Fréttablaðið - 22.12.2012, Blaðsíða 16

22. desember 2012 LAUGARDAGURSKOÐUN
F
réttablaðið sagði frá því fyrr í vikunni að bandarísk
stjórnvöld teldu öryggi hafnarsvæða hér á landi ábóta-
vant og krefðust úrbóta. Þau teldu óviðunandi að fámenn-
ur hópur manna, sem farið hafa fram á hæli á Íslandi,
kæmist ítrekað upp með að reyna að lauma sér um borð í
skip hér á leið til Bandaríkjanna.
Fréttablaðið hefur heimildir fyrir því að í samskiptum innan-
ríkisráðuneytisins og bandaríska heimavarnaráðuneytisins hafi
komið fram að íslenzk skip kunni að verða færð niður um öryggis-
flokk, sem myndi kalla á mun
ýtarlegri og tímafrekari skoð-
anir íslenzkra skipa sem koma til
Bandaríkjanna. „Ef af því verður
er Ísland í flokki með löndum
eins og Sýrlandi þar sem stríðs-
ástand ríkir. Það má ekki gerast
þar sem það skaðar samgöngur
til og frá landinu,“ sagði Gylfi
Sigfússon, forstjóri Eimskips, hér í blaðinu á fimmtudaginn.
Einkennileg staða er uppi í þessum málum. Það er lítill hópur
sem reynir hvað eftir annað að lauma sér um borð í íslenzk skip;
ungir útlendir karlmenn sem hafa sótt um hæli á Íslandi en langar
ekki meira til að vera hérna en svo að þeir eru alltaf að reyna að
komast til Ameríku með ólöglegum hætti.
Það er einkum Eimskip, sem vegna Ameríkusiglinga sinna
hefur orðið fyrir barðinu á tilraunum þessa litla hóps til að koma
sér til Bandaríkjanna. Félagið hefur eflt öryggisviðbúnað í Sunda-
höfn gríðarlega, meðal annars með þeim árangri að í fyrrinótt var
hælisleitandi gripinn af öryggisvörðum og lögreglu áður en hann
komst inn á sjálft hafnarsvæðið. Hann hefur áður reynt að komast
um borð í skip Eimskips.
Í tilkynningu frá skipafélaginu í gær kom fram að það hefði
kært sjö hælisleitendur til lögreglunnar. Enn hefði ekkert verið
gert í málum þeirra. Það er umhugsunarefni. Ef það hefur engar
afleiðingar fyrir menn að brjótast inn á hafnarsvæðin, halda þeir
því að sjálfsögðu áfram. Enda hafa sumir þessir ungu ofurhugar
lýst því yfir í fjölmiðlum að þeir muni halda áfram tilraunum
sínum til að komast ólöglega til annarra landa.
Hér þurfa stjórnvöld klárlega að grípa til einhverra úrræða.
Kristín Völundardóttir, forstjóri Útlendingastofnunar, sagði hér
í blaðinu síðastliðið sumar að eðlilegt væri að gera kröfu um að
þeim sem brytust inn á viðkvæm hafnarsvæði væri refsað.
Í skýrslu starfshóps innanríkisráðherra um málefni útlendinga
utan EES, sem kom út í júní, var ekki fjallað sérstaklega um þann
vanda sem lítill hópur hælisleitenda skapar fyrir siglingaöryggi
og útflutningshagsmuni Íslands. Þar er hins vegar rifjuð upp
heimild í núverandi útlendingalögum til að úrskurða útlendinga í
gæzluvarðhald ef þeir sýna af sér hegðun sem gefur til kynna að
af þeim stafi hætta. Í lögunum er líka að finna ákvæði um vægara
úrræði lögreglu, sem er að skylda útlending til að tilkynna sig eða
halda sig á afmörkuðu svæði.
Það er sjálfsagt að fólk sem flúið hefur ofbeldi og ofsóknir og
sækir um hæli á Íslandi fái réttláta, sanngjarna og skjóta með-
ferð sinna mála og sé ekki svipt frelsi sínu að ósekju. En það er
ekki hægt að líða að fámennur hópur ógni öryggi siglinga til og
frá landinu eða hagsmunum íslenzkra fyrirtækja. Innanríkis-
ráðherrann hlýtur að hlutast til um að lagaákvæðum sem geta
hindrað slíkt sé beitt.
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is og Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir, ritstjórnarfulltrúi, sigridur@frettabladid.is
MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is DÆGURMÁL: Kjartan Guðmundsson kjartan@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og
í gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
SPOTTIÐ
AF KÖGUNARHÓLI ÞORSTEINS PÁLSSONAR
Jón Bjarnason hefur myndað meirihluta í utanríkisnefnd Alþingis með leiðtogum Sjálf-stæðisflokksins og Fram-
sóknarflokksins um að hætta
aðildarviðræðum við Evrópu-
sambandið. Það merkilega við þá
tillögu er að hún segir meiri sögu
um innanlandspólitíkina en utan-
ríkisstefnuna. Hún varpar ljósi á
ríkisstjórn sem hefur ekki vald á
þeim hlutum sem hún vélar um.
Margar sams konar tillögur hafa
verið fluttar á kjörtímabilinu án
þess að koma til atkvæða, utan ein
sem var felld. Verkurinn er að VG
er með aðildar-
umsókn en á
móti aðild. Besta
leiðin til að lifa
með þeirri póli-
tísku tvöfeldni
er að víkja
sér hjá því að
greiða atkvæði.
