Bændablaðið - 22.04.2009, Blaðsíða 2

2 Bændablaðið | miðvikudagur 22. apríl 2009
Mikil óánægja er meðal garð-
yrkjubænda með aðgerðarleysi
stjórnvalda í málefnum greinar-
innar. Garðyrkjubændur ákváðu
að skrifa ekki undir breytingar
á aðlögunarsamningi um starfs-
skilyrði framleiðenda garðyrkju-
afurða 18. apríl síðastliðinn á
sama tíma og mjólkurframleið-
endur og sauðfjárbændur skrif-
uðu undir breytingar á sínum
búvörusamningum. Ástæðan er
sú að garðyrkjubændur telja til-
gagnslaust að endurskoða samn-
inginn ef ekki koma til breytingar
á raforkuverði. Raforkuverð til
grænmetisbænda hefur hækkað
um fjórðung frá því í desember
en þá var niðurgreiðsla á dreif-
ingarkostnaði til þeirra skert. Ef
ekkert verður að gert telja garð-
yrkjubændur að hækkanirnar
muni ganga af greininni dauðri.
B j a r n i
Jónsson fram-
kvæmdastjóri
S a m b a n d s
g a r ð y r k j u -
bænda segir
g a r ð y r k j u -
bændur veru-
lega ósátta við
skilningsleysi
stjórnvalda á þeirri alvarlegu stöðu
sem uppi er. „Garðyrkjubændur
sáu engan tilgang í því að skrifa
undir breytingar á aðlögunarsamn-
ingi sínum vegna þess einfaldlega
að ef ekki verður eitthvað að gert
varðandi aukinn raforkukostnað
þeirra þá er sjálfhætt í greininni.
Raforkuverð til garðyrkjubænda
hefur hækkað um fjórðung frá
desember síðastliðnum og staðan er
einfaldlega sú að framlegð þessari
fyrirtækja ræður ekki við að kljúfa
slíka hækkun. Að óbreyttu er því
ljóst að rekstrarskilyrði garðyrkju-
bænda eru brostin nema að gripið
verði til aðgerða.“
Margir bændur komnir í þrot eftir
hálft ár, að óbreyttu
Bjarni segir að sjávarútvegs- og
landbúnaðarráðuneytið hafi lagt til
á fjárlögum að skerða niðurgreiðslu
á dreifingarkostnaði rafmagns úr
95 prósentum í 66 prósent. „Við
höfum reiknað það út að það eru
aðeins 38 milljónir sem vantar upp
á til að bæta upp þessa skerðingu.
Það er ekki há upphæð fyrir ríkið
en ómetanleg fyrir garðyrkjubænd-
ur. Staðan er einfaldlega sú að þetta
er spurning um líf eða dauða fyrir
greinina. Ef haldið verður fast við
þennan niðurskurð má gera ráð
fyrir að margir garðyrkjubændur
verði komnir í þrot eftir hálft ár.“
Bjarni segir að stuðningur við
garðyrkjubændur sé pólitísk spurn-
ing. Ljóst sé að til þess að koma
megi til móts við kröfur garð-
yrkjubænda þurfi ríkisvaldið að
taka ákvörðun um að auka nið-
urgreiðslur á flutningskostnaði raf-
orku eða að beita sér fyrir því að
raforkufyrirtækin lækki gjaldskrá
sína. „Það hefur hver frambjóðand-
inn á fætur öðrum komið fram að
undanförnu og lýst því yfir hversu
mikil vaxtarfæri séu í innlendri
grænmetisframleiðslu. Þau vaxt-
arfæri verða ekki fyrir hendi nema
því aðeins að rekstrarskilyrði grein-
arinnar verði tryggð. Það verður
ekki gert nema með aðkomu rík-
isvaldsins eins og ég hef lýst hér.“
Hækkanir og aukin framleiðsla
orsökin
Einar Kristinn Guðfinnsson fyrr-
verandi sjávarútvegs- og landbún-
aðarráðherra segir það ekki rétt sem
komið hafi fram að hjá talsmönn-
um garðyrkjubænda, að raforku-
kostnaður hafi aukist um fjórðung
í hans ráðherratíð. „Ég held að hér
sé verið að misskilja hlutina og slá
saman tveimur hlutum. Í minni tíð
sem ráðherra voru niðurgreiðslur á
raforku til garðyrkjubænda auknar
verulega eða um hér um bil helm-
ing frá því sem áður hafði verið.
