Fréttablaðið - 26.05.2012, Blaðsíða 16

16 26. maí 2012 LAUGARDAGUR
Hvítasunnan er hátíð heilags anda. Kirkjan minnist þess
að þá rættist fyrirheit Krists um
„annan huggara“. Hann skildi
fólkið sem treysti honum ekki
eftir munaðarlaust. Að kristnum
skilningi er heilagur andi
sköpunar krafturinn sem stendur
að baki lífinu, ljósinu og öllu því
jákvæða í heiminum. Heilagur
andi er líka tákn frelsisins;
andinn blæs þar sem hann vill
og verður ekki heftur.
Þegar náttúran losnar úr
viðjum vetrar og vorgróði
breiðist yfir sölnaða jörð er
andinn að verki að skilningi
þeirra sem trúa. Það sama á við
þegar vel heppnað listaverk lítur
dagsins ljós, nýtt og áður óheyrt
tónverk hljómar eða markverð
uppgötvun er gerð í vísindum eða
fræðum. Andinn starfar þar sem
unnið er af alúð og samvisku-
semi, hversu hverdagsleg sem
verkin kunna að virðast. Andinn
er að verki þar sem sættir takast
milli einstaklinga eða stríðandi
fylkinga hvort sem er á vígvelli,
á vinnustað eða inni á heimilum.
Skilningur trúarinnar afneitar
hvorki snilligáfu manneskjunnar
né virðingarverðri viðleitni
fólks til að skapa betri heim.
Frjór hugur, hög hönd, menntun,
þjálfun og ekki síst iðni skiptir
sköpum í listum, vísindum og
raunar hvaða verki sem er. Sátta-
vilji einstaklinga og hópa ræður
miklu um að friður og réttlæti
ríki á meðal okkar.
Trú á heilagan anda gerir ekki
lítið úr manneskjunni og viðleitni
hennar til þess að láta gott af sér
leiða. Þvert á móti er trúin til-
raun til að sjá hlutina í stærra
samhengi, byggja brú milli hins
einstaka og þess almenna, sjá
heildar munstur. Trú á heilagan
anda er tilraun til að skýra
leyndar dóm sem skynja má í
öllu því jákvæða sem gerist í
heiminum.
Það er mikilvægt að minnast
þess að enginn getur eignað
sér heilagan anda. Hann er alls
staðar, starfar á óvæntan hátt á
óvæntum stöðum; andi óheftrar
sköpunar.
Við höfum upplifað fjölbreyti-
leika íslenskrar veðráttu á þessu
vori, hlýindi hafa tekið við eftir
kuldakast. Getum við vonast
eftir sambærilegum breytingum
í þjóðmálaumræðunni sem hefur
mótast um of af karpi átaka-
stjórnmála? Stjórn og stjórnar-
andstaða takast á, málþóf,
persónu níð og neikvæðni ráða
alltof oft för. Á síðustu vikum
og mánuðum hefur umræðan
um eitt brýnasta réttlætis- og
hagsmunamál þjóðarinnar verið
tekin í gíslingu peningaafla og
færð inn í auglýsingatíma ljós-
vakamiðla og á auglýsingasíður
dagblaða.
Mörgum þykir uppgjörið eftir
Hrunið og þær hamfarir af
mannavöldum sem gengu yfir
þjóð okkar ganga hægt. Enn
ræður afneitun ríkjum. Glöggt
dæmi um það mátti sjá eftir að
Landsdómur kvað upp dóm sinn
fyrr í vor. Hér eftir á líklega
enginn sem við sögu kom eftir
að gangast af einurð við ábyrgð
sinni. Leið réttarkerfisins virðist
ein fær, leið sem hefur þó miklar
takmarkanir þegar um jafn víð-
tæka samfélagskreppu er að
ræða og Hrunið skyldi eftir sig.
– Afleiðingar þess teygja sig inn
í kviku þjóðlífsins og líf okkar
flestra.
Hugmynd um sannleiksnefnd
hefur verið rædd þar sem
leiddir væru saman þolendur og
gerendur í Hruninu. Á vettvangi
slíkrar nefndar gæfist hverju
og einu sem hlut á að máli tæki-
færi til að skýra sinn málstað og
horfast í augu við annan skiln-
ing á því sem gerðist en sinn
eigin. Á þann hátt kæmumst við
öll til dýpri skilnings á því hvað
gerðist, hverjar afleiðingar verka
okkar eða verkleysis kunna að
hafa verið. Þá gæfist möguleiki á
játningu, iðrun, siðbót og sáttum.
– Slík leið kann enn að vera opin
en tíminn er naumur.
Íslenskt samfélag er vissulega
skapandi og spennandi umhverfi
að lifa í. Listir og menning
blómstra, eins og greinilegt er á
Listahátíð sem nú stendur yfir.
