Bændablaðið - 22.04.2009, Blaðsíða 17

17 KOSNINGAR 2009 BLAÐAUKI BÆNDABLAÐSINS 22. APRÍL 2009
Frjálslyndi flokkurinn
Í kosningastefnuskrá flokksins er
lögð áhersla á að íslenskum bænd-
um verði frjálst að framleiða og
selja afurðir sínar beint til neytenda.
Á síðasta landsfundi flokksins
var samþykkt eftirfarandi ályktun
um landbúnaðarmál:
„Landbúnaðurinn gegnir því
mikilvæga hlutverki að tryggja mat-
vælaöryggi þjóðarinnar og hann er
mikilvægur grundvöllur atvinnulífs
og byggðar í landinu. Því ber að
standa vörð um íslenskan landbún-
að og gera sérstakar ráðstafanir til
þess að gera bændum kleift að mæta
þeim alvarlega fjárhagsvanda sem
þeir standa nú frammi fyrir.“
Niðurgreiðslur í landbúnaði hafi
skapað neikvæða ímynd.
Í grundvallarstefnu flokksins
sem finna má í málefnahandbók
hans er ítarlegur kafli um landbún-
að. Í honum kemur meðal annars
fram að:
@
Landbúnaður er og verður
grundvöllur byggðar í sveit-
um landsins.
@
Breyta þarf núverandi for-
sendum landbúnaðar svo
nýir möguleikar skapist í
greininni.
@
Einstaklingsfrelsi til athafna
þarf að fá að njóta sín í þess-
ari atvinnugrein sem öðrum.
@
Gefa þarf íslenskum land-
búnaði tækifæri til að sanna
sig í samkeppni við erlenda
framleiðslu.
@
Stuðla þarf að aukinni
markaðssetningu erlendis.
@
Snúa þarf neikvæðri þróun
við með því að taka á þátt-
um sem eru atvinnugrein-
inni fjötur um fót. Gera skal
öllum greinum landbúnaðar
sem byggja á landnytjum
jafn hátt undir höfði.
Jafnframt er greint frá því hvað það
er sem Frjálslyndi flokkurinn telur
að hafi orsakað vanda íslensks land-
búnaðar. Meðal þess eru framselj-
anleg framleiðsluréttindi sem sett
hafi fjárfestingar í sveitum landsins
í uppnám, niðurgreiðslur í landbún-
aði hafi skapað neikvæða ímynd af
íslenskum landbúnaði og athafna-
frelsi bænda sé flækt í viðjur laga og
reglna sem standist á engan hátt.
Í stefnu Frjálslynda flokksins
kemur fram að flokkurinn vilji efla
trú og traust þjóðarinnar á íslenskan
landbúnað sem keppt geti í fram-
tíðinni á alþjóðlegum samkeppn-
ismarkaði. Til þess þurfi að stefna
að fjölskylduvænum landbúnaði
með byggða- og búsetustyrkjum.
Það verði best gert með eftirfarandi
aðgerðum:
Sett verði lög sem heimila rík-
isstjórn að leggja fjármuni til bænda
til að styrkja byggð.
Styrkir verði veittir til einyrkja
(fjölskyldna), en samyrkjubú og
hlutafélög verði skilgreind sem
ígildi fjölda einyrkja. Aðeins þeir
njóti styrkja sem eiga lögheimili á
styrktri jörð og hafa aðsetur þar.
Styrkt verði framleiðsla sem
tilkomin er vegna landnýtingar.
Hirðing hlunninda verði undanskil-
in styrkveitingum, enda er viðhald
þeirra án útgjalda af hálfu notanda,
þó svo kostnaður sé af nýtingu.
Styrkir verði annarsvegar
búsetustyrkir sem taki mið af fjöl-
skyldustærð og búsetustað, og hins-
vegar framleiðslustyrkir sem taki
mið af árangri framleiðenda við að
framleiða markaðshæfa vöru. Tekið
verði tillit til þess hvað milliríkja-
samningar leyfa og sett verði þak á
mögulegan heildarstyrk bús.
Fyrirkomulag skógræktar þarf
að endurskoða og þá samninga sem
gerðir eru við bændur.
M
ikill munur er á vægi landbúnaðar í stefnu flokkanna sem bjóða fram til
Alþingis 25. apríl næstkomandi. Til að mynda er ekkert að finna um land-
búnað í stefnu nýju framboðanna tveggja, Borgarahreyfingarinnar og
Lýðræðishreyfingarinnar. Samfylkingin leggur áherslu á að tryggja stöðu landbún-
aðarins í aðildarviðræðum við Evrópusambandið og að ný sóknarstefna verði mótuð
í landbúnaði. Frjálslyndi flokkurinn fer ekki mörgum orðum um landbúnað í kosn-
ingastefnuskrá sinni en í grundvallarstefnu flokksins er fjallað þeim mun ítarlegar
um landbúnað á Íslandi. Í kosningastefnuskrá Framsóknarflokksins kemur fram að
hlúa verði að matvælaframleiðslu í landbúnaði og auk þess samþykkti flokkurinn
mjög ítarlega ályktun um landbúnaðarmál á síðasta flokksþingi sínu sem mótar
stefnu flokksins í málaflokknum. Sama má segja um Vinstri græn. Á landsfundi
flokksins var samþykkt viðamikil landbúnaðarstefna og auk þess er sérstakur kafli í
kosningastefnuskrá flokksins um íslenskan landbúnað. Sjálfstæðisflokkurinn nefnir
ekki landbúnað sérstaklega í kosningastefnuskrá sinni en vísar í allumfangsmikla
ályktun um landbúnaðarmál sem samþykkt var á landsfundi flokksins og unnið er
eftir þegar kemur að málaflokknum.
