Tónlistin - 01.11.1943, Qupperneq 8

6
TÓNLISTIN
þýzka jólalaginu Nú blika við sólar-
lag (Uir Kinderlein, lcommet). Kenn-
arinn lék undir á fiðlu, og þessi sam-
slilling Iiljómaði afbragðsvel. — Sem
byrjendahljóðfæri er blokkflautan
auðveldlega viðráðanleg. En þeir,
sem áleiðis eru komnir, sjá fljótlega,
bversu langl er bægt að komast og
bve miklu bljóðfærið getur skilað.
Og þó er bilið á milli góðs blokk-
flautuleikara og konsertfíautuleikara
býsna breitt. Blokkflautan er tilvalið
hljóðfæri fyrir börn og unglinga. Hún
nýtur sín ágætlega sem sjálfstæð
rödd eða einleikshljóðfæri og SAM-
LAGAST EINNIG SÖNGRÖDDUM
PRÝÐILEGA í UNDIRLEIK. Þar að
auki fellur hún vel inn í samleik, bæði
með fiðlu og gítar, og orgeli og píanói.
IV
I síðasta hefti þessa rits minntist
cg lítillega á blokkflautuna, og varð
ég þá strax var við töluverðan áhuga,
sem þau ummæli vöktu. Ég fékk jafn-
vel bréf ulan af landi, þar sem ég var
beðinn um að útvega þetta smásmíð-
aða bljóðfæri (lengdin frá 33 cm.).
Ég leitaði því fyrir mér í ldjóðfæra-
verzlunum, en fékk allsstaðar þau
svör, að þessi tegund bljóðfæra væri
ekki til. Hinsvegar voru víða til
okkarínur, banjó og saxófónar, sem
nær eingöngu eru notuð í danzhljóm-
sveitum. Þar að auki fluttist mjög
mildð inn af rándýrum pianóum, sem
keppzt var um að kaupa í hinni tröll-
auknu peningaveltu við margföldu
verði, eftir að innflutningur þeirra
liafði legið niðri í nærfellt tíu ár und-
anfarin; en verðlágar fiðlur sáust
hvergi. Það var því ekki nema eðli-
legt, að hin tilkomulitla og næstum
óásjálega blokkflauta gleymdist á
varningslislanum innan um hin risa-
vöxnu og ágóðadrjúgu keppikefli
harðsoðinna kaupsýslumanna, enda
þótt hér hefðu þegar verið lialdin
námskeið i hlokkflautuleik. Og þeg-
ar grípa álli til Yesturheims í þeim
vændum að ráða bót á þessum skorti,
þá vitnaðist það, að þetta grannvaxna
miðaldahljóðfæri var allskostar ó-
þekkt söngtól á þeim helmingi jarð-
ar. — En jafnskjótt og leiðin opnast
lil framleiðslustöðva blokkflautunn-
ar, er það vist, að hún hlýtur að
skipa breiðan sess í tónlistaruppeldi
íslenzkrar æsku og alþýðu, sökum
margfaldra kosta sinna.
Áður en þessum þætti um alþýðu-
bljóðfærin lýkur vildi ég ekki láta
lijá líða að geta eins merkilegs
strokins strengjahljóðfæris, sein ef-
laust á framtíð fyrir sér, þótt aldrei
liafi það, svo vitað sé, flutzt hingað
lil lands, en það er viola da gamba
eða lcnéfiðlan, undanfari cellósins
(violincello). Gamban er spennt sex
strengjum, sem hljóma í ferundum
og þríund (sbr. gítarinn) og er byggð
eftir mismunandi tónsviði, líassa-,
tenór-, alt- og diskant-gamba. Leik-
háttur gömbunnar á gripbretti vinstri
handar er svo likur í hvaða Iiæð eða
stemmningu sem er, að það veldur
gömbuleikara næsta lítillar fyrir-
hafnar að vera nokkurnveginn jafn-
vigur á allar tegundir hennar. Ein-
mitt af þeirri ástæðu er gamban til-
valið lieimilishljóðfæri; því að þá er
sérhver meðspilandi heimilisins fær
um að flytja þá rödd, sem þörf kref-
ur í hvert sinn. Tónbókmenntir fyrir