Fréttatíminn - 06.05.2011, Blaðsíða 55

Fært til bókar
Aftur fyrir viðreisn
Elstu Íslendingar muna þá
tíð er sérstakt leyfi þurfti til
bílakaupa. Aðrir þekkja slíkt
aðeins af afspurn. Alls konar
spilling fylgdi því bílakaupum
og innflutningi, eins og verða
vill í ófrelsi og skömmtunum af
þessu tagi. Viðreisnarstjórnin,
samstjórn Sjálfstæðisflokksins
og Alþýðuflokksins sem tók
við völdum árið 1960, breytti
þessu. Leyfi til bílakaupa
voru gefin frjáls. Nú, rúmlega
hálfri öld síðar, hafa menn enn
frjálst val við bílakaup en Özur
Lárusson, framkvæmdastjóri
Bílgreinasambandsins, segir
að að öðru leyti sé bílasölu á
Íslandi farið að svipa til þess
sem var árið 1960 hvað kaup-
getu á bílum snertir, að því er
fram kom í Morgunblaðinu.
Hann segir ekki raunhæft að
ætla að ungt fólk hafi efni á
nýjum smábílum. Bílainnflutn-
ingur hefur verið í lágmarki
frá hruni. Bílafloti Íslendinga
eldist því hratt. Nýlega kom
fram að meðalaldur bíla hér
væri um 11 ár. Ör framþróun
hefur verið í gerð sparneyt-
inna bílvéla undanfarin ár.
Sú þróun hefur lítt náð að
Íslandsströndum. Fólk sem
fer utan sér því marga bíla á
götum nálægra borga sem
ekki hafa sést hér á landi.
Öðruvísi mér áður brá, þegar
glæsivagnar voru fleiri hér en
annars staðar og þurfti ekki
einu sinni að grípa til höfða-
tölureglunnar í því sambandi.
Hvort svarta Range Rovera
hinnar meintu gullaldar dagar
hér uppi líkt og amerískar
stéldrossíur sjötta áratugarins
gerðu á Kúbu skal ósagt látið.
Hilton Reykjavík Nordica - Suðurlandsbraut 2
Sími 444 5090 - www.nordicaspa.is
Innifalinn er aðgangur að fjölbreyttum
hóptímum á stundaskrá.
Hvar færðu aðgang að
einkaþjálfara og herðanudd
fyrir aðeins 550 kr. á dag?
SUMARTILBOÐ NORDICASPA
3 mán. í heilsurækt og SPA-ið
Kr. 16.500,- á mánuði (550 kr. á dag)
3 mán. í heilsurækt og SPA-ið
Kr. 9.900,- á mánuði (330 kr. á dag)
Gildir bara milli kl. 13-17
Ný námske
ið
að hefjast!
Þ að var á vordög-um 2009 að Hal Var ian, hinn
frægi fræðimaður og
núverandi yfirhagfræð-
ingur Google, benti
stúdentum á að næstu
tíu árin yrði tölfræðin
„kynþokkafyllsti starfs-
vettvangurinn“. Nú
eru liðin tvö ár og ekki
seinna vænna fyrir ungt
fólk, sem þarf að ákveða
hvaða starfsvettvang
það ætti að velja sér, að
íhuga tölfræðina. Það
tekur reyndar allmörg ár að verða
góður tölfræðingur, en sama á við
um allar fræðigreinar. Sá sem velur
slíkan starfsvettvang þarf að neita
sér um félagsleg og efnisleg gæði í
allmörg ár, en uppskeran sem bíð-
ur er þó ríkuleg í ljósi þess valds og
ánægju sem þekkingin færir þeim
sem hennar aflar. Tækifærin fyrir
tölfræðinga takmarkast þó aldeilis
ekki við næstu átta árin.
Tölfræðin og ástin
Framfarir vísindanna hafa orðið til
þess að lífskjör mannsins hafa batn-
að þegar litið er yfir lengri tíma.
Mannkynið hefur náð tökum á mörg-
um einföldum en hvimleiðum sjúk-
dómum sem hefur leitt til þess að
við getum starfað og framleitt gæði
sem aftur færir okkur velsæld. Í því
ferli höfum við svo lært að stýra fyr-
irtækjum og hagkerfum þannig að
hlutfallslega mun færri menn búa við
bagalegan skort og slæman aðbún-
að, að minnsta kosta í hinum þróaða
heimi, en þekktist fyrir hundrað
árum og öll árhundruð þar á undan.
Þessar framfarir eru afsprengi dug-
mikilla fræðimanna á sviði lækna-
vísinda, menntunarfræða, hagvís-
inda, félagsvísinda o.s.frv. Að öðrum
fræðigreinum ólöstuðum er þó ein
fræðigrein sem kemur alls staðar að
og stuðlar að framþróun allra hinna
fræðigreinanna og það er tölfræðin.
Meginkennisetning tölfræðinnar
(e. central limit theorem), og hinir
stærðfræðilegu kraftar sem hún
fjallar um, hefur gert fræðimönnum
kleift að mæla með ákvörðunum við
aðra menn, eins og að taka inn til-
tekið lyf við tilteknum sjúkdómi,
byggja hús með tilteknum hætti,
ferðast með tilteknum farartækjum,
hafa samskipti við annað fólk í gegn-
um tiltekin tæki. Vegna framþró-
unar í tölvu- og upplýsingatækni er
nú hægt að nýta tölfræðina á mun
fleiri sviðum og við mun fjölbreyttari
úrlausnarefni en áður var gerlegt.
