Bændablaðið - 29.04.2003, Blaðsíða 23

Þriðjudagur 29. apríl 2003
Bœndablaðið
23
HugmyndMin felst í
því að í landi náirunn-
ar sé heilsa, hreinleiki
og velian í fyrirrúmi
Berglind Viktorsdóttir, frá
ferðamálabraut Hólaskóla, flutti
erindi á ráðunautafundinum 5.-
7. febrúar sl. sem hún kallaði
Landnýting og ferðaþjónusta.
Hún benti m.a. á þá staðreynd
að erlendum ferðamönnum sem
heimsækja landið hefur fjölgað
gífurlega og hafa hin allra
síðustu ár verið fleiri en íbúar
landsins eða yfir 300 þúsund.
Samkvæmt könnun Ferðamála-
ráðs sem gerð var meðal er-
lendra ferðamanna frá septem-
ber 2001 til ágúst 2002 var
náttúra landsins nefnd í 80%
tilfella sem þáttur er hafði áhrif
á ákvörðun um íslandsferð.
Saga og menning var nefnt í
20% tilfella. í þessari sömu
könnun var Islandi lýst sem
hreinni og ómengaðri náttúru og
náttúru- og ævintýralandi.
Ferðaþjónustan er nú orðin ein
af stærstu atvinnugreinunum hér á
landi, næst á eftir sjávarútvegi og
stóriðju. Berglind sagði að í ferða-
þjónustu væru spennandi sóknar-
færi. Ekki síst til sveita þar sem
hægt er að tengja sögu, menningu
og náttúru við afþreyingu, fræðslu
og skemmtun.
-segin Berglind Viktorsdútdr,
ferðamálabraut Húlaskúlar en flestir
ferðamenn nefna íslenska náttúru
sem upphaf þess að þeir ákváðu ferð
til íslands
Sjálfbœr ferðaþjónusta
Hún ræddi um hugmyndafræði
sjálfbærrar ferðaþjónustu sem höfð
er að leiðarljósi í dag. Mikið starf
er fyrir höndum hvað uppbyggingu
þessarar atvinnugreinar varðar. At-
vinnugreinin er ung hér á landi og
hingað til hefúr verið skortur á
þekkingu, ráðgjöf og fjármagni til
þess að vinna að þeim málum.
Meginmarkmið sjálfbærrar
ferðaþjónustu er að draga úr nei-
kvæðum áhrifúm en hámarka já-
kvæðu áhrifin. Sjálfbær ferða-
þjónusta stuðlar að vemdun
náttúm og menningu og auknum
markaðstækifærum til ffamtíðar.
Ef náttúra og menning landsins em
skoðuð út frá ferðaþjónustu er um
miklar auðlindir að ræða. Þær þarf
að vemda, samhliða uppbyggingu
í ferðaþjónustu til dæmis með frið-
lýsingum, gerð göngustíga, reið-
stíga, miðlun upplýsinga, fræðslu
og fleiru í þessum dúr.
Ferðamál á lilorðausturlandi
ráðinn í suman
Skömmu fyrir þingfrestun fluttu
Halldór Blöndal og fleiri þings-
ályktunartillögu um úttekt á
stöðu og möguleikum á upp-
byggingu ferðaþjónustu á Mel-
rakkasléttu.
I ályktunini segir að sam-
gönguráðherra verði í samvinnu
við landbúnaðarráðherra og ráð-
herra byggðamála falið að skipa
nefnd sérfróðra manna og heima-
manna sem skili áfangaskýrslu í
apríl 2004. Þá verði ráðinn starfs-
maður, með aðsetur nyrðra, sem
vinni með nefndinni.
Draup smjör af hverju strái?
í greinargerð með tillögunni
segir meðal annars: „Áður var
talið búsældarlegt á Melrakka-
sléttu og sagt að þar þyrfti lítið
fyrir lífinu að hafa. Á vorin gætu
menn lagst upp í loft og æðurin
yrpi ofan í þá. Þeir þyrftu ekki
annað en leggjast á vatnsbakkann
og þá synti silungurinn upp í þá.
Og þegar vetur settist að var sóttur
raftur í fjöruna og honum stungið
inn um vegginn í eldstæðið og
síðan ýtt inn eftir þörfúm og eftir
því sem brynni...
Ævintýraferðir
...Hér er sem sagt lagt til að
úttekt verði gerð á Sléttunni vegna
sérstöðu hennar með uppbyggingu
ferðaþjónustunnar fyrir augum.
