Bændablaðið - 11.06.2009, Blaðsíða 10

10 Bændablaðið | fimmtudagur 11. júní 2009
Bessi Freyr Vésteinsson í Hofs-
staðaseli í Skagafirði rekur
ásamt fjölskyldu sinni fyrirtæk-
ið Sel ehf. sem þjónustar bænd-
ur við ýmis verk og eru þau
með stærstu verktökum í land-
búnaði á Ís landi. Bessi byrjaði
ungur í faginu og var frumkvöð-
ull á sínum tíma í að innleiða
nýja rúllu bindi tækni í heyskap
hérlendis. Nú er svo komið að
fyrirtækið sinnir fjölbreyttum
verk efn um um land allt, er með
nokkra starfsmenn og á tugi véla
í sínu safni.
Bessi er einn stærsti heyfram-
leiðandi landsins og byrjaði hann
ungur að starfa við landbúnaðar-
verktöku sem hann hóf upp á sitt
einsdæmi meðfram námi í verk-
menntaskóla í fyrstu.
„Sem unglingur fór ég á milli
bæja með bindivélina og hjálp-
aði til við heyskap svo það má
segja að þá hafi ég hafið sjálf-
stæða atvinnustarfsemi. Þegar ég
var 17 ára gamall eignaðist ég
mína fyrstu dráttarvél en þá var
ég í Verkmenntaskólanum á Akur-
eyri og sá atvinnutækifæri í þessu
á sumrin. Ég hafði lengi haft auga-
stað á rúllutækni og árið 1987
komst ég í kynni við norskan mann
sem kynnti mig fyrir þessari bylt-
ingarkenndu tækni. Úr varð að ég
keypti mér þá mína fyrstu rúllu-
bindivél, pökkunarvél og traktor
en í framhaldinu kynnti ég þessa
nýju tækni fyrir bændum og fór að
þjónusta þá í meira mæli,“ útskýrir
Bessi og segir jafnframt: „Segja má
að ég hafi verið brautryðjandi í inn-
leiðingu nýrrar tækni við heyskap
hérlendis, auk ýmissa nýjunga í
vélvæðingu tengdum landbún-
aði. Nú hef ég komið á hvern ein-
asta bæ í Skagafirði tengt mínum
störfum og starfsemin hefur þróast
mikið frá þessum árum.“
Holdakvígur, ferðaþjónusta og
kartöflurækt
Hofsstaðasel er um þúsund hekt-
ara kostamikil jörð og á hlaðinu
stendur nýuppbyggður torfbær sem
Bessi ólst upp í fyrstu ár ævi sinnar.
„Við bjuggum í torfbænum til 1980
og ætli við höfum ekki verið með
þeim síðustu sem gerðu það hér-
lendis. Nú hafa systir mín, Guðný
og Þórólfur mágur verið að gera
upp gamla bæinn en þau búa austur
í Fljótsdal. Foreldrar mínir og
bróðir búa hér á Hofsstaðaseli og
til stendur að foreldrar mínir flytji
á Hofsstaði sem er jörðin við hlið-
ina á okkar, en þau eru að leggja
lokahönd á að gera upp íbúðahúsið
þar,“ segir Bessi.
Nýverið keypti stórfjölskylda
Bessa jörðina Hofsstaði og eru
ýmis áform uppi um að nýta hana.
Hofsstaðir er um 500 hektara jörð
og býður upp á ýmsa möguleika.
„Hugmyndin er að fara út í
ferðaþjónustu á þeirri jörð en einn-
ig höfum við sett niður kartöflur
þar í nokkra hektara. Við systkinin
erum að prófa okkur áfram í kart-
öflurækt á Hofsstöðum en það er
tilraun okkar til að nýta jörðina og
starfskrafta. Hér á jörðunum eru
margir möguleikar til ýmiskonar
atvinnustarfsemi svo sem ferða-
þjónustu, ýmsa afþreyingu, skóg-
rækt auk hefðbundins landbún-
aðar. Við höfum undanfarið verið
að þurrka landið, sett niður tugi af
ræsum, lagt slóða og reiðgötur og
gert jarðirnar miklu aðgengilegri
til allrar umferðar hvort sem maður
er gangandi, ríðandi eða á ökutæki.
Einnig höfum við tekið nýtt land til
ræktunar undir kornrækt og græn-
fóður, um 25 hektara. Það má segja
að við reynum að koma því í verk
sem við göngum með í maganum
hér.“ segir Bessi brosandi.
Kona Bessa, Svarfdælingurinn
Sólrún Ingvadóttir, hefur búið á
Hofsstaðaseli í rúm 20 ár. Fyrstu
þrjú árin vann hún á vélunum en
síðan hefur hún séð um bókhald
fyrirtækisins.
„Sólrún stendur fyrir búinu en
við erum með um 300 kindur, tölu-
vert af hrossum og einnig nokkrar
holdakvígur til undaneldis.“
Sjö til átta þúsund heyrúllur á
sumri
Starfsemi fyrirtækis Bessa og fjöl-
skyldu hans er ansi viðamikil og
fjölbreytt og virðast verkefnunum
eng in takmörk sett og tekist á við
