blaðið - 13.04.2006, Blaðsíða 16

FIMMTUDAGUR 13. APRÍL 2006 blaðið
16 I
Lúter i náð vorrar frúar
liðnu hausti að langþráður draumur
rættist - Frúarkirkjan hafði verið
endurreist í upphaflegri mynd og
hlaut vígslu á ný við mikinn fögnuð
allrar heimsbyggðarinnar, trúaðra
sem trúlausra. Hvert mannsbarn í
borginni Dresden hafði lagt fram
sinn skerf. Grjótinu, sem hafði legið
í óhirðu allt um kring öll þessi ár,
var raðað saman stein fyrir stein,
veggir voru hlaðnir, turnar reistir
og djásnið fært aftur á sinn gamla
FERÐASAGA
BRYNDÍSAR
VI.KAFLI
Dresden liggur í humátt frá Berlín
við ána Elbu norður af landamærum
Tékklands, sem nú heitir. Og það er
ekki á þá logið þar í borg. Þeir hafa
aldeilis verið í tiltekt. Búnir að setja
jarðýturnar á kommablokkirnar og í
óðaönn að byggja upp úr rústunum.
Borgin var sprengd í loft upp á
síðustu dögum seinni heimsstyrj-
aldarinnar. Ekki stóð steinn yfir
steini. Miðborgin var gereyðilögð.
Hundruðir manna leituðu vars í Frú-
arkirkjunni sem gnæfði yfir aðrar
byggingar í hjarta borgarinnar.
Menn trúðu því statt og stöðugt að
þessi tígulega kirkja væri Guði þókn-
anleg og að henni yrði aldrei tortímt.
Enda stóð hún af sér sprengingarnar
sjálfar, en þegar eldurinn logaði allt
um kring, varð hitinn frá brennandi
húsum slíkur, að turninn, sem var
úr eðalmálmi, bráðnaði og hrundi
niður á kirkjugólfið yfir mannfjöld-
ann, sem þar hafði leitað sér skjóls.
Fólkið í kjallara kirkjunnar lifði
hins vegar af.
Svo liðu árin og aldrei voru nægir
peningar til þess að reisa kirkjuna
við, enda naut sú hugmynd varla
velþóknunar yfirvalda í Austur-
Þýskalandi. Það var ekki fyrr en á
Dresden liggur i humátt frá Berlín við ána Elbu norður af landamærum Tékklands.
Eftir góða máltíð á kránni handan við kirkjuna héldum við loksins ferðinni áfram suður á bóginn.
stað innan kirkjudyra. Frúarkirkjan
er ótrúlegt mannvirki í anda Baroks.
Byggð á átjándu öld til dýrðar Lúter,
hinum mikla andófsmanni og revisi-
onist. Stytta af honum trónir á torg-
inu framan við kirkjuna. (Gleymdi
reyndar að spyrja hvort hún hefði
staðið af sér ógnir heimsstyrjaldar-
innar, eða hvort hún hefði líka verið
endurreist.)
En kirkjan er ekki bara fögur á að
líta utan frá. Að innan er hún ótrú-
leg töfraveröld - ofhlaðin, mundu
margir segja, feneyskt rósaflúr i
gulum og bleikum og bláum litum.
Það er þessi mikla litadýrð og skraut
uppi um alla veggi sem kemur á
óvart. Maður á ekki því að venjast í
kirkjum Lúterstrúarmanna. Kirkjan
var full af fólki sem var langt að
komið eins og við. Það streymdi
inn eftir kirkjugólfinu gapandi af
undrun og aðdáun. Allir voru glaðir
og þakklátir, töluðu við sjálfan sig
og brostu til ókunnugra. „Þvílíkt
kraftaverk, kirkjan risin á ný - loks-
ins. Guð sé lof og dýrð.“
Með Hitler á hælunum
En það var ekki bara kirkjan sem
hafði risið úr rústum. Allt í kring er
verið að endurbyggja. Dresdenbúar
ætla að hefja gömlu borgina sína
til vegs og virðingar á ný. Allt á að
verða eins og það var. Þeir ætla að
endurreisa miðaldirnar.
Þennan dag í Dresden varð mér
oft hugsað til hennar frú Hertu Le-
ósson, sem var prófdómarinn minn
þegar ég kenndi frönsku á ísafirði
í gamla daga. Herta var verðugur
fulltrúi þýskrar hámenningar. Hún
var hefðarkona í orðsins fyllstu
merkingu, fædd í Leipzig, sem er ná-
grannaborg Dresden. Herta talaði
oft við mig um föðurland sitt, hinar
stórkostlegu borgir, sem hýstu glæsi-
legustumenningarseturEvrópuþess
tíma. Hún var prófessorsdóttir sem
lét fallerast fyrir íslenskum gagn-
fræðaskólakennara og fluttist með
honum á útkjálka veraldar, þar sem
ekki sér til sólar mánuðum saman.
Þrátt fyrir það gleymdi frú Herta
aldrei uppruna sínum. Mið-Evrópu-
kona, menntuð fram í fingurgóma,
sem bar fram kaffi í kínverskum
postulínsbollum og sjerrí í kristals-
glösum frá Bæheimi. Hún átti líka
rauðvínsglös og hvítvínsglös og kon-
íaksglös, silfurborðbúnað og dam-
askdúka. Þegar hún loksins játaðist
gagnfræðaskólakennaranum frá
Isafirði á sínum tíma var hún leyst
út með ríkulegum heimanmundi.
