Fréttablaðið - 18.05.2012, Blaðsíða 16

16 18. maí 2012 FÖSTUDAGUR
Það vorar og Listahátíð í Reykjavík verður sett í dag. Næstu vikur verður
hægt að næra andann og njóta þeirra fjöl-
breyttu viðburða sem hátíðin færir okkur í
þetta skiptið.
Reykjavík er mikil menningarborg,
langt umfram það hve margir búa í henni
og á landinu öllu, ef því er að skipta. Sköp-
unarkraftur landsmanna er lykilþáttur í
því fjölbreytta menningarlífi en Listahá-
tíð í Reykjavík er eitt af þeim verkefnum
sem nærir þetta mikla líf og leggur til dýr-
mæta mælikvarða sem hægt er að beita
á menningarlífið. Í því sambandi hafa
erlendir gestir hátíðarinnar skipt miklu
máli og fært nýjungar og viðmið til lands-
ins og íslenskir listamenn og almenning-
ur hafa notið góðs af þeim samanburði.
Hátíðin hefur þannig veitt innblástur og
eflt vitund um stöðu og horfur í íslenskri
menningu.
Listahátíð í Reykjavík hefur á undan-
förnum árum líka verið mikilvægur
vettvangur fyrir stefnumót grasrótar
íslenskra lista og hefðanna sem myndast
hafa í menningarlífinu. Slíkt samtal er
öllum hollt og gott. Frumsköpun í íslensk-
um listum er mikilvæg um leið og hugað er
að arfi þjóðarinnar í listum og menningu.
Listir, í sínum fjölbreyttu myndum, geta
þegar best lætur höfðað bæði til hjarta og
heila. Fyrir marga brjóta þær upp dag-
inn, koma róti á hugann, hrífa menn eða
hneyksla, kæta eða græta, reita jafnvel
til reiði. Listir eru hluti af þekkingarleit
mannsins sem ekki er alltaf hægt að fella
undir hagvaxtarmælikvarða eða bræða í
mæliker vísindamanna þó að flestir telji
þær ómissandi hluta mannlegs samfélags.
Á undanförnum árum hefur líka færst
í vöxt að dagskrá Listahátíðar færist út á
götur og torg borgarinnar og liðin er sú
tíð að menn umgangist listir með hvítum
hönskum, alvarlegir á svip. Lykilatriðið
er að njóta, upplifa og síðast en ekki síst
skapa. Rétt er að hvetja alla til að kynna
sér dagskrá Listahátíðar í Reykjavík 2012
og finna sér eitthvað við hæfi. Við eigum
stefnumót við listina.
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Atli Fannar Bjarkason (dægurmál) atlifannar@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir, ritstjórnarfulltrúi, sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is FÓLK OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
HALLDÓR
Stefnumót að vori
Menning
Katrín
Jakobsdóttir
mennta- og
menningarmála-
ráðherra
Listir eru hluti af þekk-
ingarleit mannsins sem
ekki er alltaf hægt að fella
undir hagvaxtarmælikvarða eða
bræða í mæliker vísindamanna.
Hljómskálinn á Listahátíđ
www.listahatid.is
2. júní / 3.500 kr.
Kjósum um kvótann
„Ég tel að næsta skref sé að hug-
leiða hvort ekki sé rétt að setja
fiskveiðistjórnunarmálið næst í
þjóðaratkvæðagreiðslu.“ Þetta sagði
Jóhanna Sigurðardóttir forsætis-
ráðherra í samtali við Fréttablaðið 8.
mars 2010. Hún vildi leiða deilur um
kvótann til lykta í eitt skipti fyrir öll.
„Það færi vel á því að mínu
mati, að niðurstaða sátta-
nefndarinnar, sem nú er
að störfum um málið,
yrði lögð fyrir þjóðina.“
Skemmst er frá því að
segja að sáttanefndin
lauk störfum haustið
2010, en nú, nærri
tveimur árum síðar, bólar ekkert á
þjóðaratkvæðagreiðslunni sem for-
sætisráðherra þjóðarinnar boðaði.
Frestur að renna út
Ekki er langt síðan ríkisstjórnin
þurfti að hætta við þjóðaratkvæða-
greiðslu um stjórnarskrá samhliða
forsetakosningum í sumar, þar sem
ekki náðist að samþykkja hana
fyrir tilskilinn frest. Það þarf
nefnilega að tilkynna um
hana þremur mánuðum
áður en hún fer fram. Nýtt
kvótaár tekur gildi 1.
september
og þann 1.
júní eru
því þrír mánuðir í það. Trauðla verða
óskir Jóhönnu því að veruleika.