þau af miklum dugnaði og fag-
mennsku.
„Reksturinn er stöðugt að þróast
og við erum sífellt að þétta dag-
skrána en við erum með verk nán-
ast allan ársins hring. Á veturna
erum við í snjómokstri og ýmis-
konar flutningum, á vorin erum við
í áburðar- og sáðvöruflutningum
til bænda. Einnig mykjudreifingu
með 12 rúmmetra haugsugu og
mjög afkastamiklum taðdreifara.
Þegar kemur fram í apríl förum
við í skurðgröft og skurðahreins-
anir hjá bændum. Um svipað leyti
byrja plægingar, sáning á korni og
grænfóðri og endurvinnsla túna.
Til þessara verka notum við fimm
skera vendiplóg og fjögurra metra
pinnatætara með áfastri blásturs-
sáðvél sem fellir niður áburð með
fræinu. Með þessari tækni teljum
við að hægt sé að ná hámarks upp-
skeru, sérstaklega í kornrækt. Við
erum einnig í áburðardreifingu
þar sem við höfum tölvustýrðan
áburðardreifara með innbyggðum
vigtunarbúnaði sem stjórnar dreif-
ingunni á nákvæman hátt. Við
áburðardreifingu er mikilvægt að
aka með sem nákvæmasta millibili
til að nýta áburðinn sem best og til
þess höfum við fjárfest í nýju gps-
tæki sem er hannað sérstaklega
fyrir akuryrkju,“ útskýrir Bessi.
„Sem dæmi um sérhæfð verk-
efni verðum við á næstu vikum
í sáningum á námum og veg-
arköntum fyrir Vegagerðina á
Norð vesturlandi, Vestfjörðum og
Vestur landi. Einnig vinnum við
fyrir Orkuveituna í Borgarfirði
þannig að starfsemin einskorð-
ast ekki eingöngu við Skagafjörð.
Sem hliðarverkefni höfum við
mjög öflugan grjótmalara knúinn
af dráttarvél sem malar niður grjót
og gjörbreytir til dæmis yfirborði á
grýttri slóð en við höfum töluvert
unnið að reiðvegum með malaran-
um. Allt miðast þetta að því að nýta
tækjakostinn og starfsfólkið sem
mest og best. Sumarið fer mikið til
í heyskap en við rúllubindum á um
20 bæjum yfir sumarið og sjáum
til dæmis alfarið um heyskap á
Hólum í Hjaltadal. Það er misjafnt
eftir árferði hversu mikið við rúll-
um hvert sumar en ég áætla að við
rúllum að meðaltali um sjö þúsund
rúllur yfir sumarið, einnig er tölu-
vert bundið í stórbagga. Á haustin
keyrum við fé í sláturhús frá bænd-
um víðsvegar að af landinu og
notum til þess tvo til þrjá bíla auk
aftanívagns.“
Fylgjast vel með tækninýjungum
„Það er ýmis ávinningur fyrir
bóndann að fá verktaka í verkið.
Oft á tíðum fær bóndinn verkið gert
þegar hann þarf á því að halda og
það er dýrt fyrir bóndann að eiga og
reka afkastamikil tæki sem notuð
eru í stuttan tíma sem hann sleppur
annars við ef hann ræður verktaka
í verkið. Einnig hefur hann aðgang
að nýjungum, fullkominni tækni en
við höfum verið leiðandi í að taka
inn nýjungar sem nýtast bændum til
hagræðingar og fylgjumst mjög vel
með öllum nýjungum úti í heimi og
erum dugleg að fara á vélasýningar
erlendis. Ég lít á það sem forsend-
ur þess að vera í fararbroddi í mínu
starfi,“ segir Bessi.
Síðan 2000 hafa þau leigt jörð-
ina Vallhólma, um 250 hektara
land, þar sem graskögglaverk-
smiðja var áður starfrækt.
„Landið á Vallhólma gegnir
lykilhlutverki sem heyforðabú og
skapar töluverða vinnu og nýtingu
á tækjakosti. Við höfum töluvert
selt til bænda af heyi en einnig til
hestamanna á höfuðborgarsvæðinu.
Ásamt því höfum við stundað lítils-
háttar útflutning á heyi til Færeyja
en það verkefni er á byrjunarstigi.
Einnig erum við að prófa okkur
áfram með kornrækt í Vallhólma
og horfum til þeirrar búgreinar. Það
lofar góðu en á meðan rekstrarfor-
sendur eru ekki nægilega öruggar
förum við ekki út í það af miklu
kappi enn sem komið er.“
Fjölbreytt og krefjandi verkefni
Í gegnum árin hefur bæst í véla-
safn fyrirtækisins sem hleypur nú
á tugum, enda fjölbreytt verk sem
sinna þarf allt árið um kring.
„Við erum með allt sem snýr
að véla- og tækjakosti fyrir bænd-
