Bændablaðið - 26.07.2012, Qupperneq 20

20 Bændablaðið | Fimmtudagur 26. júlí 2012Garðyrkja & ræktun
Hjónin Ingólfur Guðnason og
Sigrún Elva Reynisdóttir reka
garðyrkjustöðina Engi. Þau keyptu
einn hektara af landi í Laugarási í
Bláskógabyggð árið 1985 en hafa
aukið landið í fimm og hálfan hekt-
ara. Árið 2010 hlaut Engi hvatn-
ingarverðlaun garðyrkjunnar fyrir
frumkvöðlastarf í lífrænni ræktun
og ræktun kryddjurta.
Ingólfur segir að þrátt fyrir að
rækta aðallega kryddjurtir séu þau
einnig með lítilsháttar útiræktun á
káljurtum til heimasölu og til sölu í
sérverslunum með lífrænt ræktaðar
matjurtir. „Fyrstu árin ræktuðum við
talsvert af garðplöntum, en erum
hætt því í dag og erum eingöngu í
grænmeti og kryddjurtum. Við erum
með um 1300 fermetra undir gleri og
talsvert af óupphituðum plasthúsum.
Kryddið er allt ræktað í glerhúsunum
en svo erum við að þreifa okkur
áfram með ræktun jarðar-, hind- og
kirsuberja í plasthúsunum.“
Hindberjaræktin er í samvinnu
við ræktendur á Íslandi, Grænlandi,
í Færeyjum og Noregi og er spenn-
andi að sjá hvernig sú ræktun kemur
til með að ganga.
Ferskt krydd var óþekkt
„Við höfum ræktað kryddjurtir frá
því fyrir 1990,“ segir Sigrún. „Í
fyrstu gekk hægt að koma fersku
kryddjurtunum að sem neysluvöru
en smám saman hefur fólk lært að
nota þær og í dag gengur salan vel.
Þegar við byrjuðum á þessu þekkt-
ust ekki nema nokkrar tegundir af
kryddi og það var flutt inn þurrkað.
Steinselja og graslaukur voru að vísu
þekkt en fæstir vissu hvað estragon,
basilíka og rósmarín voru. Það tók
okkur talsverðan tíma og vinnu að
kynna vöruna. Eftirspurnin hefur því
aukist úr engu í að verða talsverð og
undirstaðan í okkar ræktun.
Í dag ræktum við tíu tegundir
af kryddi í fimmhundruð fermetra
gróðurhúsi, til dæmis myntu, basil-
íku, garðablóðberg og salvíu, auk
þess sem við erum að prófa okkur
áfram með austurlenskar matjurtir
og salat. Pak choi og mizuna-kál
eru líklegast þekktust í dag en við
höfum reynt margar aðrar tegundir
undanfarin þrjú ár. Sumar lofa góðu
en aðrar ekki, eins og gengur. Næsta
skref er svo að kynna þær fyrir land-
anum og byggja upp markað.
Á sumrin, frá föstudegi til sunnu-
dags, rekum við lífrænan grænmetis-
markað þar sem við seljum vörur úr
eigin ræktun. Fólk kemur víða að til
að kaupa sér lífrænt ræktaðar mat-
jurtir. Þar er boðið upp á tugi tegunda
grænmetis úr lífrænni ræktun á staðn-
um, auk þess sem við seljum valdar
tegundir frá öðrum framleiðendum í
lífrænni framleiðslu.“
Jarðvegurinn fóstraður
Eins og fram hefur komið stunda
Ingólfur og Sigrún lífræna ræktun.
Ingólfur segir að grundvallarmunur-
inn á lífrænni ræktum og ræktun með
notkun kemískra efna liggi í jarðveg-
inum. „Til einföldunar má segja að
lífrænir framleiðendur leggi áherslu
á að byggja upp góðan jarðveg og
fóstra hann, frekar en beinlínis að
gefa plöntunum áburð. Í lífrænni
ræktun er sköpuð hringrás sem bygg-
ir á heilbrigðum og góðum jarðvegi.
Plönturnar taka því ekki næringuna
upp úr áburðarvatni heldur vinna
hana úr jarðveginum fyrir tilstilli
jarðvegslífvera. Við forðumst að nota
kemísk efni og þurfum ekki að nota
tilbúinn áburð þar sem grunnurinn,
jarðvegurinn, er góður.
Til að þetta geti tekist tökum við
stöku sinnum jarðvegssýni, svo lærir
maður smám saman á jarðveginn
og reynslan kennir manni hvenær
á að bregðast við með jarðvinnslu
eða viðbót af t.d. húsdýraáburði eða
fiskimjöli. Lífræn ræktun byggir því
að miklu leyti á reynslu og þekk-
ingunni sem henni fylgir.
Skiptiræktun, sem felst í því að
rækta ekki sömu tegundir lengi á
sama stað, er einnig hluti af þessu
þannig að við erum ekki að þaul-
nýta jarðveginn og leyfum honum að
jafna sig á milli. Skiptiræktun byggir
reyndar á aldagamalli þekkingu og
hefur löngu sannað gildi sitt.“
Líkt og í annarri ræktun eiga líf-
rænir ræktendur í vandræðum með
meindýr sem sækja á ræktunar-
plönturnar. Í staðinn fyrir skordýra-
eitur beita bændurnir á Engi líf-
rænum vörnum, eins og skordýrum
sem lifa á meindýrunum eða úða með
lífrænt vottuðum sápum sem eru ekki
ólíkar grænsápu.
„Lífræn ræktun er ekkert annað
en venjuleg garðyrkja, en þeir sem
fara sömu leið og við velja að nota
lífrænar ræktunaraðferðir í staðinn
fyrir tilbúinn áburð og eiturefni,“
segir Ingólfur.
Völundarhús og landnámshænur
Auk mat- og kryddjurtaræktunar
er vísir að fræðslu- og skemmti-
garði að Engi. „Á sumrin kemur
mikið af fólki hingað til að versla
og skoða ræktunina. Við ákváðum
því fyrir nokkrum árum að búa til
völundarhús, sem er gróðursett úr
íslenskum gulvíði,“ segir Sigrún.
„Völundarhúsið er um eitt þúsund
fermetrar að stærð, víðirinn orðið
vel mannhæðar hár og gestum þykir
ótrúlega gaman að týnast í völundar-
húsinu í stutta stund. Leikurinn felst í
því að komast að turni sem er í miðju
völundarhússins og út aftur, sem satt
best að segja er erfiðara en margur
heldur og stundum hefur fólk gefist
upp og ruðst í gegnum limgerðin
til að komast út. Þó þarf enginn að
örvænta, því við förum í reglubundið
Sigrún Elva Reynisdóttir og Ingólfur Guðnason á Engi í Laugarási. Myndir / VH
Gómsætir og lífrænt ræktaðir tómatar.
Sölusvæði lífræns markaðar og hænsnahöllin. Litríkar landnámshænur ganga
frjálsar um á Engi.
„Sérhæfum okkur í fjölbreytni“