Tónlistin - 01.11.1943, Blaðsíða 58

Tónlistin - 01.11.1943, Blaðsíða 58
56 TÓNLISTIN fyrir almennri andlegri og líkamlegri menntun fólksins. En vissulega er og hefir jafnan veriö misjafnt mat á því eftir staS og stund, hvaö til sannrar menningar horíöi, og hvaS þjóSiélagi bæri aS gera henni til efhngar. Því er þaS, aS sumsstaöar eru beinhnis lagöir steinar í götu þeirra mála, sem annars- staSar eru talin ein hin nauösynleg'ustu til mannlegs uppeldis og þroska. íslendingar standa aS mörgu leyti framarlega urn almenna menntun, en þó virSist vera hér um einkennilegt skiln- ingsleysi aS ræSa gagnvart sumum menningarlegum verömætum. Skal hér aöeins bent á eitt atriöi, sem sé þaö, að í landi, þar sem svo aS segja engin inn- lend framleiösla á sér staö á hljóS- færum, skuli vera minnst 50% verStoll- ur á innfluttum hljóSfærum. En allir sjá, aS meS þessu er lögð stórkostleg hindrun í veg þess, aS sönglíf og hljóm- list eflist í landinu, svo sem æski!egt væri. Þaö er aö vísu rétt, aö litilsháttar fjárhæS er variS árlega af opinberu fé til söng- og hljómlistarkennslu, auk þess sein slik kennsla fer aö einhverju leyti fram i mörgum af þeim skólum, setn reknir eru fyrir opinbert fé. En því ein- kennilegra er þaS, aö sú hindrun, sem aS ofan greinir, skuli á hinn bóginn vera lögö á leiö þessa menningarmáls. Á bak viS ofangreint liggur auSvitaS ekki vondur ásetningur löggjafans, held- ur þaö eitt, aS ekki er hærra mat á gildi tónlistarinnar hér á landi en svo, aS þaS er taliS alveg skaSlaust aS leggja svo miklar hömlur á hljóöfærakaup, sem gert er meS umræddum tolli. Vilji menn fá breytingu á núverandi ástandi, virSist því vera viS þaS aS glíma aS fá ráSandi menn til þess aS breyta um skoSun varSandi gildi tón- listarinnar. Þetta er ef til vill erfitt verk, þar sem þýSing andlegra verSmæta verS- ur ekki sett í mæliker eSa á vogarskálar svo sem efnislegir hlutir. En á margt má þó benda í þessu sambandi. Samkvæmt því sem sögur greina er þaö fyrst vitaS um söng- og tónlist, aS hún var einkum notuð í sambandi viS guSsdýrkun manna, enda þótt urn margs konar trúarbrögS væri aS ræöa, og jafn- an síöan hefir þessi list veriS tryggur förunautur guSsdýrkunarinnar, svo sem sjá má af því, aS guSsþjónustur þeirra þjóSa, sem nú eru fremstar taldar, cru aS mjög verulegu leyti íólgnar i sörg og hljóöfærslætti. En þetta sýnir, að þaö er oröin rótgróin trú og raunar vissa, aS fátt sé betur til þess falliö en góS tónlist að lyfta sálinni upp úr sljó- um hversdagsleika í átt til hins æöita og fullkomnasta, þ. e. til guSs. Mesta ljóSskáld okkar aö fornu og nýju segir um tónlistina: Hljómgeislinn titrar án ljóss og án litar, Ijómar upp andann, sálina hitar. Og enn kveöur hann : Því hvaö má sjónina dýpka cg víkka, sem hljómbjarmans huliðsljómi? AnnaS íslenzkt skáld lýsir á ljómandi °g hugönæman hátt áhrifum fagurrar tónlistar í eftirfarandi vísu, sem alur kannast viö ásamt hinu fallega lagi: Ljúfur ómur loftiS klýfur, lyftir sál um himingeim. Þýtt á vængjum söngsins svífur sálin glöS í friöarheim. Steingrímur Thorsteinsson kveSur um „söngsins englamál“ og svanasönginn, sem í helgidómi einverunnar, á heiöinni, styttir leiSina langa og stranga. Hann kveSur og um þaS, hvernig sönglífiö má vera áhrifaríkur þáttur i baráttunni viS skammdegiskuldann og vetrarfásinn- iö í sveitinni. Griski heimspekingurinn Platon (læri- sveinn Sókratesar), sem uppi var á ár- unum 427—347 fyrir Krists burö, mun jafnan verSa talinn meöal hinna allra merkustu og víSsýnustu spekinga, sem uppi hafa veriö. Langri ævi varSi hann til þess aö hugsa, tala og skrifa um mannfélagsleg vandamál og lét flest til
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100

x

Tónlistin

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tónlistin
https://timarit.is/publication/922

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.