin var í Bændahöll fyrir
liðugri viku. AIIs fóru þeir í
gegnum 117 búnt af minka-
skinnum, en í hverju búnti eru 5
skinn. Þá flokkuðu þeir 12 búnt
af refaskinnum. Hvert skinn er
metið með tilliti til gæða og litar,
en skinnin fá einnig stig fyrir
hreinleika og stærð. Alls bárust
12 mismunandi litaafbrigði
minks, og ber það merki þeirrar
fjölbreytni sem orðin er í fram-
leiðslunni. Refurinn skiptist í
bláref og hvítref.
Danimir sögðu að íslenskir
loðdýrabændur næðu stöðugt betri
tökum á framleiðslunni. Athyglis-
vert væri að bú með mjög góð
skinn yrðu æ fleiri. Nokkrir loð-
dýraffamleiðendur em komnir upp
fyrir danska meðaltalið sérstak-
lega hvað varðar stærðina, en hún
hefúr mesta þýðingu í verð-
mynduninni. „Þetta er ekki einfalt
mál en við sígum uppávið," sagði
Katrín Sigurðardóttir loðdýra-
bóndi á Mön í Gnúpverjahreppi og
þakkaði ffamfarimar innflutningi
á dýmm sem em notuð til að bæta
stofninn. „Faglegur andi og
metnaður er mikill í greininni.
Hins vegar er fæð bænda áhyggju-
efni. Fóðurverð er líka of hátt.
Á Islandi er mikið til af úrgangi
sem hentar í loðdýrafóður en
flutningskostnaður er hár.
Það er verið að vinna í þessum
málum," sagði Katrín.
Finn Winther sagði að vindar
tískunnar væm loðdýrabændum
hagstæðir um þessar mundir.
Tískuhönnuðir notuðu mikið
skinn, enda vilji fólk náttúmlegar
vömr. „Ég er ekki hræddur um
ffamtíð loðdýraræktar. Hvað
ísland varðar þá er heppilegt
loftslag hér fyrir þessa
atvinnugrein, einkum á Suður-
landi. Hér er til dæmis hægt að fá
gífúrlegt magn af fiskúrgangi í
loðdýrafóður. Ef íslendingar
geta ekki búið með loðdýr þá
ætti það ekki heldur að vera
hægt í Danmörku."
Per Knudsen sagði loðdýra-
rækt gegna mikilvægu hlutverki í
verðmætasköpun landsins. „Ár-
lega em fimm skinnauppboð í
Kaupmannahöfn og ffamleiðendur
ákveða sjálfir á hvaða uppboði
þeir selja. Febrúamppboðinu er
nýlokið. Þar vom tæplega 14
þúsund íslensk minkaskinn sem
seldust fyrir um 29 milljónir
íslenskra króna. Fjölbreytni
litaafbrigða hefúr aukist í loðdýra-
ræktinni á Islandi, sem ætti að
gera bændunum kleift að standa af
sér sveiflur sem óhjákvæmilega
verða alltaf innan greinarinnar."
Á íslandi em 42 loðdýra-
bændur. Framleiðsla þeirra á
síðasta ári var 160 þúsund minka-
skinn og 16 þúsund refaskinn.
Heildarútflutningsverðmæti
loðskinna á sl. ári var um 450
milljónir króna. Loðdýrabændum
hefúr fækkað á liðnum ámm, en
bú hafa stækkað. Fjórar stórar
fóðurstöðvar em á landinu. Þá
reka nokkrir bændur sínar eigin
stöðvar.

Amerísk gæða
framleiðsla
30-450
lítrar
Umboðs-
menn um
land allt
Vaxandi efdrspurn
eftir landi í
BláskðgabyggO
í Bláskógabyggð, sem er sam-
einað sveitarfélag Biskups-
tungnahrcpps, Laugardalshrepps
og Þingvallasveitar, er vaxandi
eftirspurn eftir landi til frís-
tundabyggðar. Vegna þessa hef-
ur sveitarstjórn Bláskógabyggð-
ar óskað eftir heimild Skipulags-
stofnunar til að auglýsa
breytingar á aðalskipulagi. Það
eru fjögur svæði í Laugardal
sem öll fara úr því að vera land-
búnaðarsvæði í það að verða
frístundasvæði. Þetta eru svæði
BárOdælip óska eftir
aðila fil aö reka
greiOasölu
Um árabil hefur
Bárðdælahreppur, nú
Þingeyjarsveit, lcigt út
húsakynni Barnaskóla
Bárðdæla til rekstrar gisti- og
greiðasölu yfir sumartímann.
