Fréttablaðið - 21.07.2012, Page 10

Fréttablaðið - 21.07.2012, Page 10
21. júlí 2012 LAUGARDAGUR10 V incent Tchenguiz er nafn sem Íslend- ingar eru farnir að þekkja vel. Fæstir gera sér hins vegar grein fyrir af hverju það er. Ekki má rugla Vincent saman við Robert, bróður hans, sem var stærsti einstaki skuldari Kaupþings-samstæðunnar þegar bankinn féll og umsvifamikill fjár- festir í íslensku viðskiptalífi. Félög sem Vincent stýrir voru líka við- skiptavinir Kaupþings en einu við- skipti þeirra við móðurbankann, og í raun umsvif á Íslandi, voru 100 milljóna punda lán sem hann fékk í mars 2008. Sú lánveiting hefur dregið gríðarlegan dilk á eftir sér fyrir Vincent Tchenguiz. Klukkan rúmlega sex að morgni 9. mars 2011 vaknaði hann við að nokkrir lögreglumenn voru í svefn- herbergi hans. Vincent var tilkynnt að hann yrði færður til yfirheyrslu en fékk að fara í sturtu og klæða sig áður en hann var færður á lög- reglustöð í London. Fyrir utan skrif- stofur hans, þar sem húsleit stóð yfir á sama tíma, voru ljósmynd- arar frá breskum fjölmiðlum. Þeir höfðu fengið veður af því að hand- tökurnar væru í bígerð. Á lögreglu- stöðinni var Vincent tilkynnt að ástæða þess að hann væri til rann- sóknar hjá bresku efnahagsbrota- deildinni, Serious Fraud Office (SFO), væri tengsl hans við íslenska bankann Kaupþing. Þann 18. júní 2012, rúmu ári eftir handtöku Vincents, tilkynnti SFO að stofnunin hefði hætt rannsókn sinni á honum. Áður hafði hann verið beð- inn afsökunar á málatilbúnaðinum og dómari hafði sagt SFO hafa sýnt algjöra vanrækslu við framkvæmd hans. Vincent telur aðdraganda og ástæður þess að hann var tekinn til rannsóknar, með margháttuðum afleiðingum fyrir viðskiptaveldi hans, tengjast samskiptum sínum við íslenska aðila, þá sem eru að gera upp þrotabú Kaupþings. Vogunarsjóðir, ekki bankar „Samband mitt við Kaupþing á Íslandi hófst í mars 2008 þegar ég fékk lán hjá þeim. Það var kallað Pennyrock-lánið og var upp á 100 milljón pund,“ segir Vincent Tchenguiz. Um þetta lán, sem er um 20 milljarðar króna á gengi dagsins í dag, segir í skýrslu rann- sóknarnefndar Alþingis að það hafi verið veitt „gegn öðrum veðrétti í leigugreiðslum af fasteignum í hans eigu. Fyrsti veðréttur kemur inn sem nýjar tryggingar fyrir RT [Robert Tchenguiz, bróður Vin- cents]“. Auk þessa láns voru félög innan Tchenguiz Family Trust, sem hann stýrir, með lán hjá dóttur- banka Kaupþings í Bretlandi, Kaup- thing Singer&Friedlander (KFS). Að mati Tchenguiz átti hann í mjög faglegu sambandi við bankann. „Ég hafði verið í við- skiptum við Kaupþing í London, við Ármann Þorvaldsson [fyrrum forstjóra KFS]. Samband mitt við ■ ÁTTI EKKI AÐRA HAGSMUNI Á ÍSLANDI EN ÞÁ SEM TENGDUST KAUPÞINGI Búið að sóa þremur og hálfu ári Rannsókn bresku efnahagsbrotadeildarinnar á Vincent Tchenguiz vegna tengsla hans við Kaupþing var hætt í júní. Í ítarlegu við- tali við Þórð Snæ Júlíusson fer hann yfir málið, samskipti sín við íslenska banka og sýn sína á slitastjórn og skilanefnd Kaupþings. ÍSLENSKU BANKARNIR Ég held að þeir [íslensku bankarnir] hafi orðið að vogunarsjóðum á einhverjum tímapunkti. Þeir voru álitnir vera bankar en einungis lítið brot af starfsemi þeirra var hefðbundin bankastarfsemi.