ur og erum með verkstæði í
Hofsstaðaseli. Fyrirtækið á sex
vörubíla til ýmissa flutninga auk
aftanívagna meðal annars til að
flytja sauðfé, hross og stórgripi.
Síðan erum við með einn bíl í
reglulegum flutningum á heyi til
Reykjavíkur sem tekur þá vélar og
grófvörur tilbaka fyrir bændur en
við höfum verið að flytja vörur og
vélar til bænda víðsvegar um allt
land. Í lok síðasta árs og byrjun
þessa árs vorum við til dæmis að
flytja 60-70 vinnubúðaeiningar frá
Kárahnjúkum upp að Búðarhálsi á
Sprengisandsleið við mjög krefj-
andi og erfiðar aðstæður þannig
að verkefnin eru fjölbreytt. Austur
í Fljótsdal erum við með kranabíl
í tengslum við verkefni þar, einn-
ig gerum við út tvær beltagröfur,
mest í bændavinnu“ útskýrir Bessi
sem þakkar það einnig góðu starfs-
fólki hversu vel hefur gengið að
byggja upp fyrirtækið í gegnum
árin.
„Í dag erum við með sex starfs-
menn ásamt ígripamönnum og
fjölskyldan er einnig vel nýtt.
Sem dæmi erum við með Gunnar
Ágústsson innan okkar raða sem
hefur yfir 40 ára reynslu í skurð-
argreftri og skurðarhreinsun fyrir
bændur, hann hefur grafið og hald-
ið við stórum hluta allra skurða
í Skagafirði en það er ekki ónýtt
að hafa svo færa og reynslumikla
menn innanborðs. Þetta eru mikið
sérhæfð verkefni sem við erum í og
oft á tíðum háð veðri og tímamörk-
um. Þetta er ekki 9-5 vinna og oft
tognar nokkuð úr vinnudeginum
við björgun verðmæta eða til að
klára verkefnin við sem hagstæð-
ust veðurskilyrði. Við reynum að
nýta öll tækifæri sem gefast sem
best hverju sinni og þannig gengur
þetta upp. Það er mikið sóst eftir
okkar starfskröftum í ýmis sérhæfð
verkefni allt árið um kring og mörg
verkefna okkar hafa undið upp á
sig. Við erum dugleg að finna upp
á nýjum verkefnum og sjáum víða
tækifæri því þau eru allt í kringum
okkur.“
Krefjandi og skemmtileg vinna
Þegar Bessi hóf starfsemi sína fyrir
rúmum 20 árum var ekki til siðs að
bændur keyptu mikla vélavinnu af
utanaðkomandi aðila við bústörfin
og því sem þeim fylgir en það hefur
mikið breyst að sögn Bessa.
„Þegar við byrjuðum þótti ekk-
ert sjálfsagt að bændur ynnu saman
og keyptu vinnu af öðrum aðila.
Við höfum verið fyrirmynd margra
annarra við uppbyggingu á verk-
töku í landbúnaði og margir leitað
ráðgjafar hjá okkur varðandi rekst-
ur og val á tækjum. Menn eru orðn-
ir miklu opnari fyrir því að sam-
nýta vélar og vinna saman. Þetta er
stærsta breytingin sem ég hef séð
síðan ég byrjaði í þessu fagi fyrir
rúmum tuttugu árum. Það er mjög
jákvæð breyting að menn samnýti
fjárfestingar sínar svo maður tali nú
ekki um tímasparnaðinn fyrir bónd-
ann að fá til sín í vinnu afkastamik-
il og góð tæki sem er stjórnað af
kunnáttu og færni. Sem dæmi þá
förum við á meðalstórt kúabú og
sláum fyrir hann allt túnið á nokkr-
um tímum, við leigjum honum
síðan stóra heyþyrlu til að þurrka
heyið og rakstrarvél, svo komum
við og rúllum samdægurs eða dag-
inn eftir þannig að fyrri sláttur hjá
þessum bónda er jafnvel búinn á 2
dögum. Með þessu fyrirkomulagi
nást hámarks heygæði og mik-
ill tímasparnaður. Það þykir orðið
sjálfsagt mál að bændur kaupi
vélavinnu og sjái sér hag í því,“
segir Bessi og bætir að endingu
við:
„Við höfum átt ánægjulegt sam-
starf við bændur hér í héraði og
vonum að það verði þannig áfram.
Með eljusemi og útsjónarsemi og
góðri samvinnu við viðskiptavini
tekst þetta, þetta er fjölbreytt og
oft á tíðum krefjandi vinna en
skemmtileg. Hún getur oft tekið
verulega á.“
ehg
„Komum hugmyndum okkar í verk“
'= +> 

+&

 # 
$@

"

 Bessi ásamt konu sinni Sólrúnu Ingva dóttur og yngstu dóttur þeirra, Freyju Sól, en einnig eiga þau Ingva Þór og
Elínborgu.
Bessi ásamt syni sínum Ingva Þór og Jóni Gunnari bróður sínum við þrjár af dráttavélum SEL ehf.