Nú hefur verið auglýst eftir
áhugasömum aðilum til að
reka þessa þjónustu
við Apavatn, Leyni I og II og
Mýri í landi Snorrastaða. Eitt
svæði við Rima í landi Torfa-
staða í Biskupstungum fer úr
landbúnaðarsvæði í frístunda-
svæði. í Haukadal III verður
landbúnaðarsvæði breytt í golf-
völl. Frístundabyggð verður við
Leyni I og II og Setberg,
Laugardal. Þá hefur verið óskað
eftir frístundasvæði í Mjóanesi.
Golfvellir vinsœlir
Ragnar S. Ragnarsson, sveitar-
stjóri Bláskógabyggðar, sagði í
samtali við tíðindamann Bænda-
blaðsins að mikil og vaxandi
ásókn væri í ffístundasvæði.
Ásókn er í byggingu golfvalla og
eru þeir þegar orðnir margir í Blá-
skógabyggð.
Hann segir að mikið sé um að
fólk af höfúðborgarsvæðinu hafi
samband og óski eftir landi. Þar er
ekki endilega verið að óska eftir
sumarbústaðalandi heldur vill fólk
eiga landspildu þar sem það getur
tjaldað, ræktað skóg eða kartöflur
og annað grænmeti.
Hann sagði að ræktað land fari
undir golfvöll sem fyrirhugað er
að byggja í Grímsnesi, en ekki
nema að hluta til undir golfvöllinn
í Haukadal. í þeim tilfellum þar
sem ræktað land er að fara undir
frístundastörf eru það mest fyrrum
bændur sem hafa byrjað smátt í
tengslum við ferðaþjónustu en eru
að stækka við sig. Svo eru aðrir
bændur sem eru að hefja ferða-
þjónustu í einhverri mynd.
Stutt i milljón
ferðamenn
„Hér líta menn það ekki óhýru
auga þótt ræktað land fari undir
ferðaþjónustu með einum eða
öðrum hætti. Bláskógabyggð er
alveg sér á parti varðandi ferða-
mennsku í landinu. Samkvæmt
nýrri rannsókn fóru 950 þúsund
gestir um Bláskógabyggðarsvæðið
árið 2001 og af þeim eru 75%
íslendingar. I Bláskógabyggð eru
margir helstu ferðamannastaðir
landsins eins og Þingvellir, Laugar-
vatn, Gullfoss og Geysir svo
nokkur dæmi séu nefnd, og þá eru
ótalin hin fjölmennu sumarbú-
staðasvæði. Hér erum við að
berjast fyrir framkvæmdum svipað
og sjálf höfúðborgin. Vegaáætlun
gerir ráð fyrir ffamkvæmdum fyrir
á annan milljarð hér á svæðinu í ár.
Um er að ræða Gjábakkaveg og
brú yfir Hvítá milli Reykholts og
Flúða," segir Ragnar.
Sauðjjárrœkt vikur
fyrir ferðaþjónustu
Hann segir að þeim fjölgi sem
fara út í ferðaþjónustu og þeir sem
fyrir eru stækki við sig. Mest hefúr
ferðaþjónustan bætt við 30 árs-
verkum á ári á Bláskógasvæðinu.
Hefðbundinn búskapur, einkum
sauðfjárrækt, sé á undanhaldi fyrir
ferðaþjónustunni. Lausaganga sauð-
fjár viðgengst á svæðinu og þegar
um það bil ein milljón gesta fari
þar um bjóði lausagangan hættunni
heim. Hér sé um að ræða vanda-
mál sem finna þurfi lausn á.