Bændablaðið - 23.09.2008, Blaðsíða 4

Bændablaðið | þriðjudagur 23. september 20084
Móri er
mættur
– Nýr bjór frá Ölvis-
holti Brugghúsi
Nýlega kom ný afurð frá Ölvis-
holti Brugghúsi í Flóanum
á markað. Móri er nýr bjór,
bruggaður sem Ale-bjór og gef-
ur hinn gyllti, rauði litur hans,
ásamt mjúkri meðalfyllingu og
votti af beiskju, vel til kynna
að hér er á ferð bjór sem á sér
enga fyrirmynd í íslenskri bjór-
menningu.
Móri er yfirgerjað öl að breskri
fyrirmynd, maltríkur og kröft-
uglega humlaður. Ölið inniheldur
sjö mismunandi maltafbrigði og
blanda af fjórum breskum humla-
tegundum undirstrikar hinn eng-
ilsaxneska uppruna Móra. „Nafn
bjórsins kemur til vegna draugs-
ins Móra, sem er vel þekktur á
því svæði sem Ölvisholt er stað-
sett á. Hefur hann verið á sveimi
í nágrenni Ölvisholts um aldir og
þá sérstaklega í nágrenni vatns-
lindar brugghússins. Starfsfólk
brugghússins hefur einnig orðið
vel vart við nærveru hans og virð-
ist sem honum líki vel við hinn
nýja drykk, enda er tekið fram á
umbúðum hans að þessi drykkur
sé tileinkaður Móra,“ segir Bjarni
Einarsson hjá brugghúsinu.
Móri er til sölu á reynslu-
tímabili í verslunum ÁTVR í
Heiðrúnu og Kringlunni. Einnig
er hægt að sérpanta hann í aðrar
verslanir ÁTVR. MHH
Móri er seldur í hálfslítra flöskum
og er með 5,5% alkóhólinnihaldi.
Norðlenska varð fyrir mikilli
og ómaklegri gagnrýni forráða-
manna bænda vegna verðskrár
sem félagið birti í ágúst síðast-
liðnum, en Norðlenska varð fyrst
afurðastöðva til að birta verðskrá
fyrir sláturafurðir á þessu hausti.
Aðrar stöðvar fylgdu í kjölfar-
ið „og undir lok ágúst var sem
uppboðsmarkaður væri á nýjum
verðskrám sláturleyfishafa,“
segir Sigmundur E. Ófeigsson í
pistli sem hann ritar í nýútkomið
fréttabréf Norðlenska.
Hann bætir við að á síðustu dög-
um hafi umræðan þróast í þá veru
að stilla sláturleyfishöfum upp sem
andstæðingum bænda. „Þessi nei-
kvæða umræða er til þess fallin að
rýra það traust sem ríkt hefur milli
afurðastöðva og bænda og þar með
rýra eignir bænda, sem margir eiga
þessar afurðastöðvar. Hagsmunir
afurðastöðva og bænda fara alger-
lega saman,“ segir Sigmundur.
Norðlenska hefur nú gefið út
nýja verðskrá en við endurskoð-
un hennar var það niðurstaðan að
þeir innleggjendur sem hafa við-
skiptasamninga við Norðlenska og
eru eigendur félagsins nytu meiri
hækkana á afurðir sínar. Hækkun
meðalverðs til innleggjenda sem
hafa viðskiptasamninga við Norð-
lenska er 18,6% frá fyrra ári og
16,6% til þeirra innleggjenda sem
ekki eru með viðskiptasamninga
við Norðlenska.
Sigmundur segir að rekstrarum-
hverfi sláturleyfishafa sé mjög erfitt
um þessar mundir, líkt og annarra
fyrirtækja í landinu. Öll innflutt
aðföng hafi hækkað mikið, flutn-
ingskostnaður sömuleiðis og launa-
skrið hefur verið nokkuð, „að ekki
sé minnst á kostnað við fjármagn,
en vextir á lán hafa algerlega farið
úr böndunum,“ segir hann. Í því
sambandi nefnir hann að vaxtaend-
urgreiðsla ríkisins vegna uppgjörs
við sauðfjárbændur dugar nú aðeins
fyrir tæpum helmingi þeirra vaxta
sem afurðalán sauðfjárbirgða bera.
