Fréttatíminn - 04.05.2012, Qupperneq 41

Helgin 4.-6. maí 2012 viðhorf 33
Sætúni 8, 105 Reykjavík. Sími: 531 3300. ritstjórn@frettatiminn.is Ritstjóri: Jónas Haraldsson jonas@frettatiminn.is Framkvæmdastjóri:
Teitur Jónasson teitur@frettatiminn.is Fréttastjóri: Óskar Hrafn Þorvaldsson oskar@frettatiminn.is. Auglýsingastjóri: Valdimar Birgisson valdimar@frettatiminn.is.
Fréttatíminn er gefinn út af Morgundegi ehf. og er prentaður í 82.000 eintökum í Landsprenti.
B
Íslendingar eru fastir í skotgröfum átaka-
stjórnmála með skýrar átakalínur þar sem
stríðandi fylkingar valda því að hvert málið
á fætur öðru steytir á skeri. Lítt er vandað
til undirbúnings mála og stefnumótunar.
Okkur tekst ekki að móta stefnu í veiga-
miklum málum. Hvert stórmálið á fætur
öðru virðist koma vanreifað til umfjöllunar
og afgreiðslu. Þetta er mat
Salvarar Nordal, forstöðu-
manns Siðfræðistofnunar Há-
skóla Íslands, sem jafnframt
var formaður stjórnlagaráðs.
„Við höfum,“ segir hún,
„glatað mörgum tækifærum
að undanförnu: „Rannsókn-
arskýrslan, Landsdómur,
ESB aðildin, allt fer í þennan
skotgrafavarveg; þá eru
ónefnd fiskveiðistjórnunar-
málin, auðlindamálin, sem eru stór hluti
af okkar lífsafkomu en við lendum samt
í átökum um þau.“ Það er vert að leggja
hlustir við þessi orð og annað sem fram
kom í viðtali við Salvöru í Fréttatímanum í
liðinni viku.
Hálft fjórða ár er liðið frá hruni. Salvör
segist hafa vonast til þess að þjóðin drægi
lærdóm af hruninu, tæki það alvarlega og
það yrði hvati til breytinga. Sá lærdómur
hafi hins vegar ekki verið dreginn eins og
þörf var á.
Uppbyggingar og endurmótunar er þörf
í samfélagi sem er skaddað í kjölfar óhófs
bóluára og falls í kjölfarið sem lék einstak-
linga, fyrirtæki og stofnanir grátt. Traustið
hvarf sem sést best á því að níu af hverjum
tíu bera ekki traust til grunnstofnunar sam-
félagsins, Alþingis, miðað við þær kann-
anir sem gerðar hafa verið tvö undanfarin
ár. Það er veruleg breyting frá því sem
var fyrir hrun en á árabilinu 2001 til 2008
báru 29 til 44 prósent landsmanna traust
til Alþingis. Sama gildir um ríkisstjórn,
stjórnarandstöðu og einstaka stjórnmála-
foringja. Traustið er lítið. Könnun sem
gerð var síðastliðið haust sýndi að traust til
ríkisstjórnarinnar var aðeins 14,1 prósent
og ekki var staða stjórnarandstöðunnar
skárri. Aðeins 13,6 prósent báru traust til
hennar. Ný könnun á trausti til stjórnmála-
leiðtoga sýnir sömu niðurstöðu. Traust
til formanna helstu stjórnmálaflokka er á
bilinu 15,9 til 19,8 prósent.
Vantraust þetta virðist þó engu breyta.
Átökin harðna, ef eitthvað er, eins og Sal-
vör bendir á og því miður skila þau okkur
litlu. Samt er eins og þeir sem eru í atinu
miðju haldi að þannig eigi þetta að vera –
að svona vilji alþýða manna hafa þetta. Það
er misskilningur, enda eiga stjórnmálin að
vera vettvangur til að ákveða um sameigin-
leg mál en þegar litið er á stjórnmálin eins
og þau tíðkast hér, segir Salvör, er afli beitt
sem þýðir að í raun eru stjórnmálin valda-
laus – þau valda ekki verkefni sínu.
Eftir áfall eins og hrunið er ekki að
vænta kraftaverka, að allt komist í lag á ný
á skömmum tíma. Þess er heldur ekki að
vænta að einróma samstaða sé um leiðir
en gera verður þá kröfu til þeirra sem
bjóða sig fram til forystu og hljóta til þess
traust að þeir reyni að róa í sömu átt, nái
skynsamlegri málamiðlun um það sem til
framfara má telja. Það er þörf á leiðsögn og
hvatningu í stað átaka og niðurrifs. Salvör
bendir enda á að þegar flokkadrættir og
átök eru eins mikil og hér tíðkast er hætta
á að öfgar styrkist. Þeir sem eru hófsamir
og vilja frekar gera samkomulag eða mála-
miðlanir tapa stöðu sinni. Þá er aldrei að
vita hvað gerist. Þar er mörg víti að varast.
