Fréttatíminn - 06.05.2011, Blaðsíða 54

Vor í Prag
V
Vorið í Prag er frægt í sögunni; stutt tímabil aukins
frjálsræðis í þáverandi Tékkóslóvakíu sem stóð frá því
í janúar 1968 til 20. ágúst sama ár. Þá ruddust skrið-
drekar Sovétríkjanna og annarra Varsjárbandalags-
ríkja, að Rúmeníu undanskilinni, inn í borgina, yfir
Wenceslastorgið, og fótumtróðu vakninguna. Tilraun
Svobodas forseta og Dubceks flokksleiðtoga, í kalda
stríðinu miðju, mistókst. Tékkóslóvakía losnaði ekki úr
klóm kommúnismans fyrr en eftir fall Berlínarmúrsins
1989 og upplausn Sovétríkjanna í kjölfarið þegar frels-
isandi blés á nýjan leik um lönd Austur-Evrópu. Tékk-
land og Slóvakía urðu sjálfstæð ríki og hafa blómstrað
í kjölfarið, ekki síst Tékkland sem vestar liggur, m.a.
að landamærum Þýskalands.
Við hjónakornin heimsóttum Prag fyrst árið 1992.
Þótt hin dauða krumla miðstýringar og ofríkis væri
horfin mátti hvarvetna sjá merki hennar. Áratugalöng
stöðnun blasti við. Sprotar voru þó farnir að skjóta upp
kollinum. Íslenskir frumkvöðlar voru meðal þeirra
fyrstu. Hjónin Þórir Gunnarsson og Ingibjörg Jóhanns-
dóttir opnuðu veitingastað á besta stað í borginni, mitt
á milli helstu kennileita hennar, Klukkutorgsins og
Karlsbrúarinnar.
Stöðnunin gat ekki dulið fegurð borgarinnar. Það var
eins og Þyrnirós væri að vakna af dásvefninum langa.
Hvert hús í miðborginni, sem blessunarlega slapp frá
sprengjuæði seinni heimsstyrjaldarinnar, er listaverk,
þröng strætin dulúðug og torgin aðdráttarafl. Brýrn-
ar yfir Moldá eru margar og tengja borgarhlutana.
Karlsbrúin er þeirra merkust, meistaraverk frá 14. öld.
Prag heillaði okkur. Frá þessum tíma höfum við all-
oft heimsótt borgina, rölt um stræti og torg, horft á hús
og önnur meistaralega gerð mannvirki, notið góðra
veitinga, setið á kaffihúsum og horft á mannfjöldann
streyma hjá. Við höfum séð borgina breytast, húsin
fríkka með hreingerningu og auknu viðhaldi. Prag er
orðin vestræn borg. Verslunarhallir hafa risið og al-
þjóðlegar verslanakeðjur haldið innreið sína. Gömlu
skódarnir og trabantarnir eru horfnir af götunum. Nýir
skódar eru orðnir glæsivagnar. Slíkum umbyltingum
fylgja vaxtarverkir en það sem skiptir máli er að hin
gamla Prag heldur þokka sínum. Ferðamenn hafa fyr-
ir löngu uppgötvað borgina og sækja hana heim víðs
vegar að.
Þegar við vorum orðin hvað leiðust á langvarandi
vorhretinu hérlendis í mars og apríl sáum við aug-
lýsingu í blaði. Í boði voru nokkrir vordagar í Prag.
Við litum hvort á annað þar sem við sötruðum morg-
unkaffið. Úti gnauðaði vindurinn og bílarnir biðu
óskafnir á stæðinu. Frekari orð voru óþörf. Við gengum
frá pöntun, enda óbreytt veðurspá á ísaköldu landi eins
langt og séð varð, skítviðri. Meinta kreppu lögðum við
til hliðar.
Vordagarnir í Prag stóðu undir nafni, fallegir, blóm-
ríkir og hlýir. Varla er hægt að tala um vorið í Prag,
þ.e. með greini, án þess að hugurinn hvarfli til ársins
1968. Vorið 2011 var með allt öðrum hætti. Sovéskir
skriðdrekar heyra sögunni til. Manngrúinn streymdi
eins og fljót yfir Karlsbúna. Sumir gáfu sé þó tíma til
að hlýða á götusöngvara eða létu teikna ásjónu sína til
minningar um dýrðarstund. Fá borgartorg eru fegurri
og byggingar ævintýralegri allt um kring en Staro-
mestské námesti, í hjarta gamla borgarhlutans við
Klukkuturninn og Týnkirkjuna. Þeir sem þangað koma
í fyrsta sinn eiga á hættu að fá hálsríg við skoðunina.