Nefna má fjölda heiðarbýla til
sögunnar. Skemmtilegar göngu-
leiðir sem þarf að merkja. Kötlu-
vatn og Rauðinúpur eru einstakir
staðir með sínu Ijölskrúðuga
fuglalífi. Á Hraunhafnartanga er
dys Þorgeirs Hávarssonar. Góð
veiði er í ám og vötnum. Þverhnípt
björg og selalátur undir Snartar-
staðanúpi. Æðarfúgl og vörp við
strendur. Lífríki votlendis og vatna
er mjög fjölbreytt, en rjúpur og
fálki inn til heiðarinnar. Og á
fjörukömbum eru rekaviðarstaflar,
en gamlir gufúkatlar úr skips-
flökum í fjöruborði. Þar er gnótt af
berjum og fjallagrösum, en tófú-
greni í seilingarfjarlægð. Þar er
skemmtilegt að fara á sjóstöng og
auðvelt að efna til ævintýraferða,
hvort sem er á sumri eða vetri.
Óvíða er miðnætursólin jafnfalleg
og á Sléttu.“
Ferðamálafulltrúi í sumar
Þessi tillaga var ekki afgreidd
á þinginu en vísað til samgöngu-
neftidar og heimamanna til um-
sagnar. Elvar Ámi Lund, sveitar-
stjóri Öxarfjarðarhrepps, sagði að
heimamenn væru enn ekki búnir
að fá tillöguna í hendur en hún
væri væntanleg. Hann sagði að
ákveðið hafi verið að ráða sér-
stakan ferðamálafúlltrúa í sumar
og mun hann fara í stefnumótun-
arvinnu fyrir ffamtíð ferða-
þjónustu á svæðinu. Sömuleiðis
mun hann gera úttekt á stöðu
ferðamála í þeim þremur hreppum
sem að þessu standa, Öxarfjarðar-
hreppi, Raufarhafnarhreppi og
Kelduneshreppi.
Ahrif breyd'nga í vefla-
samsetningu é fram-
leiðslugetu hjá sauðfé
Réttar upplýsingar mikilvægar
„Sjálfbær ferðaþjónusta mætir
væntingum ferðamanna og íbúa.
Gott aðgengi að ferðamannasvæð-
um og greiðar samgöngur em
mikilvægar, bæði fyrir heimamenn
og gesti. Huga þarf vel að stað-
setningu mannvirkja og hönnun
þeirra. Hafa þarf í huga ýmsar
aðrar þarfir ferðamanna og má þar
sérstaklega nefna þjónustu eins og
verslanir, snyrtingar, gistiaðstöðu,
bensínstöðvar og afþreyingu.
Væntingar ferðamanna geta verið
mismunandi en mikilvægt er að í
kynningar- og markaðsefni séu
gefnar réttar upplýsingar um
svæðið þannig að ferðamenn geri
sér raunhæfar væntingar. Best er
þó að geta komið ferðamönnum
þægilega á óvart," sagði Berglind.
Hvað íbúana varðar er mikilvægt
að það skapist sátt um ferða-
þjónustu í byggðarlaginu. Mikil-
vægt sé að heimamenn geri sér
grein fyrir hvaða hag svæðið hefúr
af ferðamennsku til dæmis í formi
aukinnar atvinnu, meiri þjónustu,
fjölbreytni í afþreyingu og meiri
metnaði íbúa við að halda um-
hverfinu hreinu og snyrtilegu.
Skýr stefna nauðsynleg
„Það er nauðsynlegt að marka
skýra stefnu innan greinarinnar
með áherslu á samþættingu og
samvinnu allra hagsmunaaðila og
því fyrr sem samráð á sér stað á
ferlinu, þeim mun betra," sagði
Berglind.
Hún skipti ferðaþjónustunni
upp eftir ólíkum áherslum í
uppbyggingu innan greinarinnar
og nefndi náttúrutengda, íþrótta-
tengda, landbúnaðartengda,
menningartengda og heilsutengda
ferðaþjónustu. Ymsir möguleikar
leynast í þessu því um allt land
væri hægt að stunda heilsurækt í
náttúrulegu umhverfi. Jarðhita má
nýta betur í ferðaþjónustu eins og
gert hefur verið í Bláa lóninu.
Varðandi landbúnaðartengda
ferðaþjónustu sagði Berglind að
höfúðáherslan hefði verið lögð á
gistinguna en miklir möguleikar
lægju í afþreyingarþættinum.
Hægt er að skipuleggja ferðir
þar sem tengd eru saman af-
þreying, matur og gisting. Þema-
ferðir þar sem boðið væri upp á
smölun og réttir að hausti og síðan
að bjóða upp á ólíka matreiðslu á
lambakjöti. Annað dæmi væri ferð
þar sem flakkað væri á milli
bænda í ólíkum störfúm svo sem
grænmetisbænda, hrossabænda,
kúabænda og fiskeldisbænda.
„Hugmyndafræðin fellst í því
að í landi náttúrunnar er heilsa,
hreinleiki og vellíðan í fyrirrúmi,"
sagði Berglind.
