blaðið - 22.09.2007, Blaðsíða 21

blaðió
LAUGARDAGUR 22. SEPTEMBER 2007
FRÉTTIR
21
ÁHRIF EVRU Á ATVINNULÍFIÐ
Miklu minni
gengissveiflur
ÁHRIF EVRU Á NEYTENDUR
Lægri vextir og
einraldari samanburður
íslenskt atvinnulíf horfir fyrst
og síðast til upptöku evru með það
að leiðarljósi að koma á meiri stöð-
ugleika. Þær gengissveiflur sem
fylgja íslensku krónunni gera það
að verkum að óvissa getur skapast
í rekstri fyrirtækja. Evran sveiflast
minna og því fylgir henni fastari
tilvera. Auk þess myndi stöðugleiki
gera íslenskt viðskiptalíf að mun
eftirsóknarverðari fjárfestingar-
kosti fyrir erlenda fjárfesta.
Ein helstu rök þeirra sem talað
hafa gegn upptöku evru og frekari
þátttöku íslands í Evrópusamrun-
anum hafa verið þau að íslenskt hag-
kerfi sé ekki nægilega fjölbreytt til
að tilheyra svo stórum gjaldmiðli.
Þar sem útflutningur íslendinga sé
einhæfur gæti samdráttur í honum
skapað þannig aðstæður að það
þyrfti að grípa til beinna aðgerða
til að takast á við hann. Nýlegar
mótvægisaðgerðir ríkisstjórnar-
innar vegna skerðingar þorskkvóta
og hávaxtastefna Seðlabanka ís-
lands eru dæmi um slíkar aðgerðir.
Þeim yrði ekki hægt að beita ef
stjórn yfir gjaldmiðlinum yrði færð
til yfirþjóðlegrar stofnunar.
Þá er Island sífellt að verða
minni hluti af viðskiptaumhverfi
íslenskra fyrirtækja. Vegna smæðar
hins íslenska markaðar og fámenn-
isins sem hér býr liggja sóknartæki-
færi þeirra í öðrum löndum. Sam-
kvæmt upplýsingum frá Guðjóni
Rúnarssyni, framkvæmdastjóra
samtaka fjármálafyrirtækja, eru
til dæmis um sextíu prósent af við-
skiptamönnum íslensku bankanna
erlendis og það hlutfall fer hratt
vaxandi. Ef umsvif Straums fjárfest-
ingabanka eru tekin inn í þá jöfnu
hækkar hlutfallið en meira þar sem
um 8o prósent af viðskiptum bank-
ans eru á erlendri grundu. Það fer
því vaxandi að starfsemi íslenskra
fyrirtækja sé í öðrum gjaldmiðlum
en íslensku krónunni.
Eiríkur Bergmann Einarsson,
forstöðumaður Evrópufræðaseturs
Háskólans á Bifröst, segir breyti-
legt virði íslenskra fyrirtækja fæla
erlenda fjárfestingu frá. „Vandi
íslenskra fyrirtækja er fólginn í því
að virði þeirra er á fleygiferð frá
degi til dags í samræmi við gengi
íslensku krónunar. Virði fyrirtækj-
anna í evrum talið er því síbreyti-
legt. Þetta hefur orðið til þess að
erlendar fjárfestingar á íslandi
eru alveg ótrúlega litlar miðað
við stærð markaðarins. Það þarf
stöðugleika í verðlagi á þessum
fyrirtækjum til að laða erlenda
fjárfesta að.“
Augljósustu kostirnir sem myndu fylgja upptöku
evru fyrir íslenska neytendur eru lægri vextir af lánurn.
Vaxtakjör eru mun lægri á evrusvæðinu en á íslandi
og hægt yrði að taka lán án verðtrygginga. Með því
að taka upp evru gæti hinn almenni borgari og/eða
fyritæki því tekið lán í erlendum bönkum sem starfa á
evrusvæðinu og því væri ekki lengur fólgin gengisbreyt-
ingaráhætta í því að taka lán í evrum.
Annað atriði sem skiptir neytendur máli eru hag-
kvæmari gjaldeyrisviðskipti. I dag borga íslendingar
alltaf aukakostnað þegar þeir skipta krónum í evrur. f
þessu ljósi er einnig vert að athuga að evra er alþjóð-
legur gjaldmiðill sem nýtur svipaðrar stöðu og Banda-
ríkjadollar víða um heim. Það er því hægt að greiða
með evrum mun víðar en á evrusvæðinu.
Jóhannes Gunnarsson, formaður Neytendasamtanna,
segir að sá stöðugleiki sem upptaka evru myndi hafa í
för skipti allt samfélagið máli. „Við sjáum fyrir okkur
að upptaka evru myndi lækka vexti hérlendis og það
skiptir heimilin í landinu að sjálfsögðu miklu máli. Ef
við hugsum um annan mögulegan ávinning, eins og til
dæmis lægra vöruverð, þá held ég að við yrðum að stíga
skrefið alla leið og ganga í Evrópusambandið til að ná
öllum þeim kostum. En upptaka evru myndi gera hlut-
ina mun einfaldari og auðveldari. Allur samanburður á
vöruverði verður miklu auðveldari og ég tel að sá þungi
sem almenningur getur sett á á kröfuna um lægra vöru-
verð verði meiri. Og því fagna ég.“
ÁHRIF EVRU Á STJÓRN FJÁRMÁLA
Meira aðhald og lægri stýrivextir
Upptaka evru myndi veita stjórmálamönnum meira
aðhald. Þeir gætu ekki lengur stýrt hagkerfinu með
þeim hætti sem þeir hafa gert og þyrftu að vera mun
agaðari í sínum aðgerðum og fjárútlátum til að halda
sig innan Maastricht-skilyrðanna.
Þá myndi Seðlabanki íslands missa vald sitt yfir
íslensku efnahagslífi, en Seðlabankinn hefur fyrst og
síðast beitt stýrivöxtum sem stjórntæki. Hann gæti
ekki lengur beitt slíkri vaxtastýringu né öðrum slíkum
tólum til að hafa áhrif á þenslu.
Björgvin G. Sigurðsson viðskiptaráðherra segir
þennan missi ekki eiga að skipta höfuðmáli þar sem
stýritæki Seðlabankans virki einungis á lítinn hluta
efnahagslífsins. „f fyrsta lagi er stór hluti stórfyrirtækj-
anna á Islandi með mikinn hluta af sinni starfsemi á
erlendri grundu. fbúðalánasjóður lánar á lágum og
föstum vöxtum þannig að hann er ekki að rífa stýri-
vexíina upp. Þetta stýritæki hefur því ekki verið að
virka mjög vel enda höfum við verið meira og minna
yfir þeim verðbólgumarkmiðum sem Seðlabankinn
setur sér.“
Þægilegt og ódýrt
-> Osló
“Kr. 5.880
aðra leið
-> Stokkhólmur
'Kr. 7.080
aðra leið
.nníih^
S4S
Scandinavian Airlines
RDfK; it '
A STAR ALLIANCE MEMBER
aðra leið
aðra leið
-> Álasund -> Helsinki
“Kr. 10.580 .... Kr. 16.480
-> Þrándheimur -> Stavangur
"Kr. 10.380 ...... “ Kr. 8580
Skattarog flugvallargjöldinnifalið
aðra leið
-> Gautaborg
“Kr. 7.080
■> Bergen
Kr.&580
Bókaðu núna og skráðu þig í EuroBonus-
klúbbinn sem opnar þér heilan heim af fríðindum.
WWW.
S.IS
’ 'm