Því er ráðlegt að setjast við borð á útiveitingahúsi, sötra
bæheimskt vín eða tékkneskan pilsner – og njóta.
Kastalinn, Prazský hrad, hið mikla mannvirki, blasir
við handan Moldár. Hann er skylduskoðun, sem og
stórkirkjurnar á svæðinu. Sama gildir um gullnu göt-
una innan kastalaveggjanna þar sem litlar búðir og
listasmiðjur í litlum húsum gleðja augað. Þar bjó Kafka
um hríð. Gatan er að vísu lokuð um þessar mundir,
vegna endurbóta á húsum, en verður án efa opnuð
áður en aðal sumartraffíkin hefst. Gyðingahverfið er
áhugavert; samkunduhúsin, kirkjugarðurinn frægi og
gyðingasafnið láta engan ósnortinn. Eitt sinn er við
heimsóttum það voru m.a. til sýnis teikningar barna
í útrýmingarbúðum. Þau teiknuðu ekki hryllinginn
heldur fallega veröld utan múranna, veröld sem fæst
þeirra lifðu að sjá að nýju.
Íslenskur hraglandi, slagveðursrigning og hvass-
viðri skóku flugvélina í flugtaki af Miðnesheiði en golan
sem tók á móti okkur í Prag var volg. Þegar hjól flug-
vélarinnar lyftust á bakaleið, af sólbakaðri brautinni á
Pragflugvelli, fréttum við að jafnfallinn snjór í Reykja-
vík mældist 16,3 sentimetrar. Samt var kominn maí.
Vorið í Reykjavík hefur sinn sérstaka stíl. Það er samt
ekki eins hættulegt og það var í Prag, það fræga ár
1968.
Te
ik
ni
ng
/H
ar
i
Jónas
Haraldsson
jonas@
frettatiminn.is
HELGARPISTILL
ALÞJÓÐARÁÐSTEFNA FÉLAGS KVENNA Í ATVINNUREKSTRI (FKA)
Í SAMSTARFI VIÐ SAMTÖK ATVINNULÍFSINS OG VIÐSKIPTARÁÐ ÍSLANDS Á
HILTON REYKJAVÍK NORDICA FÖSTUDAGINN 13. MAÍ 2011.
RÁÐSTEFNUNNI ER ÆTLAÐ AÐ ÝTA UNDIR UMRÆÐU UM KYNJAHLUTFÖLL Í
STJÓRNUM, EN ÁKVÆÐI Í LÖGUM UM KYNJAKVÓTA MUNU TAKA GILDI HÉR Á LANDI
ÁRIÐ 2013.
SAMTÖK
ATVINNULÍFSINS
VIÐSKIPTARÁÐ
ÍSLANDS
IÐNAÐAR-
RÁÐUNEYTIÐ
FÉLAG KVENNA Í
ATVINNUREKSTRI
NORSKA
SENDIRÁÐIÐ
CREDITINFO
ICELANDAIR
Húsið opnar - Létt morgunverðarhlaðborð
Ávarp Árna Páls Árnasonar, efnahags- og viðskiptaráðherra
Mari Teigen:
Gender Quotas in Corporate Boards: The Norwegian Experiences
Steinþór Pálsson, bankastjóri Landsbankans:
Ný stefna - Nýtt hugarfar
Liv Bergþórsdóttir, framkvæmdastjóri Nova:
Við leitum að konu í Bogamerkinu
Benja Stig Fagerland: Women Mean Business!
Dagskrárlok
BJÓÐUM Á STEFNUMÓT:
Kona og karl sem koma saman greiða eitt ráðstefnugjald eða 5.900 krónur,
morgunverður innifalinn. Þátttökugjald í vinnustofur er 3.900 krónur
SÝNUM
FJÖLBREYTNI
Í FORYSTU! KARLA & KONUR
VIRKJUM
TIL ATHAFNA
Tveir erlendir fyrirlesarar verða með framsögu, þær Mari Teigen og Benja Stig Fagerland. Mari
Teigen er doktor í félagsfræði og rannsóknarstjóri hjá Rannsóknarstofnun í félagsvísindum í
Osló. Benja Stig Fagerland er eigandi Talent Tuning sem einblínir á viðmið og stefnur kvenhag-
fræðinnar (e. womenomics) auk þess sem hún aðstoðar fyrirtæki við að finna konur í stjórnir.
Þá mun Steinþór Pálsson bankastjóri Landsbankans ræða um nýja stjórnarhætti og Liv
Bergþórsdóttir framkvæmdastjóri Nova um reynslu af stjórnarsetu í erlendu fyrirtæki.