„Það er því ljóst að óhjákvæmilegt
er að verðhækkun á dilkakjöti fari
út í verðlagið.“ Að mati stjórnenda
Norðlenska getur hækkun á verði
dilkakjöts til neytenda haft þau
áhrif að neysla þess dregst saman.
„Það er áhyggjuefni því að á næsta
ári leggst útflutningsskylda dilka-
kjöts af, sem gæti leitt til verulegs
offramboðs þess á innanlandsmark-
aði og alvarlegs ástands á kjötmark-
aði,“ segir Sigmundur.
MÞÞ
Norðlenska varð fyrir mikilli og ómaklegri gagnrýni forráðamanna bænda
Áhyggjur af að neysla á lambakjöti
dragist saman í kjölfar hækkunar
Kaupfélag Skagfirðinga (KS)
er sá sláturleyfishafi sem greið-
ir sauðfjárbændum hæsta með-
alverð fyrir dilkakjöt á yfir-
standandi sláturtíð. Nemur
hækkun KS 22,6% milli ára.
Meðalverð til sauðfjárbænda
frá KS er kr. 400,49 fyrir kílóið,
án virðisaukaskatts. Samkvæmt
upplýsingum frá Markaðsráði
kindakjöts fengju bændur um
80 milljónum króna meira fyrir
afurðir sínar í haust, ef aðrir
sláturleyfishafar greiddu sama
verð til bænda og KS gerir.
KS getur greitt þetta háa verð
vegna sérhæfingar sláturhússins
í sauðfjárslátrun, mikilla afkasta
afurðarstöðvarinnar og lítils
birgðahalds. Bónus er stærsti við-
skiptavinur afurðastöðvar KS og
samstarfssamningur á milli fyr-
irtækjanna var nýlega endurnýj-
aður. Með honum fá neytendur
úrvals lambakjöt með lágmarks
álagningu í verslunum Bónuss
um land allt. KS tryggir því bæði
bændum hæsta afurðaverðið og
neytendum lægsta vöruverðið.
Verð á útflutningsvörum KS
hefur einnig hækkað umtalsvert á
milli ára. Nú í haust selur kaup-
félagið 15 til 20% afurðanna til
Bretlands. Um er að ræða afskurð,
slög og ærkjöt sem unnið er ytra
og mest selt á kebab-stöðum á
Englandi.
Sláturhús KS á Sauðárkróki er
stærsta og fullkomnasta sauðfjár-
sláturhús landsins. Þar er slátrað
3000 fjár á dag og afurðarstöðin
fullvinnur 2500 skrokka á dag og
pakkar þeim í neytendaumbúðir.
Reiknað er með því að alls verði
slátrað 120 þúsund fjár hjá KS í
haust. Við haustslátrunina og í
afurðastöð KS starfa 130 manns.
Fréttatilkynning frá Kaupfélagi
Skagfirðinga
Kaupfélag Skagfirðinga
Greiðir hæsta verð til bænda og
tryggir neytendum lægsta verð
Mikil umræða hefur verið
um afurðaverð í sláturtíð og
óánægju sauðfjárbænda með
litlar hækkanir á verði dilka-
kjöts. Tveir sláturleyfishaf-
ar hafa nú tjáð sig um málið
eins og sjá má hér til hliðar.
Bændablaðið bar ummæli Sig-
mundar Ófeigssonar undir
Harald Benediktsson formann
Bændasamtaka Íslands.
Haraldur segir það ofmat hjá
framkvæmdastjóra Norðlenska að
fyrirtækið hafi orðið eins konar
skotskífa í umræðum sem spruttu
upp eftir að félagið birti verðskrá
sína í ágúst. „Af hverju mega þeir
ekki tjá hug sinn um verðlistann
án þess að það sé túlkað sem árás
á Norðlenska?“ spyr Haraldur.
