Fréttablaðið - 03.11.2012, Blaðsíða 26

3. nóvember 2012 LAUGARDAGUR26
N
ú líður senn að úrslitastund
í Bandaríkjunum þar sem
kjósendur munu gera upp
á milli Baracks Obama og
Mitts Romney í forseta-
kosningunum sem fara
fram á þriðjudag. Kosningabaráttan hefur
verið gríðarlega hatrömm og löng. Enn er
tvísýnt með úrslitin og ekki útséð um hver
muni halda um stjórnartaumana í Hvíta
húsinu næstu fjögur árin.
Eftir hamfarirnar sem fylgdu fellibyln-
um Sandy á norðausturströnd landsins
eru frambjóðendurnir og þeirra föruneyti
komnir á fullt til að tryggja sigur í lykil-
ríkjunum, þeim um það bil tíu ríkjum þar
sem gæti brugðið til beggja vona og það
ráðið úrslitum þegar upp er staðið. Eins
og margir vita er forseti Bandaríkjanna
ekki kjörinn með beinni kosningu, heldur
tilnefna ríkin kjörmenn sem kjósa forset-
ann. Kjörmenn eru í nær öllum tilfellum
allir bundnir sigurvegara í sínu ríki og
fjöldi kjörmanna er í samræmi við íbúa-
fjölda ríkjanna. Kjörmennirnir eru alls
538 og þarf því stuðning 270 kjörmanna
til að tryggja sigurinn. Úrslit eru frekar
fyrirsjáanleg í flestum ríkjunum og hefur
kastljósið síðustu vikur og mánuði í keppn-
inni sífellt beinst meir að hylli kjósenda í
lykilríkjunum.
Stærstu bitarnir sem slegist verður um
síðustu dagana eru Flórída, Iowa, Pennsylv-
anía, Colorado, Michigan, Nevada, Virginía
og New Hampshire að ógleymdu Ohio, sem
er líklegast til að vera það ríki sem ríður
baggamuninn en þar er lokabaráttan hafin
og mun standa allt fram á þriðjudag.
Misjöfn sýn á málefnin
Obama hamrar á því sem hann hefur þó
náð í gegn, umbótum á heilbrigðiskerf-
inu, vel heppnuðum björgunaraðgerðum í
efnahagsmálum á fyrstu mánuðum sínum
í embætti, auknum réttindum kvenna og
samkynhneigðra, lokum Íraksstríðsins,
minnkandi umsvifum í Afganistan og dráp-
um á helstu leiðtogum Al-Kaída og bættu
regluverki í fjármálastarfsemi innanlands.
Barátta Romneys snýst hins vegar um að
sýna fram á að Obama hafi ekki náð tökum
á efnahagsmálum á kjörtímabilinu og að
stefnumál forsetans séu ekki til þess fallin
að auka hagvöxt, draga úr fjárlagahalla og
ríkisskuldum og fjölga störfum.
Obama í betri stöðu
Þegar litið er á stöðu frambjóðendanna í skoð-
anakönnunum fyrir lokaáfangann eru þeir
hnífjafnir hvað varðar heildarfylgi á lands-
vísu, samkvæmt vefnum RealClearPolitics,
sem tekur saman helstu kannanir.
Hvað varðar kjörmenn er Obama í eilítið
betri stöðu með 201 kjörmann vísan, en Rom-
ney hefur 191. Af þeim 146 kjörmönnum sem
eftir standa er Obama líklegri til að ná 89,
sem myndi tryggja honum sigur. Í raun myndi
honum nægja að taka Ohio, Nevada, Iowa og
Wisconsin til að ná settu marki. Romney
þyrfti hins vegar nauðsynlega að taka Ohio,
þar sem Obama hefur haft forskot alla bar-
áttuna, og að minnsta kosti eitt af minni ríkj-
unum, til dæmis Colorado eða Iowa, auk þess
að halda „sínum“ ríkjum. Án Ohio yrði leið
Romneys að marki afar torsótt.