Fimmtíu koffort fylgdu henni um
borð í fraktskipið, sem hún sigldi
með frá Hamborg snemma á fjórða
áratugnum. Frú Herta kenndi bæði
frönsku, þýsku og ensku á ísafirði,
með Hitler á hælunum. Frú Herta
fór aldrei úr húsi nema með hatt og
hanska, eins og hefðarkonu sæmdi.
Hugurinn var alltaf heima, þó að
Isafjörður yrði hennar heimili. Ég
kynntist Hertu vel á ísafjarðarárum
mínum, því að hún var bæði ráða-
góð og skemmtileg.
Algerir töffarar
Eftir góða máltíð á kránni handan
við kirkjuna héldum við loksins
ferðinni áfram suður á bóginn. Við
ætluðum að ná fyrir nóttina til höf-
uðborgar Tékklands, Prag. Við byrj-
uðum á því að villast, því að okkur
var vísað á einhverjar hjágötur, sem
lágu bara út í buskann, að okkur
fannst. Hvar voru hinar rómuðu
hraðbrautir Þýskalands? Mjóir
sveitavegir hlykkjuðust upp og niður
hlíðar og voru stórhættulegir fyrir
þunga umferð í myrkri og þoku.
Okkur var sagt seinna að verið væri
að bora í gegnum fjallið fyrir nýjum
göngum milli landa. Við vorum bara
heldur snemma á ferðinni. Nema
hvað umferðin gerðist æ þyngri og
ógnvænlegri. Þúsundir flutninga-
bíla héngu hver aftan í öðrum, gáfu
enga sjansa og flautuðu illyrmislega,
ef maður gerðist svo djarfur að taka
fram úr. Við landamærin var hver
einasti trukkur stöðvaður, grand-
skoðaður og gegnumlýstur. Röðin
var endalaus. Framundan var löng
bið. Vesalings bílstjórarnir þurftu
að sýna mikla þolinmæði, en þeir
voru greinilega öllu vanir. Algerir
töffarar. Ég reyndi að skyggnast bak
við bílrúður, upplifa andlit þeirra í
myrkrinu, en þeir sátu svo hátt uppi
og runnu svo hratt hjá.
Fólksbílum var hleypt í gegn án
mikillar fyrirstöðu. Aður en við
vissum af, vorum við á hraðleið til
Prag.
Bryndís Schram
disschram@yahoo.com
- ráðstefi/u* z±. crprCL zloog?
Sumarhúsið og garðurinn efnir til ráðstefnu í samvinnu við Landlæknisembættið föstudag-
inn 21. aprfl kl 8.15 -12.15 í ráðstefnusal Laugadalshallarinnar. Ab lokinni rábstefnunni er
þátttakendum bobið á hátíðlega opnun sýningarinnar Sumar 2006 í Laugardalshöll sem
Sigríður Anna Þórbardóttir umhverfisrábherra mun setja meb formlegum hætti.
08.15-08.25
08.25 - 08.40
08.40 - 09.50
09.50-10.10
10.10-10.50
11.00- 11.40
11.45-12.00
12.05-12:15
Setning: Aubur I. Ottesen framkv.stj.
Sumarhúsib og garðurinn ehf
Náttúra, heilsa og gróbur - Anna María Pálsdóttir,
garðyrkjusérfræbingur
Heilsugarbar á sjúkrahúsum - Clare Cooper-Marcus,
landslagsarkitekt
Kaffihlé
Heilsa og endurnæring - Anna Bengtsson, landslagsarkitekt
Heilsugarburinn í Alnarp - Liselott Lindfors,
landslagsverkfræbingur
Áhrif umhverfis á vellíban barna - Kristín Þorleifsdóttir,
landslagsarkitekt
Lokaorb - Anna Björg Aradóttir, yfirhjúkrunarfræbingur
landlæknisembættisins
Fyrirlestrar Clare Cooper-Marcus, Anna Bengtsson og Liselott Lindfors verða túlkaðir.
Ráðstefnugjald kr. 6.500
Skráning þátttakenda er í síma 586 8003
eða í tölvupósti audur@rit.is fyrir 19. apríl.
Fyrirlesarar
Clarc Coopcr-Marcus
prófcssor emerlta vib arkitekta-
og landslagsarkltektadeildina
viö Berkleyháskóla í Kaliforníu.
aAnna Bengtsson er landslags-
arkitekt og doktorsnemi viö
Landbúnaöarháskólann í
Alnarp. Sérsviö Önnu eru
rannsóknir á umhverfi vió
■ Anna Muríu Pálsdótt ir
Anna María I’álsdóttir,
garóyrkjusérfræöingur er
meö B.Sc. gráöu í garöyrkju.
Stundar mastcrsnámi viö
landslagsarkitektadeild Land-
búnaöarháskólann í Alnarp i
faginu náttúra heilsa oggaröur.
Kristín Porlcifsdóttir
Kristín Þorleifsdóttir er
landslagsarkitekt í doktorsnámi
og mun verja doktorsritgerö
sína í sumar frá North Carolina
State University.
Lisciott Lindfors
Liselott Lindfors er landslags-
verkfræöingur og endurhæf-
ingarfulltrúi í heilsugaröinum
í Alnarp.
Sumarhúsib
og garburinn
Siöumúla 15, 108 Reykjavík
Sími 586 8003, rit@rit.is