Hann bendir á að enn og aftur
blossi upp kurr á milli bænda og
sláturleyfishafa þegar þeir fyrr-
nefndu gagnrýna háa útflutnings-
prósentu í kjölfar góðrar sölu í
ágúst síðastliðnum.
Haraldur nefnir að á fundi í
Búðardal fyrir nokkru hafi einn
fundarmanna sagt algjöran trún-
aðarbrest nú ríkja milli bænda og
sláturleyfishafa. Þeir fulltrúar slát-
urleyfishafa sem á fundinn komu
hefðu þar haft öll tækifæri til að
bregðast við ummælunum, „sem
því miður endurspegla viðhorf
margra bænda nú,“ segir Haraldur.
Hann segir að sláturleyfishafar
séu bændum nauðsynlegir, að fyr-
irtækin séu að mestu í þeirra eigu
og forsvarsmenn þeirra séu öflugir
og góðir vinnumenn bænda. „En
umræða síðustu vikna endurspegl-
ar kannski fyrst og fremst vanda
þeirra sem stýra þessum fyrirtækj-
um. Rödd þeirra í umræðum á
einum fjölmennasta bændafundi
sem efnt hefur verið til í mörg ár
var ekki sterk. Það hefði verið
fróðlegt að heyra hver framtíð-
arsýn þessara manna er og er nema
von maður spyrji hvort þeir ætli sér
ekki að taka þátt í að ræða stöðu
atvinnugreinarinnar.“ En framtíð-
arýn er nauðsynleg og umræða
bænda í stjórnum afurðafyrirtækja
og bænda á öðrum vettvangi á að
að leysa úr læðingi krafta til upp-
byggingar. „Ég hef áður hvatt til
slíkrar umræðu, en hún má ekki
misskiljast sem árás á afurðarfyr-
irtækin. En eins og ég sagð á fund-
inum í Búðardal; þá eiga bændur
að treysta fyrst og fremst á sjálfan
sig,“ segir Haraldur.
Þau ummæli Sigmundar að
vaxta- og geymslugjöld dugi ekki
fyrir nema um helmingi af fjár-
magnskostnaði segir Haraldur að
megi túlka á þann veg að ætlast
sé til þess að bændur leggi fram
meiri fjármuni af samningi sínum
til að styðja rekstur sláturleyfis-
hafanna. „Sú tíð kemur tæplega
aftur að verulegir fjármunir komi
af samningi sauðfjárbænda til
sláturleyfishafa. Við erum í góðu
samstarfi við sláturleyfishafa að
bylta því fyrirkomulagi til ein-
földunar og hagsbóta. Þannig
komum við okkur áfram með því
að vera óhrædd við breytingar,“
segir Haraldur.
Steinunn Júlía Steinarsdóttir
þroskaþjálfi hefur sett upp heim-
ili fyrir fatlaða einstaklinga í
Norðtungu III í Þverárhlíð í
Borgarfirði en hún og eiginmað-
ur hennar, Georg Magnússon,
keyptu þennan hluta af Norð-
tungu seint á síðasta ári. Steinunn
sagði í samtali við Bændablaðið
að heimilið væri ætlað til skamm-
tímavistunar fatlaðra eða sum-
ardvalar. Hún hefur stofnað
fyrirtæki um starfsemina sem
nefnist ,,Sveit fyrir alla ehf.“
Steinunn segir að þarna bjóðist
foreldum fatlaðra barna kostur
á að koma þeim í dvöl í stuttan
tíma yfir sumarið ef þau þurfa að
komast í frí en yfir veturinn verð-
ur heimilið fyrst um sinn aðeins
rekið um helgar.
Steinunn byrjaði starfsemina í
febrúar sl. og sagði að hún hefði
gengið afar vel og í sumar hefði
hún ekki getað annað eftirspurn.