Menntun og fræðsla er öflug
á meðal okkar. Á þessu vori
sem endranær munu þúsundir
útskrifast á hinum ýmsu stigum
skólakerfisins. Um land allt
leitast fólk við að láta gott af sér
leiða.
Heilagur andi vors og hvíta-
sunnu þarf að fá að leika um
þjóðlífið allt og mæla fram skap-
andi máttarorð sitt: Verði ljós!
Heilagur andi í blíðu og stríðu
Við fögnum Degi barnsins í fimmta sinn á morgun
en samkvæmt ákvörðun ríkis-
stjórnar frá því í október árið
2007 er dagur barnsins haldinn
hátíðlegur síðasta sunnudag í
maí. Yfirskrift dagsins í ár er
„Gleði og samvera“.
Barnaheill – Save the Children
á Íslandi vinna nú að átaksverk-
efninu „Hreyfing og líkamlegt
heilbrigði“ sem ætlað er að efla
vitund um mikilvægi heilbrigðs
lífs fyrir börn; hvort heldur er
út frá líkamlegu og andlegu heil-
brigði sem og í forvarnarlegu til-
liti. Verkefnið byggir á ákvæðum
barnasáttmála um rétt barna til
heilsuverndar og banni við mis-
munun, einnig á ákvæðum sátt-
málans um ábyrgð foreldra og
aðildarríkja.
Umræðan um líkamlegt heil-
brigði barna þarf á öllum tímum
að vera lifandi og frjó. Við
þurfum að hafa vakandi auga
með þróuninni hér á landi, hvað
varðar næringu og þyngd barna
á Íslandi. Það eru ekki einungis
heilsufarslegar afleiðingar fyrir
börnin sem um ræðir heldur
einnig sjálfsmynd þeirra sem er
í mótun.
Foreldrar eru í lykilhlutverki
í þessu sem og öðru er varðar
börn þeirra. Þeir eru ekki ein-
göngu helstu fyrirmyndir þeirra,
heldur bera þeir ábyrgð á inn-
kaupum og mataræði fjölskyld-
unnar. Barn sem horfir á foreldra
sína lifa heilbrigðu lífi, huga að
hollu matar æði og stunda reglu-
lega hreyfingu er líklegt til að
vilja feta í sömu fótspor.
Öll börn, óháð efnahag for-
eldra, eiga rétt á að stunda hreyf-
ingu við hæfi, íþrótta- og frí-
stundastarf. Flestir eru sammála
um að leikir, íþróttir og almenn
hreyfing hafa forvarnargildi.
Margar rannsóknir hafa t.a.m.
sýnt að börn sem stunda íþróttir
eru í minni hættu á að leiðast
út í vandamál tengd unglings-
árunum. Það er á ábyrgð okkar
að skapa þeim viðeigandi vett-
vang til íþrótta- og tómstunda-
iðkana þar sem þau geta komið
saman, leikið sér og fengið hreyf-
ingu við hæfi.
Komdu út að leika
Kristín Völundardóttir, for-stjóri Útlendinga stofnunar,
hvetur til umræðu um hælis-
leitendur í Fréttablaðinu ný-
verið. Telur hún umræður litlar
og umbygging um málaflokkinn
samkvæmt því lélegan. Hún spyr
hvað við gerum ef holskeflu hælis-
leitenda ber á land hér líkt og
gerst hefur hjá öðrum norrænum
ríkjum.
Á síðustu áratugum hafa afskap-
lega fáir leitað hér hælis og mjög
fáir þeirra hafa fengið hæli hér
sem flóttamenn. Svo rammt hefur
kveðið að því síðar-
nefnda að haft hefur
verið í flimtingum. Má
segja að Íslendingar
hafi hlíft sér við því að
taka sinn skerf af þeim
milljónum flóttamanna
sem hafa flosnað upp
frá heimilum sínum í
leit að betra lífi eða á
flótta undan morð óðum
yfirvöldum heima-
lands síns. Við höfum
óspart nýtt okkur heim-
ild sem orðið hefur til í
samstarfi Evrópuþjóða
og sent flóttamenn til
baka til þess lands sem
þeir hafa komið fyrst
til í Evrópu. Flestir flóttamanna
koma frá Asíu og Afríku og við
höfum nýtt okkur það úr öllu hófi
reyndar að frá þessum heims-
álfum er lítið um bein flug hingað.
Við höfum samt bjargað mann-
orði okkar svolítið með því að taka
við skipulögðum hópum flótta-
manna sem íslensk yfirvöld velja
sjálf með aðstoð Rauða krossins.
Fátt nema gott er um það framtak
að segja og okkur til sóma. Þó má
gagnrýna það að velja sér flótta-
menn.