Bændablaðið rýndi í áherslur flokkanna varðandi landbúnaðarmál.
Vinstrihreyfingin
grænt framboð
Í kosningastefnuskrá Vinstri grænna
er sérstakur kafli um málefni land-
búnaðarins undir yfirskriftinni
Öflugur landbúnaður. Þar kemur
fram að Vinstri græn vilja blása til
sóknar í landbúnaði og matvæla-
framleiðslu með bættu rekstrarum-
hverfi, markaðsátaki og stuðningi
við nýjungar á borð við uppruna-
merkingar, heimaframleiðslu og
lífræna ræktun. Áfram skuli standa
vörð um matvælaöryggi og störf í
matvælaiðnaði. Leggja á áherslu á
að auðvelda nýliðun í landbúnaði
með sérstökum stuðningi við þá sem
hefja búskap. Enn fremur kemur
fram í kosningaáherslunum að
Vinstri græn vilja efla heimafram-
leiðslu, upprunamerkingar, hönn-
un og markaðsetningu á íslenskum
landbúnaðarvörum.
Kraftmikill landbúnaður nauð-
synlegur til að tryggja fæðuöryggi
Á síðasta landsfundi Vinstri grænna
var landbúnaðarstefna flokks-
ins undir fyrisögninni Kraftmikill
landbúnaður jafnframt endurskoð-
uð og er hún all viðamikil. Upphaf
stefnunnar er á þennan veg:
Vinstrihreyfingin – grænt
framboð lítur svo á að kraftmik-
ill landbúnaður sé nauðsynlegur
til að tryggja fæðuöryggi þjóð-
arinnar. Einnig er landbúnaður-
inn brýnt samfélags- og umhverf-
ismál. Framtíð þessa atvinnuvegar
á Íslandi veltur á því að víðtæk sátt
ríki um starfsskilyrði landbúnaðar-
ins og það fjölþætta hlutverk sem
hann gegnir í landinu, þar á meðal
að framleiða holl matvæli á viðráð-
anlegu verði, treysta búsetu í dreif-
býli, viðhalda umhverfisgæðum,
tryggja fæðu- og matvælaöryggi,
styðja ferðaþjónustu og aðrar
atvinnugreinar.
Í stefnunni kemur sömuleiðis
fram að stefna skal að sjálfbærni
landbúnaðar á Íslandi. Vinstri græn
vilja stefna að því að fæðuöryggi
þjóðarinnar verði með þeim hætti
að framleitt verði það mikið af mat-
vöru í landinu að sú framleiðsla
nægi til þess að sjá landinu farborða
hvað fæðu varðar. Flokkurinn telur
mikilvægt að landbúnaðurinn og
öll önnur landnýting þróist í sátt
við umhverfið og á grundvelli við-
horfa um sjálfbæra þróun þannig að
vistvænir búskaparhættir og góður
aðbúnaður búfjár verði ávallt í önd-
vegi. Fjölskyldubúið verði áfram sú
framleiðslueining sem halda skal í
heiðri og stuðningskerfi landbún-
aðarins verði skipulagt út frá þeirri
einingu.
Ræktarland fari ekki
undir aðra starfsemi en
landbúnaðarframleiðslu
Vinstri græn lýsa eindregnum vilja
til að auðvelda kynslóðaskipti í
landbúnaði, meðal annars með
lánasjóði til handa nýliðum í grein-
inni til jarðakaupa, og hindra að
verslun með bújarðir hnekki byggð í
sveitum landsins. Brýnt er að endur-
skoða jarðalög með þetta í huga
og tryggja að eignarhaldi á jörð-
um fylgi bæði réttindi og skyldur
gagnvart umhverfi og samfélagi.
Flokkurinn vill að hugað verði að
landnýtingu og reynt að tryggja í
almennu skipulagi að ræktarland
fari ekki undir aðra starfsemi en
landbúnaðarframleiðslu.
Flokkurinn vill beita sér fyrir
lagasetningu um hámarkshlut ein-
stakra aðila af heildarframleiðslu-
rétti eða -magni innan hverrar
búgreinar. Í sauðfjárrækt og mjólk-
urframleiðslu verði miðað við 1%
af heildargreiðslumarki. Jafnframt
verði réttur til framleiðslustuðn-
ings bundinn við búsetu á lögbýlum
en ekki aðeins eignarhald.
