Bændablaðið - 22.04.2009, Blaðsíða 7

7 Bændablaðið | miðvikudagur 22. apríl 2009
Sigurður Loftsson formaður
Landssambands kúabænda fagn-
ar því að samkomulag um breyt-
ingar á búvörusamningum hafi
náðst. „Ég er mjög sáttur við að
þessir samningar hafi náðst og
tekist hafi að eyða þessari óvissu
sem upp var komin milli ríkisins
og bænda varðandi þessa samn-
inga. Ég held að það hafi skipt
mjög miklu máli að þau sam-
skipti hafi ekki lent í einhverri
hörku.“
Sigurður segist hafa fullan skiln-
ing á þeirri stöðu sem uppi er í rík-
isfjármálunum. „Það er nú auðvitað
grunnurinn að því að við göngum
inn í þessa samninga. Við vitum
að staða ríkissjóðs er grafalvarleg
og með þessum samningi viljum
við bændur leggja okkar af mörk-
um til þess að snúa þeirri stöðu við
því að til lengri tíma litið skiptir
það okkur auðvitað jafn miklu máli
eins og alla aðra þjóðfélagsþegna
að ríkisfjármálin verði í lagi og
stöðugleiki náist í efnahagslífinu.
Klárlega mun það skipta okkur
mestu máli þegar til framtíðar er
litið. Í því ljós held ég að við verð-
um að horfa á samkomulagið. Hins
vegar má ekki gleyma því að í stað-
inn er ríkisvaldið að gefa okkur
færi á að horfa lengra inn í framtíð-
ina og þar með er vonandi að þegar
þarf að endurnýja þessa samninga
sé staða ríkissjóðs komin í meira
jafnvægi. Þá sé möguleiki á að gera
nýjan samning með einhverri fram-
tíðarsýn, það er sú von sem auðvit-
að býr í þessu.“
Bjartsýnn, en enginn
hagspekingur
Sigurður segir að ljóst sé að ef
samningarnir hefðu staðið óbreyttir
hefði þurft að semja að nýju á árinu
2011. Enginn þurfi að ganga að því
gruflandi að staða ríkissjóðs á þeim
tíma mun vera mjög erfið. „Ég ætla
ekki að gera lítið úr því að við erum
að taka mjög umtalsverða áhættu
með samningnum. Það er kannski
árið 2010 sem maður hefur nokk-
urn skrekk af ef ekki tekst að koma
böndum á verðbólgu hér. Ég er eng-
inn hagspekingur, ekki frekar en
mér sýnist flestir Íslendingar hafi
verið á síðustu árum. Ég er hins
vegar bjartsýnn að eðlisfari og trúi
því að staða efnahagslífsins styrk-
ist hægt og rólega á næstu árum.
Það er hins vegar ljóst að það bíður
gríðarlega þungt og erfitt verkefni
þeirra stjórnvalda sem að taka við
að afloknum kosningum. Ég vil líta
svo á að við bændur séum að gefa
einhvern tón í því að allir verði að
leggja sitt af mörkum til að koma
þessum málum á rétt ról.“
Trúi því að bændur hafi skilning
á stöðunni
Sigurður segist vera bjartsýnn á að
mjólkurframleiðendur hafi skilning
á stöðunni. „Ég held að bændur séu
einfaldlega þannig gerðir að þeir
hafi skilning á stöðu sem þessari,
þetta er ekki óþekkt staða. Það eru
auðvitað líka ýmis atriði í þessu
samkomulagi sem við getum nýtt
okkur. Þá horfi ég ekki síst á bók-
unina sem fylgir samningnum um
að farið verði í stöðumat og aðstoð
við skuldsetta bændur í samráði við
bankana. Ég held að það sé mjög
þýðingarmikið.“
Gleðilegt sumar, kæru lesendur.
Þakka ykkur póstsendingar, upp-
hringingar og góða liðveislu á
liðnum vetri.
Sigrún Haraldsdóttir orti
um jafnvægis- og stöðuskyn sitt
þessa vísu. Verð þó að taka það
fram að Sigrún hefur ekkert til-
efni til þessa háttalags:
Aldrei fótum styrkum stend,
stöðugt hné mín beygi.
