Fréttatíminn - 17.06.2011, Qupperneq 20

á RútstúniFjölskylduhátíð
Kópavogi
17. júní í
www.kopavogur.is
B
IR
G
IR
M
A
R
.C
O
M

//

11
0
6
12
Blaz Roca
Friðrik Dór
Jón Jónsson
Björgvin Franz
Götuleikhús
...og margt fleira
Hoppukastalar
17. júní hlaup
Raggi Bjarna
Skrúðganga
Andlitsmálun
Hljómsveitin Bu
ƒ
Nánar á www.kopavogur.is
H lutverk fag-ráðsins er að hafa heildar-
sýn yfir málaflokk-
inn og hvað sé að
gerast innan hans.
Kveikjan að stofnun
ráðsins var kynferð-
isbrotamál tengd trú-
félögum sem bárust
inn á borð ráðherra.
Við Björgvin Björg-
vinsson, yfirmaður
kynferðisbrotadeild-
ar lögreglunnar, og
Bragi Guðbrandsson,
forstjóri Barna-
verndarstofu, vorum
skipuð í ráðið sem
heyrir undir innan-
ríkisráðuneytið.
Vinnan hefst því á
að skoða trúfélögin,“
segir Guðrún en
viðurkennir að enn
sé að koma mynd á
starfsemina.
„Trúfélög fá fjár-
framlög frá ríkinu
og eru með börn
og ungmenni innan
sinna vébanda. Þar af
leiðandi er enn mikil-
vægara að þar sé rétt
viðbragð ef eitthvað
gerist. Uppi eru hug-
myndir um laga-
breytingar þess efnis
að öll trúfélög setji
sér fagráð og fagráð-
in setji sér siðareglur
til að vinna eftir. Þá
er hægt að horfa til
þeirrar góðu vinnu
sem unnin er í fagráði
þjóðkirkjunnar.“
Guðrún segir ekkert einsdæmi að kynferðisbrot komi
upp í trúfélögum og því þurfi fyrirbyggjandi aðgerðir til
að reyna að tryggja að rétt sé brugðist við þeim.
„Við sjáum núna málin sem koma upp í Krossinum. Þar
er ekkert batterí sem tekur við, því miður. Þau mál væru í
öðrum farvegi ef svo hefði verið. Það er heldur ekki langt
síðan upp komu mál sem tengdust Vottum Jehóva. Þá sást
að þeir höfðu komið sér upp vinnureglum.“
Engin viðbrögð frá kaþólsku kirkjunni
Fyrir nokkru komu tvö kynferðisbrotamál inn á borð
Ögmundar Jónassonar innanríkisráðherra en hann vísaði
málunum til fagráðsins.
„Málin tvö varða alvarlegt kynferðislegt ofbeldi gegn
drengjum innan kaþólska safnaðarins í Reykjavík.
Ofbeldið átti sér stað bæði í Landakotsskóla og í Riftúni
sem var sumardvalarstaður þeirra kaþólikka. Þetta eru
gömul og fyrnd mál og gerendur eru látnir. Það þýðir
ekki að málin þurfi kyrr að liggja. Af og frá. Einstakling-
unum sem urðu fyrir ofbeldinu var bent á að fara til lög-
reglu og gefa skýrslu. Komið var á fundi með fagráðinu,
ráðherra og biskupi kaþólsku kirkjunnar til að gera
biskupi grein fyrir málinu. Síðan eru liðnir tveir mánuðir
og ekkert viðbragð hefur komið frá kirkjunni.“
Hvernig viðbragði var kallað eftir frá kirkjunni á fund-
inum?
„Kirkjan hefði getað sýnt margs konar viðbrögð við
þessu. Stundum vilja þolendur bara það eitt að fá afsök-
unarbeiðni. Uppreisn æru. Það er aldrei verið að tala um
peninga í þessum málum heldur að fólki sé trúað. Yfirleitt
er það mikilvægast. Kirkjan hefði getað kallað einstak-
lingana sem málið snertir á sinn fund, beðist afsökunar
á því sem gerðist eða sýnt að hún taki þetta alvarlega.
Kirkjan hefur ekkert brugðist við þessu máli,“ segir Guð-
rún og viðurkennir að hún sé hissa á dræmum undirtekt-
um. Hún segir ástæðu til að fylgjast með trúarsöfnuðum
á Íslandi. „Það má vel búast við fleiri málum frá kaþólsku
kirkjunni. Við höfum heyrt af tveimur málum til viðbótar
sem við eigum von á inn á borð til okkar.“
Kaþólska kirkjan í vandræðum víða
Eins og margsinnis hefur komið fram í fréttum hafa mörg
mál um kynferðisbrot og skipulagða yfirhylmingu þeirra
vegna komið upp innan kaþólsku kirkjunnar í Evrópu
og Bandaríkjunum.
„Kaþólska kirkjan
hefur þurft að sópa
upp eftir sig víða og
auðvitað kom að því
að það gerðist hér
líka. Það var alveg
vitað og bara tíma-
spursmál.“
Guðrún segist
margsinnis hafa
reynt að vekja athygli
á því í gegnum tíðina
hve algengt sé að
strákar séu misnot-
aðir kynferðislega.
„Það er alltaf að
koma betur og betur
í ljós að kynferðis-
legt ofbeldi gagnvart