Hún segist geta verið með þrjá ein-
staklinga í einu því herbergin séu
aðeins þrjú en það fjórða muni bæt-
ast við innan skamms. Hún sagði
það lengi hafa verið draum sinn að
setja upp svona aðstöðu fyrir fötluð
börn. Hún var alltaf í sveit á sumrin
þegar hún var ung og eftir að hún
lauk þorskaþjálfanámi segist hún
hafa gert sér grein fyrir hve sárlega
vantaði svona aðstöðu í sveit fyrir
fatlaða einstaklinga. Það væri mjög
gott fyrir fatlaða einstaklinga að
komast í snertingu við dýrin. Þess
vegna er hún með fáeinar kindur,
heimaalning, hunda, hest, kanínu
og hænur. Hún segir að allt hafi
þetta gengið afar vel og skilað
miklu fyrir þá fötluðu einstaklinga
sem þarna hafa verið.
Kynni af dýrum ómetanleg
,,Það er ómetanlegt fyrir fatlað fólk
að fá að komast í snertingu við dýr,
klappa þeim og gefa þeim að borða
eða drekka en ekki bara að skoða
þau í Húsdýragarði. Hér eru þau að
hjálpa mér að gefa þeim og annast
þau að ýmsu leyti,“ segir Steinunn.
Hún segir að foreldrar sínir vinni
með sér, sjái um eldamennsku og
heimilið þannig að Steinunn getur
annast einstaklingana sem þroska-
þjálfi. Sem fyrr segir er Steinunn að
bæta við fjórða herberginu en hún
segist ekkert vera farin að hugsa
til frekari stækkunar alla vega ekki
fyrr en hún sér hvernig þetta geng-
ur í framtíðinni. Hún segir að ef allt
fer á besta veg geti frekari stækkun
komið til greina. S.dór
Orðsending til merkingamanna hrossa
Töluvert hefur borið á því undanfarið að einstaklingsmerkingablöð koma
illa útfyllt til BÍ frá merkingarmönnum hrossa. Í þeim tilfellum þar sem
beðið er um að hross skulu grunnskráð, jafnhliða því sem örmerki/frost-
mark þeirra er skráð í WorldFeng, verða merkingamenn að fylla vandlega
út þá reiti sem ætlast er til og að fullt fæðingarnúmer hrossa og kennitölur
ræktenda og eiganda komi einnig fram á umbeðnu formi. Illa útfylltir
pappírar tefja mjög fyrir skráningu upplýsinga, í einstaka tilfellum jafnvel
ekki hægt að skrá hrossið. Merkingamenn bera fulla ábyrgð á því að upp-
lýsingar sem þeir gefa upp séu réttar.
Í þeim tilfellum þar sem er verið að örmerkja grunnskráð hross, skal
bæði skrá fullt fæðingarnúmer hrossins sem og nafn og uppruna þess, svo
bera megi saman að um rétt hross sé að ræða. Framvegis munu einstakl-
ingsmerkingablöð verða endursend þeim merkingamönnum sem ekki fylla
þau út með fullnægjandi hætti, með beiðni um frekari upplýsingar.
Rekur heimili fyrir fatlaða í
Norðtungu III í Borgarfirði
– Mikil þörf fyrir svona heimili í sveit segir
Steinunn Júlía Steinarsdóttir
Guðjón og Tumi að
gefa Mjallhvít pela.
Tumi, Hlynur og
Guðjón ásamt
fiðurfénaðnum í
Norðtungu 3.
Ólíðandi að loka
pósthúsinu
„Það er með öllu ólíðandi að
Íslandspóstur geti einhliða sniðgengið
vilja íbúa svæðisins með lokun póst-
hússins og þar með skert lögbundna
þjónustu við íbúa svæðisins,“ segir í
ályktun frá stjórn Framsýnar – stétt-
arfélags Þingeyinga, en fram kemur
að félagið leggst gegn fyrirhug-
aðri lokun pósthússins á Laugum.
Stjórn Framsýnar tekur heilshugar
undir áætlanir sveitarstjórnar Þing-
eyjarsveitar um að kæra fyrirhugaða
lokun til úrskurðarnefndar fjarskipta-
og póstmála.
Hvar eru raddir stjórn-
armanna afurðastöðvanna?
– spyr formaður Bændasamtaka Íslands