Þessar auknu niðurgreiðslur tóku
gildi 2007 og hafa verið í gildi
síðan. Það sem hefur gert það að
verkum að raforkuverð til græn-
metisbænda er að hækka er annars
vegar það að RARIK hefur verið að
hækka sína taxta og það hefur ekk-
ert með ákvarðanir sjávarútvegs-
og landbúnaðarráðuneytisins að
gera. Það verða menn að ræða við
raforkufyrirtækin og iðnaðarráðu-
neytið. Hins vegar er það svo að
framleiðsla garðyrkjubænda hefur
verið að aukast, sem út af fyrir sig
er mjög gleðilegt en inniber auðvit-
að meiri rafmagnsnotkun. Í ljósi
þeirra hremminga sem urðu í fjár-
málum þjóðarinnar í haust tókst
því miður ekki að auka framlög til
niðurgreiðslna í samræmi við þessa
auknu orkunotkun.“
Ákvarðanir frá fyrri tíð hitta
garðyrkjuna fyrir
Steingrímur J. Sigfússon sjávar-
útvegs og landbúnaðarráðherra
segir miður að ekki hafi tekist að ná
samkomulagi við garðyrkjubændur
um breytingar á samningi þeirra.
„Auðvitað hefði maður gjarnan
viljað klára þeirra samning líka
en það náðist því miður ekki. Það
hefur verið unnið að því að skoða
þessi raforkumál, ég setti þá vinnu í
gang mjög fljótlega eftir að ég kom
í ráðuneytið. Síðan þá hefur verið
unnið að málinu, bæði í sjávar-
útvegs- og landbúnaðarráðuneytinu
og í iðnaðarráðuneytinu. Við
höfum rætt við raforkufyrirtækin
og það vita garðyrkjubændur. Því
miður tókst ekki að klára þá vinnu
á þessum stutta tíma en við höldum
áfram að vinna að málinu. Af okkar
hálfu er fullur vilji til að leysa þessi
vandamál. Þetta eru auðvitað allt
saman ákvarðanir frá fyrri tíð sem
eru að koma fram núna og ekki við
núverandi ríkisstjórn að sakast um
neitt af þessu, það hljóta menn að
sjá.“ fr
Fréttir
Á aðalfundi Sauðfjárræktarfélags Öxfirðinga þann
15. apríl síðastliðinn var Grímur Jónsson bóndi í
Klifshaga 1 Öxarfirði gerður að heiðursfélaga.
Grímur, sem komin er á 88. aldursár, er elsti sauð-
fjárbóndi á Íslandi og eini starfandi bóndinn sem var á
stofnfundi félagsins 20 okt. 1951. Hann sat í varastjórn
fyrstu átta árin og síðan í aðalstjórn í 16 ár eða til árs-
ins 1975. Grímur hefur um árabil verið einn af fremstu
sauðfjárræktendum landsins og víðfrægur fyrir sitt for-
ustufé.
Af þessu tilefni afhent yngsti bóndinn í félaginu,
Bjarki F. Karlsson, Grími heiðursfélagaskjal.
Heiðursfélaginn ásamt fundarmönnum á aðalfundi Sauðfjárræktarfélags Öxfirðinga, talið frá vinstri: María S.
Jónsdóttir ráðunautur, Sigurður Þ. Guðmundsson ráðunautur, Benedikt Kristjánsson Þverá, Halldór S. Olgeirs-
son Bjarnastöðum, Stefán Pétursson Klifshaga 2, Þorbergur A. Einarsson Gilsbakka, Anna Englund Sandfelli,
Gunnar Björnsson Sandfelli, Rúnar Þórarinsson Sandfellshaga 1, Björn Halldórsson Valþjófsstöðum 1, Sigþór
Þórarinsson Sandfellshaga 1, Jón H. Guðmundsson Ærlæk, Grímur Jónsson Klifshaga 1, Stefán L. Rögnvaldsson
Leifsstöðum, Bjarki F. Karlsson Hafrafellstungu, Bernharð Grímsson Ærlækjarseli 2.
Elsti bóndinn heiðursfélagi
Bændasamtök Íslands hafa ákveð-
ið að kæra til áfrýjunarnefnd-
ar samkeppnismála ákvörðum
Samkeppniseftirlitsins frá 6. mars
sl. Samkvæmt henni var samtök-
unum gert að greiða stjórnvalds-
sekt að upphæð 10 milljónir króna
og átti greiðslan að fara fram eigi
síðar en 6. apríl. Sú greiðsla hefur
ekki verið innt af hendi.