Tölfræðingurinn Nate Silver, sem hefur
hannað gríðarumfangsmikið reiknilíkan til
að spá fyrir um úrslitin í kosningunum (og
hefur sannað forspárgildi sitt í síðustu tveim-
ur kosningum), er á því að Obama sé talsvert
líklegri til að halda sjó á lokametrunum. Að
hans mati ætti forsetinn að fá um 300 kjör-
menn kjörna, að því gefnu að engin meiri-
háttar uppákoma eigi sér stað á næstu dögum.
Allt getur enn gerst
Þrátt fyrir allt eru skoðanakannanir einmitt
bara kannanir og óvíst hvað mun koma upp
úr kjörkössunum. Úrslitin gætu til dæmis að
miklu leyti oltið á kjörsókn og fleiri þáttum.
Fram undan eru hins vegar lyktir á einum
lengstu, óvægnustu og ófyrirsjáanlegustu
kosningum seinni ára þar sem Bandaríkja-
menn munu velja sér leiðtoga til næstu fjög-
urra ára hið minnsta.
Fjöldi kjörmanna sem þarf til sigurs: 270Barack Obama Mitt Romney
Montana 3
Wyoming 3
Oregon 7
Nebraska 5
Kansas 6
Oklahoma
7
Texas
38
Idaho 4
Utah 6
Arizona
11
Missouri
10
Arkansas 6
Kentucky 8
Tennessee 11
Alabama 9
Maine
Rhode Island
Connecticut
Massachusetts
New Jersey
Delaware
Maryland
Norður-Karólína
Suður-Karólína
Georgía
4
4
7
11
14
3
10
15
9
16
4New Hampshire
Virginía 13
Flórída 29
Pennsylvania 20
VermontNew York 29Michigan 16Minnesota 10Norður-Dakóta 3Washington 12
201 Obama með forystu 191 Romney með forystu57 Romney með
nauma forystu
Kalifornía 55
Havaí 4Alaska 3
South Dakota 3
3
Ohio 18
Wisconsin 10
Iowa 6
Illinois
20
Colorado 9
Nevada 6
Nýja-
Mexíkó
5
Louisiana 8
Indíana 11
Mississippi 6
Washington DC 3
Vestur-Virginía 5
89 Obama með
nauma forystu
Æsispenna á endasprettinum
Forsetakosningar í Bandaríkjunum fara fram á þriðjudag. Með þeim lýkur langri og óvæginni kosningabaráttu og enn er óvíst
hvort Barack Obama eða Mitt Romney muni fara með sigur af hólmi. Þorgils Jónsson kynnti sér stöðu mála í skoðanakönnunum
og áherslurnar hjá frambjóðendunum á síðustu dögunum til að tryggja stuðning kjósenda í lykilríkjunum sem allt snýst nú um.
Á þessu korti, sem er unnið upp af vef RealClearPolitics, eru ríkin merkt kjörmannafjölda og þeim frambjóðanda sem hefur forskot þar, samkvæmt nýjustu könn-
unum. Dökku litirnir gefa til kynna nokkuð örugga stöðu annars hvors frambjóðandans, en í ríkjunum með ljósari litum er mjórra á munum og víða er munurinn
innan skekkjumarka og úrslit gætu farið á hvorn veginn sem er.
Forsetakosningarnar hafa að sjálfsögðu verið í forgrunni í því kosningaferli sem
nú er brátt á enda, en ekki má gleymast að
kjósendur velja sér líka þingmenn, bæði í full-
trúadeildina og öldungadeild. Valdahlutföllin
þar geta ekki síður skipt sköpum í framtíðar-
stefnumótun og lagasetningu, en eins og er
hafa repúblikanar meirihluta í fulltrúadeild-
inni og demókratar í öldungadeildinni.
Kosið er um öll 435 þingsætin í fulltrúa-
deildinni og 33 sæti af hundrað í öldunga-
deildinni eru undir að þessu sinni.