“ MYND/ LUCIENNE SENCIER Tchenguiz segist ekki hafa átt aðra hagsmuni eða eignir á Íslandi en það sem snýr að Kaup- þingi og er rakið hér að framan. Hann telur íslensk stjórnvöld hafa brugðist að mörgu leyti rétt við í hruninu. „Þau gerðu sér strax grein fyrir því að bankarnir væru tapaðir og reyndu ekki að halda þeim lifandi. Þegar þeir féllu þá var það vegna alþjóðlegra aðstæðna, en eftir á að hyggja virðist ljóst að bankarnir gengu of langt á einhverjum tímapunkti. Það hefur mikið verið talað um tap vegna til dæmis Icesave. Það eru ekki íslenskir aðilar sem tapa mest vegna Icesave-mistaka Landsbankans, heldur alþjóð legir Alþjóðlegir kröfuhafar töpuðu mestu Í september 2011 var greint frá því að Vincent Tchenguiz hefði náð samkomulagi við skilanefnd og slitastjórn Kaupþings um að falla frá öllum kröfum sínum á hendur þrotabúinu. Við það féllu einkamálin sem hann rak gegn bankanum í Bretlandi og Íslandi niður. Aðspurður hvort hann telji samkomulagið tengjast með ein- hverjum hætti rannsókn SFO segist hann ekki mega tala um það. Í raun kemur í ljós, þegar blaðamaður spyr hann frekar út í samkomulagið, að hann má ekki segja neitt um innihald þess. Hann má ekki segja hversu mikið hann telur Kaupþing hafa Má ekki tala um samkomulag við Kaupþing hann, og síðar íslenska bankann, var mjög fagmannlegt, að mínu mati. Þeir voru mjög strangir varð- andi tryggingar, framkvæmdu áreiðanleikakannanir og unnu vel í þessu eina láni sem ég tók hjá þeim. En þeir, stjórnendur Kaupþings, voru líka ágengir og áhættu sæknir í útlánum sem þeir veittu. Flestir alþjóðlegir bankar drógu mjög úr lánveitingum eftir að lausafjár- kreppan hófst sumarið 2007. Kaup- þing hélt hins vegar áfram að lána. En við verðum að spyrja okkur að því hvort þessir íslensku bankar hafi raunverulega verið bankar. Efnahagsreikningur þeirra var allt í einu orðinn 50 milljarðar dala, nánast allt var fjármagnað á mark- aði, og eiginfjárhlutfallið kannski tíu prósent. Voru þetta þá bankar eða vogunarsjóðir? Ég held að þeir hafi orðið að vogunarsjóðum á ein- hverjum tímapunkti. Þeir voru álitnir vera bankar en einungis lítið brot af starfsemi þeirra var hefð- bundin bankastarfsemi.“ Erfiðara á Íslandi Veðin sem veitt voru fyrir láninu til Tchenguiz byggðu á öðrum veðrétti á greiðsluflæði leigugreiðslna til 150 ára. Fyrsta veðrétt áttu stærstu lánveitendur hans vegna lána upp á um 1,5 milljarða punda, eða tæplega 300 milljarða króna á gengi dags- ins í dag. Á meðal þeirra eru banka- risar á borð við Bank of America/ Merrill Lynch, HBoS, Royal Bank of Scotland og fleiri. Tchenguiz segir allt hafa gengið snurðulaust fyrir sig vegna þessa þangað til að Kaupþing féll í október 2008. „Við höfðum verið með önnur lán í KFS upp á rúmlega 100 millj- ón pund og eftir um það bil þriggja ára samvinnu við skiptastjóra þess banka hefur okkur tekist að tryggja mjög góðar endurheimtur á því láni. En á Íslandi var þetta erfiðara alveg frá byrjun. Við vorum allt- af að segja við skilanefnd og slita- stjórn Kaupþings að við yrðum að finna leið til að vinna saman til að hámarka endurheimtur. En sam- skiptin voru ekki góð og þessu fólki lá á. Það vildi fá endurgreitt mjög hratt. Tryggingarnar sem við höfðum lagt fram fyrir endur- greiðslu á láninu miðuðu hins vegar við langtíma endurgreiðsluferil. Þannig var viðskiptamódelið. Það sem við vildum var að endurfjár- magna lánin á nokkurra ára fresti samhliða því að greiðsluflæðið hækkaði vegna hærri leigutekna. Þá væri hægt að fá meira lánað út á greiðsluflæðið og það fé yrði síðan nýtanlegt til að greiða niður önnur lán, eins og þetta Kaupþingslán.