Bændablaðið - 31.08.2004, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 31. ágúst 2004 7
Stefán Vilhjálmsson rifjaði upp á
Leir skemmtilegt erindi sem hann
orti fyrir mörgum Herrans árum eftir
að hafa horft á sjónvarpsmynd um
einkenni alkóhólisma:
Aldrei verð ég neinn alki talinn
þó eigi ég víða pela falinn
og detti svo í það af og til.
Bakkus má hafa um helgar völdin,
þó helli ég mér í glas á kvöldin
á daginn er edrú - um það bil!
Eins og einn góður vinur minn sagði
stundum: "Nú er ég hættur að
drekka, en ég er ekki fanatískur!"
Kaupfélagsfundahretið
Hjálmar Freysteinsson segir að í
góða veðrinu hafi rifjast upp fyrir sér
að þegar KEA veldið stóð með
blóma var það árviss viðburður að
hér kæmi svonefnt
kaupfélagsfundarhret, stórhríð í
nokkra daga þegar aðalfundur KEA
var haldinn. Nú er af sem áður var.
Núna er tíðin gjöful og góð
og gerir bændurna ríka,
kaupfélagið er komið úr móð
og kaupfélagsfundurinn líka.
Vissu ekki af vatninu
Hjálmar orti líka á dögunum þegar
flóðin miklu urðu í Jöklu:
Jökla færir flest í kaf,
flóðin því ég kenni
að verkfræðingar vissu ekki af
vatninu í henni.
Kórdrengirnir
Séra Hjálmar Jónsson
Dómkirkjuprestur segir svo frá á
Leir: ,,Á dögunum var verið að setja
forseta lýðveldisins inn í embætti.
Allt fór það friðsamlega fram sem
vænta mátti. Jón Kristjánsson
heilbrigðisráðherra sat á
næstfremsta bekk og sá yfir
forsetann inn í kórinn hvar 5 (fimm)
biskupar sátu á stólum "og höfðust
lítt að en undirritaður breiddi úr sér
fyrir altarinu. Undir sálminum "Heyr
himnasmiður..." bærðist önd
ráðherrans:
Í messunni þar mátti sjá
mildings ásýnd skína.
En Hjálmar kíkti kankvís á
kórdrengina sína.
Vitlausramannahelgi
Þórir Jónsson yrkir um
verslunarmannahelgina:
Vaknar í tjaldi vesælt lið,
viti og krafti sérhver rúinn.
Þetta er nú verra vesenið!
- Vitlausramannahelgin búin!
Illviðrisdjöfull
Þórir Jónsson segir þessa sögu og
vísuna sem fylgir henni: ,,Sigurbjörn
K. Stefánsson, fyrrum skósmiður á
Siglufirði, gaf árið 1967 út ljóðabók,
mikla gersemi, handskrifaða listavel.
Hann fluttist til Reykjavíkur á efri
árum og kunni ákaflega illa við sig,
ekki síst var veðurfarið honum lítt
að skapi. Nú um stundir á þessi
vísa líklega ekki illa við:
Austri á rokið og rigningu er gjöfull,
rennblotnar skinn sem flík.
Andskotans, bölvaður illviðradjöfull
er þessi Reykjavík.
Mælt af
munni fram
Umsjón:
Sigurdór Sigurdórsson
Það verður ekki sagt um
Þorfinn Þórarinsson, bónda á
Spóastöðum í Biskupstungum, að
hann ríði við einteyming í sínum
búskap. Fyrir utan það að vera
með gott kúabú er hann
skógarbóndi, hann framleiðir og
selur túnþökur, leigir út hagabeit
fyrir hross, er með seiðaeldi til
sleppinga í Sogið og Stóru-Laxá.
Einnig er hann með veiðirétt í
Brúará og leigir út land undir
sumarbústaði þar sem hann sér um
lagnir á heitu og köldu vatni. Loks
er svo eiginkona hans, Áslaug
Jóhannesdóttir, með gróðurhús þar
sem hún stundar
paprikuframleiðslu En þau hjónin
eru ekki ein því tveir synir þeirra
eru í búskapnum með þeim.
Þorfinnur hefur á 15 árum
plantað út trjám í 95 hektara lands.
Hann segist í upphafi hafa ákveðið
að leggja 100 hektara undir skóg
og því eru nú aðeins 5 hektarar
eftir. En hvers vegna gerðist hann
skógarbóndi?
