Nýjar kvöldvökur - 01.03.1920, Blaðsíða 24

54
NÝJAR KVÖLDVÖKUR.
Hjer er það býsna merkilegt, að afarfágæt orð,
sem »sveipivindur* og »skyndibylur«, komast
úr draumvitund Jóns í vökuminni hans. Orð,
sem hann fullyrðir, að hann hafi aldrei sjeð
eða heyrt. Og orðin eru bæði falleg og við-
feldin og vel skiljanleg. Jón er skýr að öllu
og athugull vel, orðheppinn að vísu, en eng-
inn nýgerfingasmiður í vöku.
Óneitanlega er það freistandi að dvelja dá-
lítið Iengur á draumljóðasviðinu, en hjer verð-
ur þó staðar að nema í því efni.
Ólína sú, er getið er um á bls. 190, er
Jónasdóttir (ekki Jónsdóttir) og dótturdóttir
Guðrúnar Hallsdóttur í Litladai. Ólína hefir ort
töluvert af lausavísum, en farið dult með, eins
og sumir þeir, er best kveða. Fyrir nokkru
var hún til heimilis í Vík í Sæmundarhlíð. Frá
þeim tíma er þessi vísa:
Jeg í steini bundin bý
á bási meinaþröngum.
Geisla hreina á þó í
andans leynigöngum.
Æfi hennar er viðburðafá, eins og flestra al-
þýðukvenna, og henni er því tamast að yrkja
um jafnhversdagslega hluti eins og vorið og
veðrið, vetur og vonbrigði. En hún getur
fljettað haglega saman Ijett ferskeytlurím og
fagurt efni. Um vorleysinguna kveður hún
svona:
Sigri hrósa fossaföli
fram við ósarætur.
Vill sjer kjósa völdin öll
vor með ljósar nætur.
Og því, sem hún horfir á, lýsir hún svona
blátt áfrani:
Eygló bræðir brattan snjá.
Brýst um svæðið alda
ofan hæðum fjalla frá
í faðminn græðis kalda.
Og bjartar vonir vakna með nýju vori og böl
og kuldi vetrarins bráðnar eins og mjöll á
vordegi:
Von í barmi byltir sjer
bæld á harmadögum.
Rósin varma vikna fer
vors í armalögum.
Vetrar gleymast voðamein
vor er geiminn málar,
minning sveimar eftir ein
inst í heimi sálar.
En vorið og sumarið líður, og á haustin visna
og frjósa blómin eins og vonirnar i lífinu
stundum;
Drynur ós í dimmri hríð,
degi Ijósum hallar.
Visna’ og frjósa í vetrartíð
vona rósir allar.
Sumar af stökum þessum áttu að standa næst
á eftir vísunni:
»Sólin málar leiðir lands«,
en fjellu þá úr af vangá minni.
Hestlýsingin sem eignuð er Jóni Asgeirs
syni á Pingeyrum (sjá bls. 144) er eftir Sigur-
björn Jóhannsson á Fótaskinni. Stuttu eftir, að
jeg sendi þær vísur til birtingar, barst mjer í
hendur kvæðabók Sigurbjörns, og geta menn
lesið vísurnar á bls. 192—193.
Karl Kristjánsson í Rauf á Tjörnesi hefir
skrifað mjer tildrög vísnanna á þessa leið:
»Vísurnar eru ortar fyrir Sigurjón Jónsson,
er var bóndi á Einarsstöðum í Reykjadal. Ætl-
aði Sigurjón að biðja inann að kaupa fyrir sig
hest vestur í sýslunni (Skagafj. eða Húnavatns-
sýslu), og bað Sigurbjörn að setja þau einkenni,
er klárinn átti að hafa, í bundið mál. Sigur-
björn orti þá kvæðið: »Lýsing á hesti«, sjá
Ljóðmæli hans eins og áður er vísað til. Vís-
urnar eru sjö alls, og vegna þess, að þær
tvær, sem birtar voru í »N. Kv.«, hafa mis-
prentast, tek jeg þær upp hjer:
Stutt með bak og breitt að sjá,
brúnir svakalegar.
Augu vakin, eyru smá,
einatt hrakin til og frá.
Leggjanettur, liðasver,
Iag sje rjett á hófum:
Harður, sljettur, kúptur hver.
— Kjóstu þetta handa mjer.«
Tveimur heimildarmönnum mínum ber sam-
an um fyrri frásögnina, og annars heyrði jeg
ekki getið þá, en vísurnar væru alment eign-
aðar Jóni Ásgeirssyni. Enda allsennilegt, því
Jón var skáldmæltur vel og hestamaður ágæt-
ur. En einmitt lík dæmi þessu eru afaralgeng,
að tveimur eða fleirum er eignuð sama vísan,
jafnvel þótt stutt sje frá því að hún var ort.
Vísan »Slær til heljar angurseld« (sjá bls. 144)
er t. d. eignuð fjórum, svo mjer sje kunnugt,
og geta þó fleiri verið um boðið.
Annars langar mig til að bæta hjer við fá-
einum hestavísum eftir langafa minn, Pjetur
Bjarnason á Vatnsleysu. Vona jeg að lesendur
N.Kv. styggist ekki við, þótt minst sje á »þarf-
asta þjóninn* lítið eitt í bundnu máli.
Pjetur var orðlagður hestamaður, og gæðing-
um hans var viðbrugðið fyrir fjör og fegurð.
En á fjöi licstiuu liítfði Pjetur taunihaldið inanna