HÁSKÓLINN Í
REYKJAVÍK
DAGSKRÁ:
8.15
8:30
8:40

9:10

9:25

9:40
10:10
FUNDARSTJÓRN:
Rakel Sveinsdóttir hjá CreditInfo Group og Ásbjörn Gíslason forstjóri Samskipa
VINNUSTOFUR:
Með Opna Háskólanum í HR, Menntavegi frá klukkan 13.00 til 16.10
13:00-14:00
14:10-15:00
15:10-16:10
Fjöldi þátttakenda í vinnustofur er takmarkaður
EFNAHAGS- OG
VIÐSKIPTARÁÐUNEYTIÐ
HILTON
REYKJAVÍK NORDICA
Skráning á:
WWW.SA.IS
LANDSBANKINN
Benja Stig Fagerland: The road to the board room
Berglind Ósk Guðmundsdóttir, lögfræðingur hjá KPMG: Hlutverk, ábyrgð
og skyldur stjórnarmanna
Mari Teigen: The ideal practises about gender quotas
S amtök skapandi greina voru stofnuð á þriðjudaginn, á fyrsta sólardegi vorsins í
höfuðborginni. Þau leysa af hólmi
Samráðsvettvang skapandi greina
sem átti frumkvæði að rannsókn
um hagræn áhrif greinanna er vak-
ið hefur mikla athygli. Að samtök-
unum standa allar kynningarmið-
stöðvar lista og skapandi greina og
félagasamtök í hverri grein. Bak-
hjarlar kynningarmiðstöðva eru
regnhlífarsamtök í hverri grein og
hafa samtökin því breiðustu fylk-
ingu fagfólks í skapandi greinum í
landinu að baki sér.
Ofangreind rannsókn leiddi í
ljós að velta skapandi greina var
189 milljarðar króna árið 2009;
þar af er hlutdeild ríkis og sveitar-
félaga 12,5 prósent. Í skapandi
greinum starfa tæplega 10 þúsund
manns sem eru um 5,2 prósent
af vinnuafli. Útflutningstekjur
skapandi greina voru 24 milljarðar
króna eða um þrjú prósent af út-
flutningstekjum þjóðarinnar.
Skapandi greinar eru burðarat-
vinnugrein á íslenskum atvinnu-
markaði.
Samtök skapandi greina hafa
þann helsta tilgang að vinna að
hagsmunamálum skap-
andi greina í heild á ís-
lenskum atvinnumark-
aði. Þar er af mörgu
að taka og ljóst er að
samtakanna og bak-
hjarla þeirra bíður stórt
og spennandi verkefni.
Brýnt er að rannsaka
frekar stöðu greinanna
á atvinnumarkaði, bæta
stoðkerfi þeirra hjá
hinu opinbera sem og
á einkamarkaði, efla
fræðslu um eðli og eig-
inleika skapandi greina
og auka endurmennt-
unartækifæri fagfólks í
skapandi greinum, svo
fátt eitt sé nefnt.
Skapandi greinar eru víðfeðm
atvinnugrein sem snertir flesta
þætti mannlífsins. Listsköpun er
orkustöðin að baki skapandi grein-
um, hver sem afurðin er. Það er
forvitni og færni danshöfundarins,
hugarflug og hæfni tónskáldsins,
innsæi og ímyndunarafl hönnuðar-
ins, næmi og miðlun tölvuleikja-
smiðsins, skilningur og snerpa
leikskáldsins og rithöfundarins
sem, meðal annars, knýr skapandi
greinar áfram. Útkom-
an getur orðið afurð
sem hefur virði vegna
óáþreifanlegra hug-
hrifa, upplifunar og
sammannlegrar gleði
en einnig fylgir henni
efnahagslegt virði og
hagsæld.
Það er þessi orku-
stöð sem Samtök
skapandi greina ætla
að standa vörð um og
leggja sitt af mörkum
til að þráðurinn milli
listsköpunar sem
fær sprottið fyrir
almannafé og sjálf-
bærra afurða skapandi
greina, verði styrktur.
Virðiskeðja skapandi greina,
hvort sem um er að ræða
óáþreifanlegt eða áþreifanlegt
virði, verður aðeins öflug ef allir
hlekkir keðjunnar eru sterkir.
Tölur um stærð skapandi greina
kalla á nýja hugsun í mótun
atvinnustefnu og eru Samtök
skapandi greina reiðubúin í það
verkefni í samvinnu við stjórnvöld
og önnur lykilsamtök í íslensku
atvinnulífi.
Samtök skapandi greina
Ný rödd á atvinnumarkaði
Ása Richardsdóttir
forseti Leiklistarsam-
bands Íslands og tals-
kona Samtaka skapandi
greina.
34 viðhorf Helgin 6.-8. maí 2011