,,Við vorum með allt að 300
fjár hér á Spóastöðum en ákváðum
að hætta sauðfjárbúskap og
keyptum mjólkurrétt í staðinn. Við
stóðum uppi með mikið land og
lítið nýtt og ákváðum því að nota
hluta af því í skógrækt. Annan
hluta leigðum við fyrir hrossabeit
og þriðja hlutann létum við undir
sumarbústaðalóðir. En hvað
varðar skógræktina þá höfðum við
áhuga fyrir henni og höfðum
aðeins komið að henni áður en
alvaran tók við. Árið 1974 gekkst
Búnaðarsamband Suðurlands fyrir
því að bændur settu upp skjólbelti.
Það var Stefán Jasonarson,
þáverandi formaður þess, sem stóð
fyrir þessu en hann var
áhugamaður um skógrækt. Við
tókum þátt í þessu og settum niður
skjólbelti hér fyrir norðan bæinn.
Þetta heppnaðist mjög vel og má
segja að það hafi kveikt áhugann
fyrir því að fara út í skógrækt. Það
var svo árið 1989 sem við fórum
af stað með hana og skipulögðum
100 hektara lands undir skóg.
Langmest er af ösp og greni en
dálítið af furu. Skógur þriggja
jarða, Spóastaða, Hrosshaga og
Skálholts liggja saman og mér er
sagt að það sé stærsti asparskógur
á landinu. Þegar við byrjuðum að
planta út var eitthvað sagt frá því í
fréttum og svo kom fólk og spurði
hvar skógurinn væri því
plönturnar sáust ekki í móanum.
Nú aftur á móti kemur fólk og
spyr hver eigi þennan skóg," segir
Þorfinnur.
Hann segist yfirleitt hafa
gróðursett um tíu þúsund plöntur á
ári en í ár hafi það verið heldur
minna vegna þess að hann segist
vera að treina þessa 5 hektara sem
eftir eru af skipulögðu landi undur
skóg. Þorfinnur segir að nú sé
komið að því að fara yfir elsta
hluta skógarins, bæta þar í, grisja
og laga. Þá fer vinnan við
skógræktina að aukast og það
segir hann að sé vinna sem
Sunnlendingar kunna ekki og
þurfi því tilsögn. Fram að þessu
hafi vinnan við skóginn bara
snúist um að planta út og bera
áburð á.
Þorfinnur var spurður um hve
langt væri í að skógurinn hans
yrði nytjaskógur?
,,Það má segja að það sem við
frumherjarnir höfum verið að gera
til þessa sé nánast bara að útbúa
skjól fyrir skóg framtíðarinnar.
Skipulagið er þannig að önnur
hver röð er ösp en á milli er greni
og öspin er til þess að búa til skjól
fyrir grenið. Þegar þar að kemur
verður öspin höggvin og líklega
kurluð og síðan verður aftur hægt
að planta út."
-Breytir skógurinn miklu fyrir
landið í kring?
,,Hann myndar skjól og það
breytir miklu. Fuglalífið kom
mjög fljótt í skóginn en nú er það
að ganga til baka vegna þess að
refurinn hefur sest að í skóginum
og hreinsar upp egg og unga. Það
eru komin tvö greni í okkar landi
og það er alveg nýtt en ref hefur
fjölgað mjög og hann er nú hér um
allar sveitir. Það hefur verið reynt
að fækka honum en nú er ríkið að
spara í refa- og minkaveiðum og
því erfitt við að eiga."
Aðspurður um hvernig
skógræktin falli við annan búskap
segir Þorfinnur að það sé þannig
með flestar greinar búskapar að
annatíminn sé sá sami, það er maí
og júní. Það er sá árstími sem
menn planta út skógi en aftur á
móti þegar grisjun skóganna hefst
þá breytist þetta því hún fer fram á
öðrum tíma
Þorfinnur segist hafa trú á því
að skógarbændum eigi eftir að
fjölga. Þróunin sé sú að þeim
fækki sem stundi hefðbundinn
búskap eins og mjólkurframleiðslu
og sauðfjárrækt.
,,Búunum fækkar en þau
stækka og því hafa menn miklu
meira land til að leggja undir
skógrækt en áður var," segir
Þorfinnur Þórarinsson.
"Á fundi sínum þann 19. ágúst
2004 fjallaði stjórn Bændasam-
taka Íslands um það samkomulag
sem náðist þann 1. ágúst sl. í Genf
um alþjóðaviðskipti með bú-
vörur. Þó að margt bíði frekari
útfærslu á ráðherrafundi WTO í
Hong Kong í árslok 2005, leggur
þetta samkomulag línurnar að
því sem koma skal," segir í álykt-
un sem stjórn BÍ sendi frá sér.