Haldin minnimáttarkennd
mæti ég hverjum degi.
Fleiri hafa ort um lítið sjálfsmat
sitt og afleiðingar þess. Bjarni
Jónsson frá Gröf orti um það
svona:
„Þessi minnimáttarkend
er meiri plágan,“
segir Bjarni, saup einn til
og síðan lá´ann.
Eitt sinn var að því spurt á hag-
yrðingamóti á Blönduósi hvern-
ig þær hefðu elst draumadísirnar,
sem hagyrðingana hafði dreymt
á unga aldrei. Óskar bóndi í
Meðalheimi á Ásum svaraði:
Nú er af sem áður var
á ævi minnar göngu.
Allar draumadísirnar
dauðar fyrir löngu.
Á sama móti var beðið um
bundið mál um löggæslu í Húna-
vatnssýslum, nánar tiltekið, um
„Blönduóslögguna“. Óskar orti:
Fáir keyra fullir heim
sem fara yfir strikið
og löggan flækist fyrir þeim
sem flýta sér of mikið.
Fyrir nokkrum árum hripaði
ég niður vísu, fleyga og færa.
Hún mun vera eftir Geir G.
Gunnlaugsson, Eskihlíð. Viti
góðviljaðir lesendur tildrög væri
gott að fá upplýsingar. Annars
eru tilefnin næg fyrir vísuna:
Illa bítur orðastálið
algengast er það:
Halda fundi, hugsa málið
en hafast ekki að.
Á bændafundi um búvörusamn-
ing fyrir áratug eða svo heyrðist
þetta andvarp þegar fundur hafði
staðið lengi dags og enn 15
manns á mælendaskrá:
Uppi í pontu bændur blása,
bráðum verður kvöld.
Ekkert kaffi, engin pása,
aðeins ræðuhöld.
Ólafur Sigfússon í Forsæludal
orti einnig um vöntun á veiting-
um og lífsfjöri á sínum slóðum
forðum:
Dimman flýr en dofnar þjóð
dvínar óðum gleðin.
Enginn fleygur, ekkert ljóð
engin stemma kveðin.
Sjálfsagt eru eftirfarandi stef
alkunn enda þótt ég komi ekki
fyrir mig höfundi eða viti á þeim
nokkur deili. Þau henta svo vel
tímanum, þ.e. sumarkomunni, að
ég set þau hér ófeðruð:
Mig langar ennþá að líta vorið
það hefur mig ungan í örmum
borið
og vaggað mér þreyttum í værð
og blund
og leitt mig glaðan á lífsins fund.
Með bestu óskum um sólríkt
sumar.
Umsjón:
Hjálmar Jónsson
hjalmar@domkirkjan.is
Í umræðunni
MÆLT AF
MUNNI FRAM
Sigurgeir Sindri Sigurgeirsson,
formaður Landssamtaka sauð-
fjárbænda, segir að samkomulag
um breytingar á búvörusamning-
um eyði þeirri óvissu sem skap-
aðist þegar ríkið ákvað einhliða
að brjóta þá fyrir áramót. Hann
segir að vissulega taki bændur
áhættu þar sem þeir treysta á
að verðbólga fari lækkandi en
samkvæmt samkomulaginu er
hámark á verðbótum í samn-
ingnum.
„Niðurstaðan mun ráðast af því
hvert verðbólgustigið verður og
við vonum svo sannarlega að það
verði lágt. Ef það gengur eftir verð-
ur skaðinn minni. Með þessu eru
bændur í raun og veru að leggja sitt
af mörkum til að bæta stöðu rík-
issjóðs. Þannig tökum við þátt í að
vinna þjóðina út úr slæmu árferði.“
Aðspurður um tveggja ára fram-
lengingu á sauðfjársamningnum
segir Sindri það vera mjög gott
mál. „Það skapar jákvæð skilyrði
og við vitum að hverju við göngum
til næstu ára eða til ársins 2015.“
Hann segist vona að viðtökur sauð-
fjárbænda verði jákvæðar og þeir
sýni þessu skilning. „En ég geri
mér grein fyrir því að þær geti
verið blendnar“.