Vannýtt tækifæri
Því hlýtur að vakna sú spurning
hvort einhver vilji var einhvern
tímann til að þjóðin fengi að kjósa
um kvótann? Eða var Steingrímur
J. Sigfússon ósammála Jóhönnu
um málið? Kannski stjórnin stæði
betur ef hún hefði borið það
undir þjóðina, til dæmis samhliða
sveitarstjórnarkosningum 2010,
hvort auðlindir hafsins ættu að
vera í þjóðareign. Þá snerist
málið nú um útfærslu, ekki
grundvallarbreytingu.
kolbeinn@frettabladid.is
Í
desember 2009 var samið um uppgjör milli gamla og nýja
Landsbankans. Í því fólst meðal annars að tvö gömul lánasöfn
voru færð yfir í þann nýja á mjög, mjög lágu verði. Ef tækist
að innheimta meira af lánunum myndu 85 prósent þess fjár
renna til gamla bankans, sem í staðinn myndi láta eftir 18,7
prósenta eignarhlut í þeim nýja.
Frá því að samkomulagið var gert hafa innheimst 82,4 milljarðar
ofan á málamyndaverðið sem sett var á eignirnar. Virði hlutar gamla
bankans er um 66,8 milljarðar króna. Nái virðið 92 milljörðum, sem
gamli bankinn hefur opinberlega lýst yfir að muni nást, skilar hann
öllum eignarhlut sínum í þeim nýja.
Íslenska ríkið fær hann þó ekki allan. Það var nefnilega samið um
að allt að tveggja prósenta hlutur
rynni í stofn fyrir kaupaukakerfi
starfsmanna nýja bankans. Hlut-
fallsleg stærð hlutar þeirra færi
eftir því hversu mikið myndi inn-
heimtast. Þannig myndar hver
aukakróna sem innheimtist við-
bótareign í bónuspotti sem skipt
verður á milli starfsmannanna.
Landsbankinn segir bónuspottinn hafa verið búinn til „að frum-
kvæði kröfuhafa“. Nú er það svo að kröfuhafar hafa ekki ráðið yfir
þrotabúi Landsbankans, heldur skilanefnd skipuð af Fjármálaeftir-
litinu sem síðan fékk héraðsdóm til að skipa slitastjórn. Það eru
því þessir aðilar, íslenskir fulltrúar kröfuhafa, sem lögðu til sam-
komulagið. Gagnaðilinn var fjármálaráðuneytið, sem þá var stýrt
af Steingrími J. Sigfússyni.
Steingrímur sagði í samtali við Fréttablaðið nýverið að búið væri
að taka fyrir að stjórnendum bankanna verði greiddir risabónusar
tengdir skammtímagróða svo þeir reyni ekki að skrúfa afkomuna
upp milli ársfjórðunga vegna bónusa.
Vissulega er rétt að búið er að takmarka umfang bónusa, en það er
ekki búið að koma í veg fyrir að bónuskerfi hvetji beinlínis til þess
að skammtímahagsmunir séu hafðir að leiðarljósi við innheimtu.
Kaupaukakerfi Landsbankans er nefnilega nákvæmlega þannig.
Kerfið snýst ekki um arðsemi eiginfjár, ekki um að lána út pen-
inga, í raun ekkert um hefðbundna bankastarfsemi. Peningarnir
sem mynda stofn kerfisins eru afleiðing hrunsins, tilkomnir vegna
þess að gamlar eignir voru færðar úr þrotabúinu í nýja bankann
á nánast engu verði en síðan rukkaðar að fullu inn. Sá hvati sem
drífur kerfið áfram er fjarri því að vera ólíkur þeim sem rann-
sóknarnefnd Alþingis tilgreindi að hefðu verið við lýði innan föllnu
bankanna og orsakaði áhættuhegðun. Munurinn nú er sá að ekki er
hægt að rökstyðja tilvist bónuskerfis með því að íslenskt bankafólk
sé svo eftirsóknarvert á alþjóðavettvangi. Því trúir enginn í dag.
Miðað við eiginfjárstöðu Landsbankans í lok mars þá er innra
virði mögulegs hlutar starfsmanna hans 4,2 milljarðar króna. Miðað
við þróun hagnaðartalna hjá nýja Landsbankanum frá stofnun þá
mun hann ugglaust verða enn meira virði. Þennan eignarhlut ákvað
fjármálaráðuneytið undir stjórn Vinstri grænna að gefa og dreifa
í gegnum kaupaukafyrirkomulag sem líkast til enginn stjórnmála-
flokkur hefur gagnrýnt meira. Þetta á sér stað á sama tíma og höft
gera allan bankarekstur á Íslandi óeðlilegan og ríkisábyrgð er á
öllum innstæðum. Ljóst er að sama peningagjöf býðst ekki öðrum
ríkisstarfsmönnum fyrir að vinna vinnuna sína.
Starfsfólk Landsbankans fær milljarða að gjöf.
Ríkisbónus
Þórður Snær
Júlíusson
thordur@frettabladid.is
SKOÐUN