Miklar kröfur
"Stjórn Bændasamtaka Íslands
lýsir áhyggjum af þeirri stefnu, sem
þarna hefur verið mörkuð og felur í
sér að þrengt verður verulega að
möguleikum aðildarríkja til að velja
leiðir til að styðja við landbúnað, og
heimildir til styrkja verða skornar
umtalsvert niður. Mestar kröfur eru
gerðar til ríkja eins og Íslands,
Noregs og Sviss, sem mesta áherslu
leggja á framleiðslu fyrir heima-
markað og þátt landbúnaðar í
byggða- og umhverfismálum. Lítið
tillit er tekið til slíkra sjónarmiða
eða heilbrigðissjónarmiða, þrátt
fyrir að það væri afdráttarlaust tekið
fram í samkomulagi, sem kennt er
við Doha og lagði grunninn að yfir-
standandi viðræðum. Ljóst er að
þetta mun hafa veruleg áhrif á ís-
lenskan landbúnað. Bændasamtök
Íslands mótmæla hugmyndum um
að niðurstaða viðræðnanna leiði
sjálfkrafa til minni stuðnings við
landbúnað og landsbyggðina.
Auk breytinga á styrkjafyrir-
komulagi var samið um breytingar
á heimildum til tollverndar. Þótt
enn sé ósamið um margt, liggur
fyrir að hæstu tollar verða skornir
mest niður. Þótt einstök lönd geti
skilgreint "viðkvæmar vöruteg-
undir", er ósamið um hve margar
þær mega vera, auk þess sem jafn-
hliða er krafist aukinna tollkvóta á
lágmarkstollum. Það er því fullljóst
að þetta mun hafa veruleg áhrif á
landbúnað hér á landi.
Þá var samið um afnám útflutn-
ingsbóta sem eru löngu aflagðar hér
á landi. Ekki verður hins vegar séð
að tillit sé tekið til sjónarmiða landa
eins Íslands, sem framleiðir fáar
tegundir búvara, greiðir ekki út-
flutningsbætur og truflar heims-
viðskipti þar af leiðandi lítið, auk
þess sem innflutningur á flestöllum
búvörum, sem vega þyngst fyrir
þróunarlönd, er tollalaus, svo sem á
kaffi, sykri, hrísgrjónum og ávöxt-
um, svo að dæmi séu tekin. Það er
ennfremur engin trygging fyrir því
að aukið frelsi í viðskiptum með
búvörur leiði sjálfkrafa til bættra
kjara bænda í þróunarlöndum.
Ekkert jafnvægi er í samningum
Við tökum því undir með
norsku bændasamtökunum, sem
hafa lýst því yfir að ekkert jafnvægi
sé í samningnum. Hann leggi of
miklar byrðar á lönd eins og Noreg
(og Ísland), þar sem stundaður er
umhverfisvænn smábúskapur við
erfið náttúruleg skilyrði og við hátt
verðlag og hefur sáralítil truflandi
áhrif á heimsviðskipti með
landbúnaðarvörur.
Stjórn BÍ lýsir einnig áhyggjum
sínum af þeim vinnubrögðum, sem
virðast hafa verið tekin upp á
þessum fundi, þar sem stórir hlutar
samninganna fóru fram bak við
luktar dyr með þátttöku örfárra
landa. Sérstaklega er deilt á áhrif
svokallaðra FIP's landa ("five
interested parties" sem eru ESB,
USA, Brasilía, Ástralía og Indland).
Stjórn BÍ skorar á íslensk
stjórnvöld að standa öflugan vörð
um hagsmuni íslensks landbúnaðar
í samstarfi við önnur lönd með líka
hagsmuni og fylgja fast eftir þeirri
kröfu að staðið verði við þann hluta
Doha samkomulagsins, sem kveður
á um að tillit skuli tekið til sjón-
armiða sem ekki eru viðskiptalegs
eðlis (NTC).
Stjórn BÍ lýsir yfir ánægju með
það samráð, sem stjórnvöld hafa
boðið upp á í samningaferlinu, og
treysta því að svo verði áfram."
Stjórn Bændasamtakanna sam-
þykkti ályktunina samhljóða.
Þorfinnur Þórarinsson, bóndi á Spóastöðum
Skógarbændum á eftir að fjölga mikið
Skora á íslensk stjórnvöld að standa öflugan vörð um landbúnaðinn