Það þekkjum við af átakanlegum dæmum
meðal annarra þjóða.
Það er kallað eftir breyttri stjórnmála-
menningu.
Kallað eftir breyttri stjórnmálamenningu
Valdalaus stjórnmál
Jónas Haraldsson
jonas@frettatiminn.is
Á okkar ljúfa landi eru nú starfandi sjö háskólastofnanir, mismiklar en allar bera þær viðurkenningu
mennta- og menningarmálaráðuneytis til
kennslu og menntunar á sínum afmörk-
uðu sviðum. Allar eru þessar stofnanir að
fást við kennslu, rannsóknir og nýsköpun
að mismiklu magni eftir stöðu hverrar
stofnunar og mannafla sem þar starfar.
Á síðasta áratug hafa stofnanirnar
gengið í gegnum áhugaverðar breytingar
bæði hvað varðar regluverkið sem þær
starfa eftir, að ónefndum þeim hremm-
ingum sem hrunið olli í uppbyggingu há-
skólastarfs í landinu. Hver og ein stofnun
hefur þurft að taka erfiðar ákvarðanir
og aðlaga starf sitt breyttum aðstæðum.
Leiðirnar sem valdar hafa verið eru jafn
margar og stofnanirnar, en samt stefna
þær allar að sama marki, að standa vörð um þau mark-
mið sem sett voru í breytingunum og efla starfsfólk
og nemendur sem mest.
Án þess að fara djúpt í uppbyggingu gæðastarfs
í háskólunum vil ég samt draga fram einn þátt sem
allar þessar stofnanir eru að fást við á sínum eigin for-
sendum og það er kennslan. Flest okkar hafa skoðun
á því hvað er góður kennari. Það er mjög líklegt að við
þekkjum bæði góða kennara og getum nefnt dæmi um
einstaklinga sem ættu ekki að koma nálægt kennslu.
Þessi reynsla gerir okkur ekki að sérfræðingum í að
dæma um gæði kennslu, það er að segja auðveldar
okkur ekkert sérstaklega að leggja niður fyrir okkur
hvaða viðmið ætti að nota við mat á kennslu.
Kennsla er nefnilega svolítið meira en það sem ger-
ist í kennslustofunni. Hlutverki okkar sem háskóla-
kennara má skipta í tvo hluta. Sýnilegi
hlutinn, samskipti okkar við nemendurna,
er aðeins lítill hluti af stafi háskólakennar-
ans. Hinn stóri og ósýnilegi hluti saman-
stendur af þáttum, allt frá því að fara yfir
og skipuleggja verkefni nemenda og taka
þátt í að skipuleggja námsleiðir, til þess
að reyna sjá fyrir framþróun bæði faglega
og verklega á okkar sviði. Það er hlut-
verk okkar að bæta við allri þróun á okkar
sviðum inn í þróun námsleiðanna sem við
bjóðum upp á. Fagmennska í kennslu út
frá þessari skilgreiningu stuðlar að fag-
mennsku útskrifaðra nemenda þar sem
þekking þeirra, leikni og hæfni hefur
verið tryggð með faglegri uppbyggingu
miðlunar, þjálfunar og sköpunar í kennsl-
unni. Þar kemur inn stór þáttur í starfi há-
skólakennarans sem við höfum hingað til
leitt hjá okkur og það er kennslufræðilegur grunnur
háskólakennara.
Mat á fagmennsku háskólakennara er að mínu mati
jafn mikilvægt og mat á rannsóknarvirkni og nýsköp-
unarhæfi þeirra. Sú vinna sem nú er unnin í háskóla-
stofnunum í landinu sem miðar að því að sett verði
viðmið um gæði kennslu er því afar mikilvæg.
Við verðum samt að gera okkur grein fyrir því að
við fitum ekki sauðinn með því að vigta hann, við
verðum einnig að nýta matið til að auðvelda framþró-
un í kennslufræðilegri hæfni háskólakennara. Það
þarf að setja fóðurbæti í trogin. Samhliða viðmiðum
verður einnig að skipuleggja endurmenntunarmögu-
leika fyrir háskólakennara sem hafa getu og vilja til
að viðhalda og byggja upp hæfi sitt sem kennarar.
Háskólar
Eru gæði kennslu það
sama og gæði menntunar?
Rósa Gunnarsdóttir,
kennsluþjálfari og sér-
fræðingur á kennslusviði
Háskólans í Reykjavík
Þú getur nálgast Fréttatímann frítt á
þjónustustöðvum N1 um land allt
HELGARBLAÐ
ÁLFASALAN 2012