Í nýja samningnum kemur fram
að samningsaðilar eru sammála um
að beita sér fyrir könnun á skulda-
stöðu sauðfjárbænda í samvinnu
við viðskiptabankana. Sindri segir
að hugmyndin með þessu sé að
fara skipulega í það að kortleggja
stöðuna eins og hún er. Í framhaldi
af því verði settar fram tillögur til
úrbóta „Sérstaða bænda er sú að
þeir reka gjarnan heimili og fyr-
irtæki undir sömu kennitölu. Það
er því mjög mikilvægt að tryggja
að reksturinn sé með þeim hætti
að menn geti haldið áfram,“ segir
Sindri.
Einnig er kveðið á um að hefja
vinnu við endurskoðun á landbún-
aðarstefnunni. Sindri sagðist hafa
spurt landbúnaðarráðherra sérstak-
lega út í þetta ákvæði í samninga-
ferlinu og viljað fá á hreint hvað
þarna væri átt við. „Hann sagði að
þetta væri einungis viðleitni í þá átt
að hefja viðræður um framtíðina í
tíma áður og áður en samningstím-
anum líkur. Ráðherra sagðist ekki
hafa neinar fastmótaðar skoðanir
í þessum efnum heldur vildi hann
koma á umræðugrundvelli. Að
sjálfsögðu skorumst við bændur
ekki undan því,“ segir Sigurgeir
Sindri Sigurgeirsson. TB
Formaður LS:
Samkomulagið eyðir óvissu
Breytingar á búvörusamningum undirritaðar
Samningarnir lengdir um tvö ár
Stefnt að könnun á skuldastöðu bænda
Skrifað var undir breytingar á
gildandi búvörusamningum um
starfskilyrði sauðfjárræktar og
starfskilyrði mjólkurframleiðslu
í Þjóðmenningarhúsinu 18. apríl
síðastliðinn. Sem kunnugt er
voru samningarnir skertir á fjár-
lögum ársins 2009 á þann veg að
verðbótaþáttur samninganna var
afnuminn að hluta. Síðan þá hafa
samskipti ríkisvalds og bænda
verið í óvissu enda telja bændur
að gjörningurinn hafi verið brot
á samningum og þar með ólög-
legur. Með samningunum sem nú
hafa verið undirritaðir er á nýjan
leik komið á eðlilegum samskipt-
um milli þessara aðila.
Samningnum fylgir jafnframt
bókun þar sem kemur fram að
stefnt sé að því að unnin verði
könnun á skuldastöðu í samvinnu
við fjármálafyritæki og leitað verði
lausna á þeirri alvarlegu stöðu sem
að víða er uppi. Sömuleiðis verði
hugað að framtíðarstefnumótun í
landbúnaðarmálum en þó án þess
að samningasaðilar skuldbindi sig
til þess að taka neinar ákvarðanir
í þeim efnum. Nýju samningarnir
taka mið af gildandi landbúnaðar-
stefnu og við henni verði ekki
hróflað á samningstímanum.
Breytingarnar á samningunum
innibera eftirfarandi:
 Framlög á árinu 2009 verði
samkvæmt fjárlögum.
 Framlög ársins 2010 verði
2% hærri en 2009, óháð verð-
lagsþróun.
 Árið 2011 hækki framlög aftur
um 2%, en auk þess bætist við
helmingur af því sem upp á
vantar til að framlag ársins upp-
fylli ákvæði gildandi samnings.
Þó verði hækkun milli ára ekki
umfram 5%.
 Árið 2012 verði greitt sam-
kvæmt gildandi samningi, en þó
með fyrirvara um 5% hámarks-
hækkun eins og árið 2011.
 Samningarnir verði framlengdir
um tvö ár, að mestu á óbreyttum
forsendum.
Bændur setja fordæmi
Það er mat landbúnaðarráðherra
að með samningunum séu bænd-
ur að setja fordæmi fyrir viðlíka
samkomulag við fleiri hópa í þjóð-
félaginu sem miði að því að koma
efnahagslífinu aftur á eðlilegt ról.
Samkomulagið er undirritað með
fyrirvara um nauðsynlegar laga-
breytingar Alþingis og samþykki
í atkvæðagreiðslu meðal bænda.