Á allra síðustu árum er farið
að nota sneiðmyndatæki í
nokkrum mæli við margvíslegar
rannsóknir hjá búfé. Á
ráðstefnunni í Frakklandi var
flutt stutt erindi þar sem greint
var frá fyrstu niðurstöðum úr
rannsóknum í Skotlandi á
breytingum í vefjasamsetningu á
afurðir hjá ám. Hér á eftir verður
örlítið sagt frá þessu.
Rannsóknin var gerð með því
að skoða tvævetlur af
Svarthöfðafé. I rannsókninni
voru þriggja ára gögn en
sneiðmyndamælingarnar voru
aðeins á tæplega 200 ám.
Upplýsingar um afurðir voru
fyrir öllu fleiri ær. Mælingar
voru gerðar á fimm
tímapunktum. Skömmu áður en
ánum var haldið, skömmu fyrir
burð, á miðju mjólkurskeiði,
þegar lömb voru tekin undan
ánum og að síðustu í byrjun
næstu fengitíðar. Á þeim grunni
var metið magn fitu á skrokki,
innanfltu og vöðvamagn í
skrokki. Auk þess er þegar
þessar stærðir eru fengnar
auðvelt að meta breytingar á
milli tímaskeiða í þessum
þáttum. Auk þessa voru fyrir
hendi upplýsingar um frjósemi
og vænleika lamba ánna og
talsverðs hóps skyldra
jafngamalla áa. Þetta talnasafri
var notað til að gera tilraun til að
greina áhrif erfða á
vefjasamsetningu og
vefjabreytingar og tengsl þeirra
þátta við afurðasemi ánna.
Jafn takmarkaðar upplýsingar
og þessar geta að vísu aðeins
veitt ákveðnar vísbendingar.
Áhrif erfða virtust hlutfallslega
mest á innanfitu (metið sem
arfgengi), heldur minni fyrir
vöðvamagn, en miklu minni fyrir
skrokkfitu. I vefjabreytingum
kom einnig í ljós að skýrustu
erfóaáhrifin voru fyrir tap á
innanfitu og tap í magni vöðva,
en lítil slík áhrif fyrir skrokkfitu.
Tengsl fjölda fæddra lamba voru
langmest við vöðvamagn en mun
minni við fítu. Þeir skoða áhrifin
á þunga lamba þama sem áhrif á
heildarþunga lamba hjá ánni og
leiðir því af sjálfu að þau tengsl
verða einnig mest við
vöðvamagn.
Þegar skoðuð eru áhrif
breytinga í vöðvasamsetningu á
framleiðslu kemur í ljós að
svipfarsfylgni (það sem menn
mæla beint) er sáralítil. Hins
vegar er metin allhá erfðafylgni,
sem segir að með vali fyrir
aukinni ffamleiðslu verður
stofninn um leið líklegri til meiri
breytinga í vefjasamsetningu á
framleiðsluferlinum. Þessi fylgni
er hærri við þunga lambanna á
miðju mjólkurskeiði en þegar
lömbin eru tekin undan ánum.
Slíkt sýnist einnig ákaflega
eðlilegt þar sem á fyrri hluta
mjólkurskeiðsins eru lömbin
miklu háðari mjólkurframleiðslu
móðurinnar en á síðari hlutanum.
Flöfundar benda hins vegar á að
ekki sé hægt að álykta út frá
þessum niðurstöðum um það
hvort ær, sem hafa eiginleika til
að taka af iíkamsvefjum, skili
vænni lömbum eða hvort
frjósamar afúrðaær séu
einfaldlega í miklu meiri hættu
með að tapa af skrokknum á
framleiðsluskeiðinu. Þeir segja
að ær sem skili miklum afurðum
tvævetlur séu á þriðja vetri
fituminni, en hafi ekki tapað
vöðvum.
Höfúndar benda að síðustu á
að mjög líklegt sé að samband
afurðagetu og líkamsvefja sé
ekki að öllu línulegt; heldur séu
ákveðin kjörmörk. Utreikningar
eins og þessir byggja hins vegar
á línulegu samhengi þátta.
Hér er vafalítið um að ræða
mjög forvitnilegar rannsóknir,
sem fróðlegt verður að fylgjast
nánar með á næstu árum þegar
ffarn koma víðtækari niðurstöður
og, eins og höfúndar benda á,
niðurstöður fyrir fleiri
aldurshópa áa. /JVJ
9
A.
*
t -
FLATVAGNAR
Verð kr. 66S90009- m/vsk
Burðargeta 12 tonn +
Stærð palls = 2,55x9,0m
H. Hauksson ehf.
Suðurlandsbraut 48
Sími: 588-1130. Fax. 588-1131.

m