Bændablaðið - 11.06.2009, Blaðsíða 14

14 Bændablaðið | fimmtudagur 11. júní 2009
Á Alþingi liggja nú fyrir tvær
þingsályktunartillögur sem ganga
báðar í megin drátt um út á aðild-
ar um sókn að Evr ópu sam band-
inu. Tillaga ríkisstjórnarinn ar
er afdráttarlaus á meðan tillaga
Sjálfstæðisflokks og Fram sókn-
arflokks gengur út á að hafinn
verði undirbúningur um sókn ar.
Í aðdraganda síðustu Al þingis-
kosninga varð umræða um Evr-
ópu sambandsaðild mjög hávær
og síst er hægt að segja að hún
hafi þagnað að undanförnu.
Heimssýn er félagsskapur sjálf-
stæðissinna í Evrópumálum. Hreyf-
ingin er þverpólitísk og hefur verið
starfandi frá árinu 2002. Í gegnum
tíðina hafa félagsmenn haldið uppi
gagnrýni á Evrópusambandið og
lagst einarðlega gegn aðild Íslands
að sambandinu. Að undanförnu
hefur hreyfingin látið enn frekar að
sér kveða með fundum og auglýs-
ingum þar sem varað er við því að
sótt verði um aðild.
Heimssýn stofnar
Suðurlandsdeild
Á fundi á Suðurlandi 19. maí síð-
astliðinn var stofnuð fyrsta lands-
hlutadeild Heimsýnar en stefnt er
að því að stofna slíkar deildir víðar
um land á næstunni. Formaður
stjórnar Suðurlandsdeildarinnar
var kosinn Eyþór Arnalds odd-
viti Sjálfstæðisflokksins í Árborg
og ásamt honum í stjórn sitja þau
Guðni Ágústsson, Atli Gíslason,
Axel Kolbeinsson og Sigurlaug
Gröndal. Bændablaðið hitti Ey þór
og ræddi við hann um Evr ópu sam-
bandið og ástæður andstöðu hans
og Heimsýnar gegn aðild.
Prívat hagsmunir ríkja
vega þyngra en hagsmunir
heildarinnar
Eyþór var einn stofnanda Heims-
sýnar á sínum tíma og segir að
hann sé þess fullviss um að Evr-
ópu sambandsaðild væri óheillaspor
fyrir Ísland. „Ég hef haft miklar
efasemdir um að við eigum sam-
leið með Brusselvaldinu. Fyrir því
eru mörg rök, efnahagsleg, land-
fræðileg og jafnframt þjóðfélags-
leg. Evrópusambandið er mjög
sérstakt fyrirbæri í veraldarsög-
unni. Það byrjar sem Kola- og stál-
bandalag stærstu ríkja Evrópu sem
höfðu barist hvert við annað öldum
saman. Þau sameinast um hags-
muni sína í kola- og stálvinnslu
og mynda sem sagt fríverslunar-
bandalag sem var mjög jákvætt
skref. Síðan hefur bandalagið þró-
ast með allt öðrum hætti en til var
stofnað í upphafi. Sambandið nær
í dag yfir mjög ólíkar þjóðir, með
ólíka menningu, tungumál og efna-
hag. Það að reyna að halda utan um
þetta með einni mynt er mikil og
bjartsýn tilraun. Sagan hefur sýnt
okkur að ríkjabandalög með svona
ólíkar einingar innanborðs halda
ekki nema með valdi. Við sáum það
í Sovétríkjunum, Júgóslavíu, jafn-
vel með Rómarveldi. Þar sem ólík
ríki eru undir einni krúnu og einum
gjaldmiðli halda bandalög ekki til
eilífðar. Það er því margt í eðli Evr-
ópusambandsins sem er mikil til-
raun.“
– En ríki Evrópu standa ekki
í átökum við hvert annað nú um
stundir. Er ekki landslagið breytt?
Hefur það ekki sýnt sig að ríki
Evrópu sækjast eftir aðild að sam-
bandinu og hafa í efnahagslegu til-
liti hagnast á þeirri aðild?
„Sumir segja að nú séu nýir
tímar og öll dýrin í skóginum geti
verið vinir. Við sjáum samt að um
leið og á móti blæs, eins og and-
streymið í bankamálunum sem
skekur heiminn núna, þá strax
fara prívat hagsmunir ríkjanna að
verða æðri hagsmunum heildar-
innar. Eiginhagsmunir ríkja eins
og Bretlands og Þjóðverja verða
æðri hagsmunum annarra ríkja.
Nánir samstarfsaðilar í sam-
bandinu hjálpa ekki hverjir öðrum.
Seðlabanki Evrópu hleypur til
að mynda ekki undir bagga með
Írlandi eða Eystrasaltsríkjunum.