Staða repúblikana í fulltrúadeildinni er
nokkuð sterk þar sem þeir hafa 240 full-
trúa og ekkert útlit fyrir annað en að þeir
haldi meirihluta sínum þar, þó eitthvað gæti
saxast á. Sömuleiðis eru demókratar nokkuð
öruggir með að halda meirihlutanum í öld-
ungadeildinni, en eins og stendur er útlit
fyrir að repúblikanar gætu bætt við sig einu
sæti og hefðu þá 48.
■ LÍKA BARIST UM ÞINGSÆTI
ÞINGHEIMUR ALLUR Kosið verður um öll sætin í
fulltrúadeild bandaríska þingsins og 33 sæti af 100 í
öldungadeildinni meðfram forsetakjörinu á þriðjudag.
NORDICPHOTOS/AFP
■ DÝRUSTU KOSNINGAR ALLRA TÍMA
Kostnaður vegna kosningabaráttu til þings og forseta í Bandaríkjunum
gæti numið allt að sex milljörðum dala (um 750 milljörðum króna) í ár.
Það er meira en nokkru sinni fyrr og 700 milljónum meira en fyrra met
sem sett var árið 2008.
FORSETAKOSNINGAR
Barack Obama (Demókrati)
Framlög frá einstaklingum $631,7m
Safngjafar* $180,1m
Kosninganefndir flokksins $553m
Eigið framlag $5.000
Annað $521.859
Mitt Romney (Repúblikani)
Framlög frá einstaklingum $384,9m
Safngjafar* Ekki gefið upp
Kosninganefndir flokksins $360m
Eigið framlag $52.500
Annað $3,1m
1.400
milljónir dala
1.100
milljónir dala
748
milljónir dala
Áætluð útgjöld
„SuperPAC“
styrktarsjóða
sem eru óháð
takmörkunum á
fjárframlögum.
970
milljónir dala
„Skugga-
framlög“ sem
alríkiskjörstjórn
hefur ekki
yfirsýn yfir.
500
milljónir dala
(mat)
*Styrktaraðilar sem leggja til meira en 50.000 dali.
142
milljónir
Opinber framlög til
stjórnmálaflokkanna.
ÞINGKOSNINGAR445
milljónir
SuperPAC
framlög. 743
milljónir
Framlög til fram-
boða í öldunga-
deild.
Framlög til
framboða í
fulltrúadeild.
MYNDIR/AP, Heimild: Center for Responsive Politics, ©Graphic News
Fyrir utan kosningarnar til forseta og þings eru fjölmörg
önnur málefni sem kjósendur
í einstökum ríkjum geta tekið
afstöðu til. 38 ríki eru með alls
176 aukamál á kjörseðlinum að
þessu sinni.
Sex ríki kjósa um lögleiðingu
kannabisefna, fimm ríki kjósa
um hjónaband samkynhneigðra
(sum um hvort eigi að banna
slíkt, önnur um að leyfa) og ein-
stök atriði heilbrigðislaga Obama
forseta eru lögð fyrir kjósendur
í fjórum ríkjum. Þá eru fjölmörg
mál tengd skattheimtu á kjörseðl-
um víða.
Meðal athyglisverðra mála í
einstökum ríkjum má nefna að
Kaliforníubúar taka afstöðu til
afnáms dauðarefsingar, íbúar
Massachusetts til lögleiðingar
líknardráps og í Oklahoma er
kosið um tillögu þar sem jákvæð
mismunun er gerð ólögleg.
■ MÁL MÁLANNA
AÐ KJÖRBORÐINU Bandarískir kjósendur
geta tekið afstöðu til fjölbreyttra mál-
efna auk kosninga til þings og forseta.
NORDICPHOTOS/AFP
435
sæti eru í fulltrúadeild
bandaríska þingsins
og er kosið um þau
öll á tveggja ára fresti.
100
sæti eru í öldunga-
deild bandaríska
þingsins. Öldunga-
deildarþingmenn
eru kjörnir til sex ára
í senn. Kosið er um
þriðjung þingsætanna
á tveggja ára fresti.