Stjórnar meiri-
hluti hverju sinni getur svæft mál.
VG hefur nýtt sér þá aðstöðu vel.
Þegar dregur að kosningum
þurfa samstarfsflokkar í ríkis-
stjórn iðulega að draga fram sér-
stöðu sína. Það gefur stjórnar-
andstöðu tækifæri til að reka fleyg
í samstarfið. Í þessum tilgangi
grípa menn oft gæsina þegar hún
gefst, hvert sem málefnið er.
Eftir því sem kosningar hafa
nálgast hefur VG gengið lengra í
báðar áttir í Evrópumálunum. For-
ystumenn þeirra hafa notað stærri
orð um andstöðu sína við aðild.
Á sama tíma hafa þeir teygt sig
lengra en vænta mátti með efnis-
legum skuldbindingum varðandi
samningsafstöðuna. Í því sam-
bandi má nefna að Ísland hefur
þegar lýst því án fyrirvara að
stefnan sé að taka upp evru.
Að grípa gæsina
Samkomulag stjórnarflokk-anna um aðildarumsókn-ina fólst í því að endanlegur
samningur yrði borinn undir leið-
beinandi þjóðaratkvæði áður en
þingmenn þyrftu að taka afstöðu
til hans. Þessi aðferð var lykillinn
að því að VG gæti haft tvöfalda
afstöðu í málinu. Hún átti að gera
flokknum kleift að vera á móti í
þjóðaratkvæði án þess að það
hefði áhrif á stjórnarsamstarfið.
VG kaus að loka augunum fyrir
því að í samningum sem þessum
er efnisleg afstaða tekin smám
saman allan samningstímann.
Enga athygli hefur hins vegar
vakið að stjórnarflokkarnir koll-
vörpuðu á dögunum þessu lykil-
atriði í samkomulaginu um með-
ferð aðildarumsóknarinnar. Það
gerðist þegar þingmenn þeirra
urðu sammála um frumvarp
að nýrri stjórnarskrá sem þeir
flytja. Þar eru tekin af öll tví-
mæli um að aðildarsamning á að
leggja fyrst fyrir Alþingi.
Verði aðildarsamningur sam-
þykktur sem lög fær þjóðin eftir
það raunverulegt úrslitavald um
hvort þau taka gildi. Þetta þýðir
að þingmenn VG geta ekki snú-
ist gegn samningi ef þeir verða
áfram í ríkisstjórn með Samfylk-
ingunni nema með því að rjúfa
samstarfið fyrst. Ætli þeir að
vera á móti á næsta kjörtímabili
verða þeir að eiga samstarf við
aðra flokka en Samfylkinguna
nema hún sé tilbúin til að fórna
málinu. Þetta er mikil breyting.
Forystumenn stjórnarflokk-
anna hafa lýst vilja til áfram-
haldandi samstarfs eftir kosning-
ar. Nýtt samkomulag þeirra um
lokameðferð hugsanlegs aðildar-
samnings er til bóta en kallar á
skýringar af beggja hálfu. Kjós-
endur eiga rétt á að vita hvernig
þeir ætla að halda á þessu stóra
máli á næsta kjörtímabili í ljósi
þeirra breytinga á málsmeðferð
sem þeir áforma að stjórnar-
skrárbinda fyrir þinglok.
Samkomulagslyklinum breytt
Í þessu ljósi er skiljanlegt að stjórnarandstaðan noti það tækifæri sem Jón Bjarnason
hefur boðið upp á til að valda óróa
í stjórnarliðinu. En í því eru þó
líka fólgnar málefnalegar hætt-
ur, sérstak lega fyrir Sjálfstæðis-
flokkinn. Framsóknarflokkurinn
ætlar fyrst og fremst að höfða til
óánægðra kjósenda VG. Samstarf
við VG eftir kosningar er því rök-
réttur kostur.
Sjálfstæðisflokkurinn þarf á
hinn bóginn að höfða til miklu
breiðari hóps. Hættan við meiri-
hlutamyndun nú með Jóni Bjarna-
syni er sú að kjósendur fái á tilfinn-
inguna að leiðtogar hans sjái helst
möguleika á ríkisstjórn með VG.
Þeir tveir flokkar geta bara náð
saman um andstöðu við Evrópu-
sambandið. Samstarf þeirra myndi
því þýða fjögurra ára frestun á við-
reisn landsins.
Þetta yrði vatn á myllu Bjartrar
framtíðar, sem þá gæti höfðað
til óánægjufylgis jafnt frá Sjálf-
stæðisflokki sem Samfylkingu
eins og gerðist í borginni. Vinni
frambjóðandi frjálslyndari arms
Samfylkingar innar formanns-
slaginn gæti þetta jafnvel hjálp-
að honum að minnka yfirvofandi
atkvæðaflótta til Sjálfstæðis-
flokksins.
Málefnalega er svo ljóst að vegna
ástandsins á fjármálamörkuðum
heimsins er jafn ótímabært núna að
segja nei og já. Hyggilegast er að
haga viðræðunum þannig að þjóðin
geti tekið ákvörðun eftir mitt næsta
kjörtímabil um endanlegan samn-
ing. Þá eru allir kostir opnir þegar
ætla má að við vitum sjálf hvað við
getum og viljum í peningamálum.
Ekki rétti tíminn til að taka ákvörðun
www.mundo.is
Lítill hópur hælisleitenda er ógn við siglingaöryggi:
Úrræðin eru til
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is