Hver og einn seðlabanki ríkjanna
og hver og ein ríkisstjórn setja fram
sérreglur og með því er í raun og
verið grafið undan sambandinu því
sambandið getur aldrei verið sterk-
ara en það er á ögurstundu. Það er
einfalt að vera sameinaðir og sam-
taka þegar menn drekka kaffi latte
í góðu veðri. Þegar á móti blæs
reynir hins vegar á hvort undir-
stöðurnar eru fúasprek eða sterkar.
Ég sé strax á þessum vetri sem nú
er liðinn að Evrópusambandsríkin
standa ekki saman eins og menn
mættu ætla.“
Vitum ekki hvernig ESB
framtíðarinnar verður
Eyþór segir það verulegt áhyggju-
efni hversu bláeygðir stuðnings-
menn aðildar séu um framtíð Evr-
ópusambandsins. „Ég hef miklar
efasemdir um aðild eins og stað-
an er í dag en ég hef enn meiri
áhyggjur af því hvernig Evrópa
mun verða. Ef við göngum í sam-
bandið erum við að gifta okkur
að kaþólskum sið því skilnaðir
eru ekki leyfðir í þessu sambandi.
Evrópusambandið eftir fjörutíu ár
verður mjög ólíkt því sem er í dag.
Það eru ekki spádómar heldur er
einfaldlega hægt að horfa til íbúa
Evrópu. Aldurssamsetning þjóð-
anna í sambandinu verður mjög
óhagstæð eftir þann tíma og mann-
fjöldaþróun víða orðin neikvæð.
Evrópusambandið verður því annað
hvort að gjörbreyta sínu eftirlauna-
kerfi eða að taka inn mun fleiri
þjóðir með aðra aldurssamsetningu.
Við vitum ekki að hverju við erum
að ganga með því að ganga inn í
Evrópusambandið.“
– Vandræðin nú í vetur hafa
þá gert þig bjargfastari í þeirri
trú að innganga í sambandið væri
óheilla spor?
„Já, ég held að það sé óhætt
að segja það. Bæði hefur Evrópu-
sambandið sýnt veikleika sína eins
og með til dæmis IceSave. Það byrj-
aði sem Evrópusambandsregluverk
og endar nú sýnist manni sem
samn ingur, sem gerður er að hluta
til þess að friðþægja Evrópu sam-
bandsþjóðir.“
– Telurðu þá að IceSave samn-
ingurinn sé tilkominn til að liðka
fyrir umsókn Íslands í sambandið?
„Því miður sýnist mér það.
Mér sýnist að það sé verið að gera
samn ing sem er óhagstæður til að
ljúka málinu. Formaður samninga-
nefndarinnar hefur sjálfur sagt að
allt hafi verið undir, jafnvel EES-
samningurinn. Þar með er hann að
staðfesta að Evrópusambandið hafi
verið notað til þess að við tækjum
á okkur fulla ábyrgð með vöxtum á
málinu. Sú staða er auðvitað óþol-
andi. Ef við erum að taka á okkur
skuldbindingar af þessu tagi þá
erum við að borga óheyrilega hátt
verð bara fyrir að fá að ræða við
Evrópusambandið. “
– Menn hafa orðað það sem svo
að Ísland hafi verið beitt ofbeld-
isaðgerðum af hálfu Breta. Á að
skilja orð þín sem svo að þú teljir
að Evrópusambandið sem heild
hafi stutt við þær aðgerðir, jafnvel
beitt okkur þvingunaraðgerðum
sjálft?
„Maður getur ekki skilið at-
burða rásina með öðrum hætti.
Jafn vel þótt sambandið hafi ekki
fjallað um málið með formleg-
um hætti þá er það þannig að
Evrópusambandsríkin ráða jafn-
framt hjá Alþjóða gjald eyris sjóðn-
um og þau hafa rætt IceSave málið
sín á milli. Mér finnst mjög grun-
samlegt að við erum ekki búin að fá
nema eina greiðslu af láni Alþjóða
gjaldeyrissjóðsins og ekki búin að
fá lánin frá norðurlandaþjóðun-
um. Það hefur enginn tekið upp
hanskann fyrir okkar hönd og það
er ekki annað að sjá en að allt yfir-
bragðið séu samantekin ráð um að
við þurfum að taka á okkur fullar
byrðar áður en okkur verður hleypt
áfram. Það er algjörlega óþolandi í
alþjóðasamskiptum. Þarna er valdi
hins sterka beitt gegn hinum smáa.“
Evran ekki töfralausn
Eyþór segist þeirrar skoðunar að
Evrópusambandsumræðan nú sé
nánast eingöngu keyrð áfram á
gjaldmiðilsmálum. „Það er alltaf
verið að hamra á því að evran henti
okkur best af öllum gjaldmiðlum.
