Tónlistin - 01.11.1943, Page 67

TÖNLISTIN
og æfa þá. Ræöur af líkum, í hvílikt ó-
etni hér er komiö, enda er það vi'öur-
kennt af þeim, er þessum málum standa
næstir. Auk tilfinnanlegs skorts á al-
mennri menntun, er af þessu leiðir, hlýt-
ur þessi stórfellda vanræksla aö bima
mjög eftirminnilega á öllum kórum
landsins, sem með tullkomnu þekkingar-
leysi hinnar uppvaxandi kynslóðar, eru
að réttu lagi dauðadæmdir; því að eng-
irin liðtækur nýgræðingur vex upp til að
taka við af gömlum söngfélögum, er
hætta störfum, og ekkert nýtt söngfé-
lag getur byggt stofnun sina á allskostar
óreyndum og ófróðum nýliðum , einunt
saman. Og nú er almennt svo ástatt, að
æska landsins er hætt að syngja nema
fánýt og innantóm jazzlög, og sú „mús-
ík“ er þegar á góðum vegi með að hel-
taka hina upprennandi kynslóð, ef ekk-
ert verður að gert. Er þetta ekki sérstakt
íhugunarefni, þegar margir merkir
skólamenn og uppeldisfrömuðir fullyrða,
að nokkurs sljóleika verði vart í nteð-
ferð íslenzkrar tungu nú á tímum ? Hins-
vegar er óyggjandi reynsla fengin fyrir
því, að tilfinning fyrir tign móðurmáls-
ins lifnar um leið og tónrænn skilningur
er örvaður og nánari tengsl eiga sér stað
milli hins talaða orðs og sungna.
Að öllu þessu athuguðu, ætti að vera
augljóst, að nauðsyn ber til að auka
verksvið Tónlistars'kólans. Allir verð-
andi söngkennarar í skólum landsins
ættu að ljúka söngkennaraprófi við Tón-
listarskólann, er veitti fyllstu réttindi til
kennslu í söng og almennri tónlistar-
fræði. Kirkjuorganistar og stjórnendur
kóra, lúðrasveita og hljómsveita, þyrftu
sömuleiðis að ljúka tilteknu námi við
skólann. Guðfræðinemar Iiáskóla ís-
lands fengju þar og tilsögn í tóni og
organleik (að því tilskildu auðvitað, að
í þjónustu stofnunarinnar yrði ráðinn
söngkennari) ; og náin santvinna milli
Kennaraskólans og Tónlistarskólans
væri æskileg.
III.
Tónlistarlíf Reykjavíkur er enn á
gelgjuskeiöi, enda vantar þá liði því
65
til uppbyggingar, sem fullmóta það, en
það er fyrst og fremst hljómsveit bæj-
arins, sem heldur reglubundna hljóm-
leika alla vetrarmánuðina. Slík hljóm-
sveit þyrfti að vera fyrirtæki bæjarfé-
lagsins, ráðin til að halda ákveðna tölu
hljómleika fyrir bæjarbúa, sem ef til
vill mætti útvarpa, eins og gert er í Kaup-
mannahöfn og víðar. Með þessu væri
stigið stórt spor til að auðga hinn líf-
ræna tónlistarflutning og meðlimum
hljómsveitarinnar þar með gefinn kostur
á að taka jöfnum framförum í meðferð
hljóðfæra sinna. Það er alls ekki hægt
að krefjast þess af Hljómsveit Reykja-
víkur, eins og hún er rekin nú, að hún
haldi uppi hljómleikastarfsemi með
ntyndarbrag, þegar allir hljóðfæraleikar-
ar hennar verða að vinna tíu til þrjátíu
tíma að undirbúningi hvers hljómleiks án
nokkurrar þóknunar fyrir svo ntikla
fyrirhöfn. Þesskonar starfsgrundvöllur
er ósæntandi svo góðu málefrii, enda
óviðunandi til frambúðar.
Það er óþarft að fjölyrða um nám
góðra liðsmanna í hljómsveit. Flestir
þeirra eiga að baki sér langt og kostn-
aðarsamt sérnám, sent útheimtir óvenju-
lega ósérplægni og elju, og eiga þeir því
fullan rétt á viðhlitandi aðbúð í listrænu
starfi. Erlendis er tæplega til meðalstór
borg, sem ekki hefir á að skipa fastri
hljómsveit, er leikur á hljómleikum og
í leikhúsi borgarinnar. Hér er fyrst um
sinn nægilegt verk að vinna fyrir fasta
io—12 manna hljómsveit, sem annaðist
opinbera hljómleika, aðstoð við hljóm-
leika, útvarpshljómleika og leikhústón-
list (óperettur, óperur og aðra söngleiki).
Með stofnun bæjarhljómsveitar væri
reistur hornsteinn að skipulegu tónlist-
arstarfi til almenningsheilla. Slík hljóm-
sveit gæti verið kjarrii íslenzkrar tón-
flutningslistar, höfuðstoð, þá er flytja
þyrfti tónræn stórverk, erlend og inn-
lend. Öll verkleg skipulagning íslenzkra
hljómsveitarmála er ennþá á reiki, og
starfræksla þeirra er eftir því aðeins
handahófsleg íhlaupavinna. Með föstu
fyrirkomulagi bæjarhljómsveitar feng-