Hvort sem um er að ræða að leita ást-
arinnar, betrumbæta vöxt plantna í
gróðurhúsi, vernda fiskstofna eða ná
samningum í kjaradeilum, mun hin
tölfræðilega aðferð leiða til vandaðri
ákvarðanatöku en gamla brjóstvitið.
Hugsanlega vegna
fæðar okkar samfélags
hefur tölfræðin ekki
fengið veigamikinn sess,
hvorki í menntakerfinu,
stjórnsýslunni né at-
vinnulífinu. Vegna ná-
lægðar okkar hvert við
annað teljum við okkur
stundum vita hvernig
háttar til um hluti. Þá
hafa menn í almennri
umræðu gert óraunhæf-
ar kröfur til hagspáa og
tölfræðilíkana, þar sem
þeim er ætlað að færa
fram hinn algilda sannleik á hverjum
tíma. Þegar spádómar þeirra hafa
ekki gengið eftir hafa menn ýtt þess-
ari aðferðafræði til hliðar og gengið
frekar að brjóstvitinu í ákvarðana-
töku. En hinir sömu átta sig ekki á
því að í okkar háskalega heimi er
ekki nægilegt að telja sig vita, held-
ur verða menn að geta sýnt fram á
hluti með áþreifanlegum hætti til að
forðast tjón.
Spá AGS 2005
Vandi haglíkana er að hver spádóm-
ur miðast við tilteknar forsendur.
Um leið og spádómurinn er kunnur
bregðast menn oft við honum. Við-
bragðið gerir það síðan að verkum
að á endanum rætist ekki spáin. Oft
vill það þó verða að greining er gerð
sem er byggð á traustum forsendum
sem samt er ekki tekið mark á og
spádómurinn sem þar birtist verð-
ur að veruleika. Dæmi um þetta er
skýrsla sem gefin var út af Alþjóða-
gjaldeyrissjóðnum árið 2005 og
undirrituð stóð meðal annars að.
Þar var tölfræðileg greining lögð
fram um hvaða lönd ættu í erfiðri út-
lánaþenslu sem leitt gæti til skulda-
kreppu. Löndin sem bent var á að
ættu í slíku hættuástandi voru Búlg-
aría, Lettland, Líbanon, Grikkland,
Írland, Ísland, Makedónía, Portúgal,
Spánn, Úkraína og Ungverjaland,
auk nokkurra annarra. Öll löndin
sem nefnd voru í skýrslunni, nema
Spánn og Líbanon, hafa nú verið tek-
in inn á ýmiss konar prógrömm hjá
Sjóðnum í viðbrögðum við skulda-
kreppu sem þar nú ríkir. Hefði hins
vegar verið brugðist við með viðeig-
andi hætti, eins og greinin fjallaði
ítarlega um, hefði spádómurinn eðli-
lega ekki ræst.
Tölfræðin sem heilstæð fræði-
grein er ekki kennd á Íslandi, en
hana er þó að finna í stærðfræðideild
HÍ og nú í meistaranámi í Háskólan-
um í Reykjavík undir heitinu Stjórn-
unarreikningsskil og viðskiptafærni
eða Management Accounting and
Business Intelligence. Þeir sem vilja
ná tökum á tölfræðinni í sínu hrein-
asta formi og því sem Hal Varian tal-
aði um, þurfa þó enn að leita út fyrir
landsteinana.
Tölfræði
Eftirsóknar-
verðasta starfið
„Settu það saman“ sjálf/ur
og fáðu 20% afslátt
Fyrir þá sem ætla að setja upp eldhúsið sitt sjál r, erum við tilbúnir í slaginn.
Kíktu við hjá okkur og fáðu góð ráð, þér að kostnaðarlausu, áður enn þú hefst handa.
Viltu fá okkur
til að hanna sérstaklega
fyrir þig nýju eldhús eða bað
innréttinguna – án greiðslu?
Viltu fá faglegar ráðleggingar
um endurnýjun innréttinga
– og svo frábært verðtilboð?
Vertu þá velkomin
í heimsókn!
Persónuleg og góð þjónusta.
Nýjung! Nýjung!
5 ÁRA
ÁBYRGÐ
Á VÖRU
OG VIRKNI
9
MÁNAÐA
VAXTALAUS
STAÐGREIÐSLULÁN
TIL Á LAGER
Opið laugardaga frá 11-15
HVÍT FULNINGA – RW
Hin klassíska fulningahurð sett í
nýjan búning.
HVÍTTUÐ EIK – DECOR TE
Fataskápur með rennihurðum,
hér sýndur með speglahurðum.
Einnig eru 5 litir fyrirliggjandi
á lager.
HVÍT SLÉTT – KA
Stílhreinn og látlaus fataskápur.
Hurðar sprautulakkaðar með
beinum köntum.
GRÁTT MEÐ
ÁLKANTI – FX
Skemmtileg nútímaleg hönnun,
innblásin af ítölskum straumum.
LÁGMÚLA 8 · REYKJAVÍK · SÍMAR 530 2819 og 530 2821 · www.hth.dk
Guðrún Johnsen
lektor við viðskiptadeild
Háskólans í Reykjavík.
viðhorf 35 Helgin 6.-8. maí 2011