Tónlistin - 01.11.1943, Blaðsíða 17

TÓNLISTIN
15
inn skrifari hjá Bjarna Thoraren-
sen amtmanni á Möðruvöllum. Síð-
ar fékk hann Munkaþverárklaustur
og lifði því alltaf á Norðurlandi. Ari
giftist en átti engin börn. Fóstur-
son sinn Pétur ættleiddi hann og gaf
honum, nafn sitt. — Ari gaf út Leið-
arvisi til að spila á langspil, prentað-
an á Akureyri 1855, og stendur þar
þessi tileinkun: Islands ágætasta og
langmesta Söngfræðingi herra Org-
anista Pétri Gxidjohnsen tileinkast
þessi litli ritlingur virðingarfyllst af
höfundinum. Orð þessi virðast henda
til þess, að Ari hafi að einhverju
leyti notið — beint eða óheint —
tilsagnar Péturs, enda þólt það sé
með öllu ósannað mál. í inngangi
sínum getur Ari aðallega tveggja
heimildarrita, Grallarans og Hegers
Melodiebog frá 1822. Neðanmáls á
hls. 54 gefur hann ótvírætt í skyn,
að hann liafi liaft fimm kóralbækur
lil hliðsjónar, er hann valdi sálma-
Jögin í bók sína. Margar gamlar
söngfræðibækur mun Ari hafa átt,
en þær gengu allar að sögn til fóst-
ursonar hans, Péturs Sæmundsen,
er lengi var verzlunarstjóri á
Blönduósi. Segir gjörr frá þeim bók-
um í safni lians á Akureyri, sem
enn er í höndum erfingja lians. Ari
Sæmundsen dó 1876.
Leiðarvisir Ara er með löngum
söngfræðilegum inngangi, 22 bls.,
ásamt leiðbeiningum um að nótu-
setja langspil og leika hreint á það.
Auk þess eru í hókinni 122 einrödd-
uð sálmalög, skrásett með bókstafa-
nótum, en alls inniheldur hún 88
blaðsíður í litlu Skirnisbroti. Átti
bók þessi mikinn þátt í að auka
þekkingu fólks á sálmalögum með
notkun langspilsins, er ýmsir léku
á af töluverðri leikni fram yfir 1880.
Nú eru langspilin að mestu horfin
og Leiðarvisir Ara Sæmundsen
orðin mjög fágæt bók. í þjóðlaga-
safni Bjarna Þorsteinssonar er getið
Ara og hinnar merku bókar hans.
Pétur Guðjohnsen
dómkirkjuorganleikari
Mér vitanlega er engin skrá til
yfir nótnabækur þær, er Guðjohn-
sen átti, og vafasamt að hafi verið
til, svo að nú, eftir full 66 ár frá
dauða hans, er lítt vinnandi verk
að grafa upp hverjar nótnabækur
hann átti, sizt svo tæmandi sé. En
eftir þeim upplýsingum, er hann
sjálfur gefur í atliugasemdum aftan
við Messusöngsbók sína 1861, er
full vissa fyrir því, að um mjög
fjölþætt nótnasafn hefir verið að
ræða á sviði kirkjusöngsins. Þótt
margra hluta vegna sé fróðlegt að
kynnast því, hvað þessi brautrvðj-
andi rómantisku stefnunnar hér á
landi lagði frani í þágu sönglistar-
innar, verður of langt mál að birta
skrá vfir allar þær bækur, er liann
gelur um, og vísa ég þeim, er það
vilja athuga, á skýringarnar aftan
við Messusöngsbók hans 1861. En
auk þeirra hóka, er hann nefnir í
skýringunum, er vissa fyrir því, að
hann átti margt af öðrum bókum
og handritum. Skal í því sambandi
henl á bækur þær, er dóttir hans,
frú Anna Thoroddsen, gaf Lands-
bókasafninu (meðal þeirra afskrift
Péturs af Weyse-handritinu frá
1840). Ennfremur eru líkur fyrir,