Tónlistin - 01.11.1943, Page 33

TÓNLISTIN
31
reglum að festa hið gamla og góða í
sessi og brydda ekki að ófyrirsynju
upp á flóknu og máske líka stirfnu
nýnæmi, sem á örðugt uppdráttar. I
bezta skilningi er Friðrik vinsæll í
þvi, sem eftir liann liggur. Þó munu
fyrri lög lians sennilega reynast einna
langlífust; en fyllstu varúðar verður
hann að gæta í því að skilja ekki þeg-
ar „innsungnar“ afbragðsvísur frá
alkunnum lögum úr eigin penna.
Þesskonar aðskilnaður getur valdið
tviskinnungi í meðferð lagsins og
heft úthreiðslu þess. Margt mun
Friðrik enn eiga óprentað -— eins
og reyndar öll íslenzk tónskáld —
svo að ógerningur er að mvnda sér
fullnaðarskoðun um afköst hans. En
eðlilegleiki og iburðarleysi fastrar
skapgerðar, sem leitar látlausrar
tjáningar af óhagganlegri sam-
kvæmni, einkennir Friðrik í lögum
hans, sem út hafa komið.
Bezta gjöfin, sem hægt væri að
gefa Fx-iðrik á næsta stórafmælisdegi
hans — en hann varð sextugur 27.
nóv. 1940 — væi-i áreiðanlega heild-
arútgáfa af lögum hans. Væri það
stórfróðlegt og nauðsvnlegt öllum
þeim, senx láta sig íslenzka tónlistar-
bróun einhverju skipta, og mun hér
mikið vei’kefni óleyst fyrir mennta-
málastjórn landsins. Hér verður að-
eins rúm til að víkja nokkrum orð-
um að síðustu tónsmíðum Friðriks,
Tíu orgellögum, og skýra nánar
stöðu hans í íslenzku tónlistarlifi.
Fyrir rúmu ári kom á markaðinn
hefti eftir Friðrik með tiu lögum
fvrir stofuorgel. Friðrik er sá skóla-
maður okkai’, seixx mest lxefir gert
að því að auðga skólasönginn, og fyr-
ir það nxun æska landsins þegar
kunna lionunx miklar þakkir. Og
enda þótt söngurinn senx sjálfstæð
námsgrein njóti ekki eixn þeirrar
sjálfsögðu aðstöðu að vera prófskylt
fag, senx tekið er fullt og óskorað til-
lil lil í uppeldislegi-i þroskun barns-
ins og unglingsins, þá mun sanxt
ósérhlífið starf einstakra manna í
þessa átt áður en lýkur konxa fram
þeirri ófi’ávíkjanlegu kröfu, að ís-
lenzkir uppeldisfrömuðir geri sér
grein fvi’ir þeinx þætti uppeldisins,
er að söngmenntinni snýr.
Til þess að kirkjusöngur okkar
nái að dafna og taka verulegunx
framförum, er Skólaundirbúningur
söngkennara íiauðsynlegur, en þeir
nxunu víða vei’a kærkomnir senx
organistar. Söngkennarimx og organ-
istinn eru þvi aðaltónhvetjendur
landsins, og störf þeirra eru nátengd
hvort öðru. Friðrik Bjarnason hefir
gegnt háðum þessunx störfum unx
langt skeið, og út frá þeirri reynslu
hefir liann sent fná sér orgellög þau,
senx hér eru gerð að umtalsefni.
Reyndar lætur liann þess getið, að
þau séu öll sanxin án rækilegs undir-
búnings, „inxpróvíseruð" á stund-
innblásturs án gagnrýndrar endur-
skoðunar á formi og innihaldi. Af
því leiðir auðvitað, að strangt nxat
með tilliti lil listrænna lögmála lilýt-
ur að bera augnabliksmyndina ofur-
liði. Hinsvegar ber einkum að líta á
gervi hugnxyndarinnar sjálfrar sem
fljótþroskaðan ávöxt hugarstarfsins,
er gefur ákveðnar upplýsingár unx
styrkleik liins skapandi ímyndunar-
afls.
Hingað til hefir Friðrik eingöngu