Þó að það sé komin tiltölulega
lítil reynsla á evruna þá hefur hún
reynst frekar stöðug. Að baki henni
eru hins vegar mjög ólík hagkerfi. Í
dag reynir mjög mikið á þær þjóðir
sem hafa orðið verst út úr kreppunni
eins og Austur-Evrópuþjóðirnar,
Írland og jafnvel Spánn. Þær líða
nú fyrir mjög sterkan gjaldmiðil
og ná þess vegna ekki innspýtingu
í útflutning eins og við Íslendingar.
Hátt gengi evrunnar er sem sagt
að koma niður á þessum löndum.
Það er því ekki sjálfgefið að
evran leysi öll vandamál og ef
við Íslendingar værum til að
mynda með evru í dag þá værum
við með halla á vöruskiptum
ofan á allt annað. Að trúa því að
það að taka upp evru leysi öll
vandamál er blekking. Það er eins
og það að kaup á nýju sjónvarpi
leysi hjónabandserfiðleika. Ein
einföld spurning til þeirra sem
einblína á evruna. Á hvaða gengi
á að skipta krónunni í evrur? Á
gengi Seðlabanka Íslands? Á
gengi Evrópska Seðla bankans?
Eigum við kannski að freista
þess að falsa gengið? Fyrir
nokkrum árum þegar allt lék hér
í lyndi í efnahagslífinu var það
viðkvæði Evrópusambandssinna
að matarverð væri hér svo hátt og
verð á kjúklingabringum myndi
snar lækka ef við gengjum í Evr-
ópu sambandið. Þessu var veifað
framan í neytendur. Nú er það evran
sem á að bjarga öllu. Það má því
segja að evran sé kjúklingabringa
ársins 2009. Evran er engin
töfralausn, hvorki fyrir okkur sem
ekki höfum hana, né fyrir til að
mynda Austur-Evrópuþjóðirnar eða
Írland sem hafa hana.“
– Þú hefur miklar efasemdir um
að evran sé sú lausn í gjaldmiðils-
málum sem við þurfum á að halda.
Getum við búið við óbreyttan gjald-
miðil eða hefur þú aðrar lausnir?
„Það að blanda saman Evrópu-
sambandinu og evrunni er röng
aðferðafræði. Við eigum að taka
ákvörðun um okkar gjaldmiðilsmál
sjálf. Það eru til fleiri gjaldmiðlar í
heiminum en evran. Nefni ég þar
norsku krónuna og dollar og þessir
gjaldmiðlar eru alls ekki verri fyrir
okkur en krónan nema síður sé.“
– En þurfum við ekki nýjan
gjald miðil?
„Svo er það spurningin. Að
hafa krónuna hefur kosti og galla.
Það býður upp á sveigjanleika en
því fylgir líka óstöðugleiki. Ef við
ætlum hins vegar að hlaupa bara
eftir evrunni erum við að fórna
sjálfstæði okkar, fórna yfirráðum
yfir auðlindunum og rétti okkar til
að standa sjálfstætt að samning-
um við aðrar þjóðir, þá erum við
að taka upp dýrasta gjaldmiðil í
heimi. Því hefur verið haldið fram
að evran henti okkur vel vegna
þess að við skiptum svo mikið við
Evrópusambandsþjóðir. Ef við
skoðum útflutningsvörur okkar
þá flytjum við út ál sem verðlagt
er í dollurum. Við flytjum út fisk
og hann er um fjörutíu prósent í
evrum, tuttugu prósent í dollurum,
tuttugu prósent í pundum og tutt-
ugu prósent í öðrum gjaldmiðlum.
Það er því ekki auðséð að hann sé
einhver evruafurð. Við flytjum inn
olíu í dollurum, við flytjum inn
báxít og kol sem eru verðmetin í
dollurum. Rafmagn til stóriðju sem
er um sjötíu prósent af heildinni,
bæði framleiðslan og flutningurinn,
er í dollurum. Út frá hagfræðileg-
um rökum mætti því segja að við
ættum að skipta í þann gjaldmiðil
sem er uppistaðan í útflutnings-
tekjum okkar, það er dollara en
ekki þann sem er uppistaðan í inn-
flutningnum, það er evrur.“
Einboðið að samningur verði
lagður í dóm þjóðarinnar
– Margir Evrópusambands and-
stæð ingar hafa að undanförnu lýst
þeirri skoðun sinni að það sé orðið
tímabært að leggja málið í dóm
þjóðarinnar. Því sé best að sækja
um aðild og halda þjóðaratkvæða-
greiðslu um málið. Getur þú tekið
undir þá skoðun og telurðu að
þjóðin muni samþykkja aðild?