Stefnt er að því halda kynning-
arfundi með bændum um allt land í
fyrstu vikunni í maí þar sem breyt-
ingarnar verða kynntar. Ekki er enn
búið að staðfesta stað- og tímasetn-
ingar en greint verður frá þeim á
vef Bændablaðsins um leið og þær
liggja fyrir.
fr
Formaður LK:
Mikilvægt að samskipti ríkis og bænda séu komin í eðlilegt horf
Bændur taki ekki á sig
frekari skerðingar
Steingrímur J. Sigfússon sjávar-
útvegs- og landbúnaðarráðherra
segir samningana mjög mikil-
væga.
„Það skiptir gríðarlegu máli
að við séum hér búnir að tryggja
starfsskilyrði búgreinanna til nán-
ustu framtíðar. Vissulega er bænd-
ur að taka á sig þungar byrgðar
og líka mikla áhættu. Það er mitt
mat að með þessu sé verið að stíga
mikilvægt skref í átt til þjóðarsátt-
ar um nauðsynlegar aðgerðir til
að takast á við þá erfiðu tíma sem
þjóðin gengur nú í gegnum. Með
þessu sýna bændur að þeir bregð-
ast ábyrgt við og þeir eru tilbúnir
til að leggja sitt af mörkum eins og
þeir hafa áður gert, líkt og í þjóðar-
sáttinni á sínum tíma, en þar skipti
framlag landbúnaðrins mjög miklu
máli. Bændur ríða hér á vaðið og
ég bind vonir til þess að þetta geti
orðið fordæmi fyrir aðra. Það er
líka afar mikilvægt að tekist skuli
hafa að koma samskiptum milli
ríkisvaldsins og bænda í eðlilegt
horf eftir þau rof sem urðu með
síðustu fjárlagagerð.“
Hagstæð niðurstaða fyrir báða
aðila
Steingrímur segist telja að niður-
staðan sé hagstæð fyrir báða aðila.
Ekki sé ljóst hversu mikil skerð-
ing verði á greiðslum til bænda
frá fyrri samningi, þar skipti verð-
bólguþróun höfuð máli. „Í fjárlög-
um ársins 2009 var gert ráð fyrir
því að skerðingin yrði um 800
milljónir króna en vonir standa þó
til að sú upphæð geti orðið nokkru
minni. Sama á við um árið 2010
en allt stendur þetta og fellur með
því að hér takist að ná tökum á
verðbólgu og koma á jafnvægi í
ríkisrekstrinum. Við erum með þær
spár í höndum núna að verðbólg-
an verði orðin mjög lág í lok árs
og verði komin niður í viðmið-
unarmörk Seðlabankans. Þá erum
við að tala um að verðbólgan verði
komin niður í tvö til tvö og hálft
prósent. Ef að þessar spár ganga
eftir eru bændur þokkalega varðir
með þessum nýja samningi.“
Steingrímur segir að með
þessum samningum séu bændur
búnir að taka á sig sínar byrðar
í efnahagsuppbyggingunni sem
framundan er. „Minn vilji er sá að
komið verði á stóru almennu sam-
ráði í þjóðfélaginu þar sem að allir
komi að borðinu. Þar þurfa bændur
auðvitað að koma að líka en þeir
munu ekki þurfa að taka á sig frek-
ari skerðingar.“
Fjárhagsvandi bænda greindur
Samningunum sem undirritaðir
voru á dögunum fylgir bókun þar
sem því er lýst yfir að farið verði
í vinnu til að greina fjárhagsvanda
bænda. Steingrímur segir að þar
sé horft til þess að vinna svipaðan
gagnagrunn og Seðlabanki Íslands
hefur unnið fyrir heimilin í land-
inu. „Ég held að þetta sé mjög
nauðsynlegt því við verðum að
átta okkur á hvernig þeirra staða
raunverulega er, hversu marg-
ir eru í vanda og hvernig hann er
samansettur. Það verður auðvitað
að horfa til þeirrar sérstöku stöðu
bænda að þetta eru hvoru tveggja
þeirra heimili og atvinnurekstur.
Ég vona að hægt verði að fara í
þessa vinnu sem allra fyrst og að
hún taki stuttan tíma.“