drengjum er jafnvel
meira en talið hefur
verið. Það er eitt af
þessum tabúum sem
hefur verið mjög erf-
itt að hreyfa við. Mér
finnst bara frábært
að menn séu nú í
aukum mæli að stíga
fram og segja sínar
sögur.“
Stefnt er að því
að einstaklingar
sem hafa orðið fyrir
kynferðislegu ofbeldi
innan trúfélaga eða
í æskulýðsstarfi geti
sent tölvupósta til
fagráðsins og fengið
þar viðtöl, sé óskað
eftir því. Guðrún
hvetur fólk einnig
til að leita til lög-
reglunnar með mál
sín, jafnvel þótt þau
séu fyrnd samkvæmt
lögum. „Ég vil endilega hvetja fólk, sem er með svona
gömul mál í farteskinu, til að fara til lögreglunnar og gefa
skýrslu. Þá er fyrsta hindrunin í raun úr vegi. Síðan er
spurning um leiðina til ákæruvaldsins. Ef málin eru fyrnd
þá geta þau komið á borð fagráðsins, við gætum hitt við-
komandi einstaklinga og hlustað á þeirra mál. Rætt hefur
verið um, meðal annars við starfsmann bótanefndar,
að breyta lögum þannig að þessir einstaklingar geti
fengið stuðning til að vinna úr svona trámatískri reynslu.
Vinnan hjá fagráðinu í sumar felst líka í að skoða aðra
lagabálka og hvort ekki ættu að vera fagráð í öllu íþrótta-
og æskulýðsstarfi.“
Er ekkert viðkvæmt að ætla litlum félögum eða hópum
að hafa sitt eigið viðbragðsteymi eða fagráð?
„Það þarf ekki að vera. Þetta er spurning um að finna
málunum réttan farveg. Mál þar sem börn eiga í hlut fara
að sjálfsögðu sína barnaverndarleið, annað væri ekki
boðlegt. Við erum líka að búa til farveg fyrir fyrnd mál
og önnur þau mál sem fólk hefur ekki treyst sér með í
gegnum kerfið. Það er gríðarleg þörf fyrir slíkt. Skýrsl-
urnar sem unnar voru um vistheimilin og sýndu fram
á hvað þar fór fram, voru meðal þess sem kom þessu af
stað. Andrúmsloftið er líka orðið þannig í samfélaginu
að það þarf víða að laga til. Það er eitt af því jákvæða við
þetta hrun. Þetta gildir bæði á persónulegu og faglegu
plani, sem og í stjórnsýslunni.“
Guðrún segir fagráð ekki þurfa að kosta nokkurn skap-
aðan hlut og því sé ekkert úr vegi fyrir félög að koma sér
upp þriggja manna teymi sem geti gegnt því hlutverki að
bregðast við ef kynferðisbrotamál koma upp.
En þegar fullyrt er að meira að segja æðsti maður þjóð-
kirkjunnar, Karl Sigurbjörnsson biskup, hafi gert mistök
og ekki brugðist rétt við ásökunum um kynferðisbrot, er
þá ekki erfitt að fela fólki í söfnuðum hér og þar að taka á
þessum málum?
„Við viljum að fagráðin hafi þann tilgang að tryggja
að rétt verði brugðist við. Ég held að það sé eina leiðin.
Að minnsta kosti ætti alls staðar að setja siðareglur sem
vinna ber eftir þegar slík mál koma upp. Síðan er auðvitað
hægt að beina málum til okkar fagráðs um kynferðisbrot.
Guðrún segir hins vegar ótal margt hafa gerst í kyn-
ferðisbrotamálum á undanförnum árum. „Við erum bara
komin á þann stað að fólki er trúað.“
thora@frettatiminn.is
Nú er fólki trúað
Guðrún Ögmundsdóttir stýrir nýju fagráði um kynferðisbrot og furðar sig á að engin við-
brögð hafi komið frá kaþólska biskupnum, Pétri Bürcher, við þeim alvarlegu kynferðis-
brotamálum sem upp hafa komið og varða kaþólsku kirkjuna. Fagráðið og Ögmundur
Jónasson innanríkisráðherra héldu fund með Pétri biskupi fyrir tveimur mánuðum og
gerðu honum grein fyrir brotunum. Þóra Tómasdóttir ræddi við Guðrúnu Ögmundsdóttur
um vinnu fagráðsins við að fara ofan í saumana á trúfélögum á Íslandi.
Guðrún Ögmundsdóttir segir kaþólska biskupinn í Reykjavík hafa ótal mögu-
legar leiðir til að bregðast við kynferðisbrotunum sem nú eru til rannsóknar.
Hún undrast dræmar undirtektir við alvarlegum málum.
HELGARBLAÐ
Fékkstu ekki Fréttatímann heim?
Fréttatímanum er dreift á öll heimili á höfuðborgar-
svæðinu. Ef þú fékkst ekki blaðið heim, láttu okkur þá vita
með tölvupósti á dreifing@frettatiminn.is
Sjáðu blaðið líka á frettatiminn.is
20 úttekt Helgin 17.-19. júní 2011