„Ég tel engar líkur á að þjóðin
samþykki vondan samning. Það er
óhjákvæmilegt að ef gerður verði
samningur milli ríkisstjórnarinnar
og Evrópusambandsins verður
að leggja hann í dóm þjóðarinnar
einfaldlega vegna stjórnarskrár-
ákvæða. Þeir sem hrósa sér af
því að vilja leggja málið í dóm
þjóðarinnar nú eru því að hrósa
sér af sjálfsögðum hlut. Það að
einblína á Evrópusambandið núna
þegar heimili og fyrirtæki brenna
er eins og máltækið segir: Svo skal
böl bæta að benda á eitthvað annað.
Það þarf að horfa á þann vanda sem
blasir við okkur hér á Íslandi. Þeir
sem nú stjórna landinu hafa öll tæki
til að leysa vandann þó erfiður sé
og það er það sem brennur á fólki.“
– Telur þú að það sé ljóst að
við missum forræði yfir auðlind-
um okkar ef við göngum í Evr ópu-
sambandið?
„Já, að hluta til strax og að nán-
ast öllu leyti þegar fram í sækir.
Stærsta spurningin í mínum huga er
samt hvernig sambandið verður eftir
fjörutíu ár. Við sjáum að stærstu
ríkin ráða sífellt meiru í sam-
bandinu og við verðum því miður
að mínu mati smáhérað í sambands-
ríkinu Evrópu og ráðum afar litlu
um okkar mál. Við munum missa
ákvörðunarvald yfir auðlindum
okkar, því miður. Hvað sjávarauð-
lindina varðar til að mynda þá tel
ég alveg ljóst að þó að við fengjum
að ráða með Hafrannsóknarstofnun
í tvö til þrjú ár skiptir það engu
máli. Ég hef enga trú á að það muni
halda. Evrópuríkin munu vilja fá
sinn skerf hér við land. Það eru hug-
myndir innan Evrópusambandsins
um að minnka fiskveiðilögsögur
niður í tólf mílur og afganginum
yrði stjórnað frá Brussel þannig að
þú sérð hversu órafjarri það er veru-
leikanum að halda að við munum
ráða áfram til framtíðar yfir fiski-
miðunum göngum við inní sam-
bandið.“
Íslenskar landbúnaðarafurðir á
borðum á þorrablótum og um jól
– Þú hefur ekki skipað þér í flokk
með þeim sem hafa talað harðast
fyrir tollum og innflutningshöftum.
Bændasamtökin hafa hins vegar
lýst því yfir að það yrði gríðarlegt
áfall fyrir íslenskan landbúnað ef að
gengið yrði í Evrópusambandið því
þá myndi tollvernd til handa íslensk-
um landbúnaðarafurðum falla
niður. Ertu á þeirri skoðun að það
sé eðlilegt að íslenskur landbúnaður
sé varinn með þessum hætti?
„Á meðan alþjóðaumhverfið
er þannig að öll lönd verja sinn
land búnað með tollum og höftum
er okkur ekki stætt á öðru en að
spila með í þeim leik. Evr ópu sam-
bandsríkin verja hæstu fjárhæðum
úr sameiginlegum sjóðum sínum
í niðurgreiðslur á landbúnaði. Við
munum ekki geta keppt við stóru
landbúnaðarríkin í Evrópu án toll-
verndar. Haftastefna og tollvernd er
í sjálfu sér ekki góð stefna en það
væri óeðlilegt ef við myndum ekki
jafna leikinn.“
– Hvaða afleiðingar telurðu
að það myndi hafa fyrir íslenskan
landbúnað ef gengið yrði inn í Evr-
ópu sambandið?
„Ég tel að hann myndi verða
fyrir gríðarlegu áfalli. Íslenskar
land búnaðarafurðir yrðu lúxus vara,
yrðu áreiðanlega á borðum á þorra-
blótum og um jól, en þær yrðu ekki
þessi kjölfesta sem nú er og hefur
verið.“
– Þannig að það skiptir að þínu
mati máli að við náum að verja
land búnað okkar?
„Já, það skiptir máli að við
náum að verja undirstöður okkar
framleiðslu og verðum ekki of háð
alþjóðasamfélaginu. Við eigum að
hafa þjóðfélag okkar sem opnast en
við verðum að passa upp á að við
stöndum ekki á brauðfótum.“ fr
„Evran er kjúklingabringa ársins 2009“
Formaður Heimssýnar á Suðurlandi segir brestina í Evrópusambandinu augljósa nú þegar bjátar á.
Q 
$@
   
+ 

+   +
$


Eyþór Arnalds er formaður stjórnar í nýstofnaðri Suðurlandsdeild Heims-
sýnar, hreyfingar sjálfsstæðissinna í Evrópumálum.