Lögmenn bændasamtakanna
hafa lagt fram kæru til áfrýjunar-
nefndarinnar ásamt ítarlegri grein-
argerð. Í kærunni er þessi krafist að
ákvörðun Samkeppniseftirlitsins í
máli nr. 9/2009 (Brot Bændasam-
taka Íslands á banni samkeppn-
islaga við verðsamráði) verði felld
úr gildi. Til vara er þess krafist að
álögð stjórnvaldssekt verði felld
niður og að réttaráhrifum ákvörð-
unarinnar verði frestað meðan
kæran er til meðferðar.
Í rökstuðningi með kærunni er
það einkum tvennt sem athuga-
semdir eru gerðar við. Í fyrsta lagi
að úrskurður Samkeppniseftirlitsins
um starfsemi Bændasamtakanna
sé óskýr. Í honum séu tilmæli til
þeirra um að þau breyti hlutverki
og starfsemi sinni með þeim hætti
sem gerir samtökunum mjög erfitt
um vik að sinna starfi sínu.
Í öðru lagi er það gagnrýnt að
í úrskurðinum sé ekkert tillit tekið
til andmæla Bændasamtakanna við
upphaflegri álitsgerð Samkeppnis-
eftirlitsins. Þar sé að finna ítarlegan
rökstuðning og útskýringar á starfi
samtakanna sem ekki var tekið tillit
til.
Við þetta má bæta því að í ljósi
atburða nýliðinnar helgar virkar
það heldur kaldhæðnislega að á
sama tíma og bændur og ríkið séu
að ljúka samningsgerð um starfs-
skilyrði búgreinanna og hljóti
þakkir ráðherra fyrir framlag sitt,
þá haldi Samkeppniseftirlitið því
fram að bændur vinni neytendum
tjón með starfsemi samtaka sinna.
–ÞH
Bændasamtökin kæra úrskurð Sam-
keppniseftirlitsins til áfrýjunarnefndar
Metaðsókn á
leiksýningu
Hörgdæla
Leiksýningin „Stundum og
stundum ekki“, sem Leikfélag
Hörgdæla hefur verið að
sýna að Melum í Hörgárdal
frá því í byrjun mars, mun
slá sýninga- og aðsóknarmet
hjá leikfélaginu. Gamla sýn-
ingametið var 21 sýning á
leikritunum „Þrek og tár“ og
„Síldin kemur og síldin fer“.
Aðsóknarmet verður líka
slegið, því nú þegar hafa um
1.800 manns séð sýninguna.
Leikritið hefur verið sýnt
20 sinnum og ákveðið hefur
verið að sýna það 5 sinnum
til viðbótar vegna gríðarlegrar
aðsóknar. Svo að segja upp-
selt hefur verið á nærri allar
sýningar og ljóst er að 2.000
manna múrinn verður rofinn og
rúmlega það.
Þessar vinsældir hafa ekki
ennþá sett strik í reikninginn
hjá bændum í Hörgárdal en
nú styttist í sauðburð og önnur
vorverk þar þannig að síðasta
sýning verður laugardaginn 2.
maí.
Bændasamtökin
tilnefna í stjórn
Bjargráðasjóðs
Bændasamtök Íslands hafa
tilnefnt í væntanlega stjórn
Bjargráðasjóðs sem tekur við
þegar núverandi stjórn hefur
lokið uppgjöri á sjóðnum
vegna eignarhlutar sveitarfé-
laga. Þar eru tilnefndir aðal-
menn Jóhannes Sigfússon og
Eiríkur Blöndal en til vara
Sveinn Ingvarsson og Karl
Kristjánsson.
Sjá nánar um breytingar á
lögum um Bjargráðasjóð á bls.
6.
Garðyrkjubændur ósáttir
Ef ekki verður tekið á hækkunum á raforkukostnaði stefnir greinin í þrot
Sáu ekki tilgang í að samþykkja breytingar á búvörusamningum
Þessa mynd tók Sigurður
Sigmundsson á dögunum
af Reyni Jónssyni Reykási
garðyrkjubónda í gróð-
urhúsi hans í Götu. Þær eru
glæsilegar gúrkurnar hans
en lýsingin kostar sitt.