Vinstri græn vilja auka korn-
birgðir landsins og stefnt skal að
byggingu birgðastöðva fyrir korn.
Jafnframt skuli efla rannsóknir
og þróun á hveitirækt á Íslandi og
stefna að því að landið verði sjálf-
bært hvað hveiti varðar eins skjótt
og auðið er.
Varðandi orkumál vilja Vinstri
græn að raforkukostnaður í dreifbýli
verði lækkaður til jafns við það sem
gerist í þéttbýli og tryggja verði
afendingaröryggi rafmagns um allt
land. Efla skuli rannsóknir á sjálf-
bærum orkugjöfum til landbún-
aðarnotkunar og stefna að nýtingu
þeirra hið fyrsta.
Vinstri græn vilja að allar land-
búnaðarafurðir verði uppruna-
merktar og auðkenndar með tilliti
til framleiðslulands, bæði íslensk-
ar og innfluttar. Jafnframt þarf að
gera reglur um fullvinnslu afurða
þannig úr garði að heimaunnin
matvæli verði raunhæfur kostur
þeirra bænda sem kjósa að selja
sína vöru sjálfir. Efla þurfi stuðn-
ing við lífrænan búskap og styrkja
rannsóknir á því sviði.
„Það eru efnahagsmálin, það er
ekki spurning,“ segir Anna S.
Jónsdóttir, bóndi á Svalbarði á
Svalbarðsströnd, en hún sótti fund
Bændasamtakanna á Hótel KEA
á Akureyri. Hún var spurð hvaða
málefni hún setti í öndvegi fyrir
komandi kosningar. „Hlutirnir
verða að fara að virka, nú eru
margir mánuðir liðnir frá hruninu
en mér finnst seinagangurinn of
mikill. Það virðist enginn vita hvar
hann stendur, mér finnst of mikil
óvissa ríkjandi ennþá og menn fá
ekki skýr svör,“ segir Anna. „Og
þau svör sem okkar berast eru allt-
of loðin.“ Anna kveðst einnig hafa
á tilfinningunni að margt varðandi
bankahrunið eigi eftir að koma
upp á yfirborðið, „og allt eins gæti
ég trúað að við værum í enn verri
stöðu en við höldum núna,“ segir
hún. Stefna stjórnmálaflokkanna
og aðgerðir í efnahagsmálum segir
hún að muni ráða því hvaða flokk
hún kýs á laugardaginn. Stefna
flokkanna í landbúnaðarmálum
mun einnig hafa áhrif á val Önnu.
„Mér finnst líka skipta máli hvaða
einstaklingar eru á listanum og
það ræður mínu vali að töluverðu
leyti. Ég vil að frambjóðendur séu
heiðarlegir og samkvæmir sjálfum
sér, segi ekki eitt í dag og annað á
morgun, en á því hefur mér stund-
um fundist bera hjá sumum. Ég er
alfarið á móti Evrópusambandinu
þannig að ég útiloka strax þá flokka
sem vilja fara þá leið,“ segir Anna.
Hvað er það mikilvægasta fyrir
landbúnaðinn í þessari kosninga-
baráttu?
„Það er að
tryggja afkomu
greinarinnar í
náinni fram-
tíð. Gengið
fer mjög illa
með okkur
t.d. í áburð-
arkaupum. Nú
er áburðarverð
skráð í erlend-
um gjaldmiðli og bændur verða að
sæta því hvaða gengi er á krónunni
þegar hann er borgaður. Við fáum
ekki greitt fyrir afurðir okkar í
erlendum gjaldmiðli.“
Hvað ræður þínu atkvæði?
„Ég treysti Framsóknarflokknum
best til að sjá um hag okkar bænda.
Hann hefur staðið sig vel í gegnum
tíðina með það. Við nutum starfs-
krafta Guðna Ágústssonar lengi og
hann lyfti grettistaki í íslenskum
landbúnaði.“
Spurt á bændafundi á Selfossi
Guðmundur Sig-
urðsson bóndi á
Reykhóli.
Hvað er það mikilvægasta fyrir
landbúnaðinn í þessari kosninga-
baráttu?
„Það er mikilvægast fyrir okkur
að ganga ekki í Evrópusambandið.
Mér finnst það skipta öllu máli.“
Hvað ræður
þínu atkvæði?
„Ég er búin
að vera mjög
óákveðin hvað
ég ætla að
kjósa. Afstaða
f l o k k a n n a
til Evrópu-
s a m b a n d s -
aðildar ræður
miklu þar um
og almenn
stefna í land-
búnaðarmálum.
Mér finnst skipta miklu máli að
hvert land geti fætt sína þjóð og
spyr hversu ofarlega stjórnmála-
flokkarnir setja þau viðhorf.“
Guðný S.
Sig urðardótt ir,
bóndi á Selalæk.
Anna S. Jónsdóttir á Svalbarði:
„Stefna og aðgerðir í efnahagsmálum“
mynd | smh