“ Robert smitaði Líkt og áður sagði var Robert, bróðir Vincents, stærsti einstaki lántakandi Kaupþings-samstæð- unnar. Eftir bankahrunið hafa verið uppi miklar deilur milli hans og þrotabús Kaupþings vegna upp- gjörs á afar flóknum lánasamn- ingum, veðkalla og dómsmála. Eitt þeirra mála snerist um afdrif sölu- andvirðis hlutar í bresku verslana- keðjunni Somerfield. Vincent Tchenguiz telur að þær deilur hafi smitast yfir á þær við- ræður sem hann stóð í við Kaup- þing. Hann segir þetta raunar hafa haft gríðarleg áhrif. „Af þremur eignasöfnum okkar sem voru til tryggingar Pennyrock-láninu, var eitt farið til lánveitenda. Það eyði- lagði viðskiptamódelið sem átti að endurgreiða þessi lán. Við skildum ekki af hverju þeir gerðu þetta og vorum í miklu uppnámi gagn- vart Kaupþingi. Svo miklu að við höfðuðum mál gegn þeim fyrir íslenskum dómstólum og kröfðum þá um endurgreiðslu á eiginfjár- virði samstæðunnar okkar, um 1,5 milljörðum punda [um 300 milljörð- um króna].“ „Við höfðuðum síðan sambæri- legt mál í Bretlandi í apríl 2010 til að athuga hvort lögsagan gæti legið þar. Við töldum líkur á að með- höndlun dómstóla yrði ekki jafn til- finningaþrungin í Bretlandi og hún gæti mögulega orðið á Íslandi.“ Í kjölfarið var tekist hart á um hvar lögsaga málsins lægi. Ljóst var að Kaupþing vildi reka málið fyrir íslenskum dómstólum en Tchengu- iz-bræðurnir litu svo á að þeir ættu betri möguleika á skaðabótum fyrir breskum dómstólum. Vincent segir að dregið hafi til tíðinda í deilunni snemma á síðasta ári. „Í febrúar 2011 gaf breskur dómari í skyn að lögsagan ætti að vera í Bretlandi. Í mars 2011 var ég síðan handtekinn.“ Vildi vera Gaddafi Í aðgerðum SFO voru fram- kvæmdar húsleitir á tólf stöðum í London og á Íslandi og níu einstak- FRAMHALD Á SÍÐU 12 kröfuhafar. Þegar allar innláns- kröfur bankans, þar með taldir Icesave-reikningarnir, voru gerðar að forgangskröfum þá varð ljóst að innlánseigendur myndu fá nánast allt sem endur- heimtist. Aðrir kröfuhafar, að mestu alþjóðlegir bankar, voru þurrkaðir út.“ kostað sig og hann má ekki segja hvað samkomulagið fól í sér fyrir Kaupþing. „Við megum ekki tala um það. Við sömdum þannig.“ Tchenguiz fylgist vel með end- urskipulagningu Kaupþings, en líkt og Fréttablaðið hefur greint frá stendur til að setja Kaupþing í nauðasamningaferli á allra næstu mánuðum. Vincent segir erfitt fyrir sig að svara því hvernig til hafi tekist. „Augljóslega hefur ekki farið vel á með mér og þeim sem stýra þessu. En frá sjónar- hóli kröfuhafa þá set ég spurn- ingarmerki við það hvort þeir hafi gert rétt gagnvart mér á sínum tíma. Þeir hefðu getað fengið betri endur heimtur eftir öðrum leiðum. Það skapast ákveðnir hags- munaárekstrar þegar lögfræð- ingar og endurskoðendur sem skipaðir eru í skilanefndir eru að stjórna banka. Þeir eru ekki eins og skiptastjórar heldur eru að taka sér ákveðin gjöld. Það getur skapað erfiðleika.“

x

Fréttablaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.