Við myndum svara ótta
Kristínar Völundardóttur um
offramboð á flóttamönnum þannig
að lega landsins gerir það að
verkum að á slíku er lítil hætta og
ástæðulaust að ala á einhverjum
slíkum ótta. Við eigum hins vegar
að vanda okkur miklu betur við
móttöku flóttamanna. Sýna þeim
fulla virðingu og tillitssemi. Búa
vel um þá, veita þeim lögfræði-
þjónustu, flýta afgreiðslutíma og
afgreiða mál þeirra eins jákvætt
og rétt er að bestu manna yfirsýn.
Þar eigum við að taka málin úr því
andrúmslofti sem lætur sig hafa
það að draga börn fyrir dómstóla
og dæma þau til fangelsisvistar.
Nú er það rétt hjá Kristínu að
umræða er lítil og stjórnmála-
flokkar hafa lítt sinnt þessum
málaflokki. Ekki vantar hráefnið
í stefnu. Fyrir utan mannréttinda-
sáttmála þá hafa eftirlits stofnanir
á borð við ECRI verið ör látar
á ráðleggingar til Íslendinga
um hvernig taka skuli af fullri
reisn og virðingu á móti flótta-
mönnum án þess, nota bene, að
látið sé af fullum yfirráðum yfir
landa mærum. Ráðamenn ættu að
fara eftir þessum ráðleggingum,
hækka sig þannig í sessi meðal
þjóðanna og í eigin áliti.
Til að byrja með gætum við
hætt að draga börn fyrir dóm-
stóla en látið félags-
málayfirvöld alfarið
um þeirra mál. Í annan
stað eiga hvorki emb-
ættismenn eða blaða-
menn að tala um þessi
börn eða unglinga
eins og hross þegar
kemur að umræðu um
að greina aldur skil-
ríkja lauss fólks. Í
þriðja lagi ættum við
að velja flóttamönnum
vistlegri stað, reyna
að sjá til þess að þeim
bjóðist vinna, börnum
þeirra skóli og að með-
ferð mála sé flýtt og
þau afgreidd með eins
mikilli jákvæðni og hægt er að
bestu manna yfirsýn.
Höfum það að leiðarljósi að
enginn velur sér hlutskipti flótta-
manns. Sorglegar aðstæður búa
að baki hverjum einasta flótta-
manni sem leitar hælis. Fólk hefur
flúið heimaland sitt af ótta um líf
sitt, flosnað upp frá fjölskyldu og
vinum. Þeir eiga það sameiginlegt
að vera að leita að betra lífi. Þeir
eru auðvitað mislagnir í því og
fara misgáfulegar leiðir og á því
ber okkur að hafa skilning. Og
Íslendingar hafa yfirhöfuð á því
skilning. Við viljum gjarnan rétta
öðrum hjálparhönd. Það þarf að
endurspeglast í lögum, verklagi og
viðmóti þeirra sem sjá um þessi
mál fyrir okkur.
Að draga börn
fyrir dómstóla
Trúmál
Anna Sigríður Pálsdóttir
Arnfríður Guðmundsdóttir
Baldur Kristjánsson
Hjalti Hugason
Pétur Pétursson
Sigrún Óskardóttir
Sólveig Anna Bóasdóttir
guðfræðingar
Dagur barnsins
Kolbrún
Baldursdóttir
formaður stjórnar
Barnaheilla – Save the
Children á Íslandi
Flóttamenn
Baldur
Kristjánsson
sérfræðingur í ECRI
tilnefndur af íslenskum
stjórnvöldum
Teitur Atlason
íslenskukennari í
Gautaborg
Sorglegar
aðstæður
búa að baki
hverjum ein-
asta flótta-
manni sem
leitar hælis.HÁSKÓLABRÚ
Á Háskólabrú Keilis er boðið upp á nám fyrir
einstaklinga sem hafa ekki lokið stúdentsprófi.
Að námi loknu uppfylla nemendur inntökuskilyrði
í háskóla hérlendis og erlendis. Háskólabrú er
skipulögð í samstarfi við Háskóla Íslands.
Kennsla við Háskólabrú fer fram í staðnámi á Ásbrú
í Reykjanesbæ og á Akureyri í samstarfi við SÍMEY.
NÁMSFRAMBOÐ
KEILIR ÁSBRÚ 578 4000 keilir.net
Umsóknarfrestur til 6. JÚNÍ
PI
PA
R\
TB
W
A
•
SÍ
A

NÝTT
TÆKIFÆRI
TIL NÁMS
FÉLAGSVÍSINDA- OG LAGADEILD
HUGVÍSINDADEILD
VIÐSKIPTA- OG HAGFRÆÐIDEILD
VERK- OG RAUNVÍSINDADEILD