Læknablaðið - 01.01.1928, Blaðsíða 25

LÆKNABLAÐIÐ
19
I. Sumariö 1924 byrjaöi hann meö 4 hópa af 6 vikna gömlum grís-
um, og voru 6 í hverjum hóp. Grísirnir voru fóðraöir á undanrenningu
og fóöurbæti, meö 97% maís, 2% kolsúrt kalk og 1% matarsalt.
Maisinn í fóðurbæti tveggja hópanna var gulur, hinna tveggja hvitur.
Tilraunin stóð yfir í 6 mánuöi; allan þann tíma hafði annar guli* og1
annar hvíti hópurinn aðgang að beru lofti og sól. Hinir hóparnir höfðu
aðgang að jafnstóru, yfirbygðu svæði. Nærri öll hvítu dýrin, bæði þau
sent sólar nutu og hin, veiktust af lungnasjúkdómi, sem drap 5 þeirra.
Gulu dýrin, sem sólar nutu, veiktust ekki, og af hinum 6 gulu, sent inni-
byrgð voru, veiktust 5 meira eða minna af beinkröm. Við slátrun var
öskuefni í beinum geisluðu dýranna 54,3%, í beinum hinna 49,3%. —
Blóðfosfór var í nóventber hjá geisluðu dýrunum 5,36, hjá hinum 3,02.
fTölurnar merkja mgr. af hreinum fosfór í 100 grm. af blóði). í janúar
var blóðfosfór geisluðu dýranna fallinn niður í 4.71.
II. Þrjár geitur voru fóðraðar inni, og nutu ekki sólar, tvær þeirra
voru með kiðlingum (þungaðar). í byrjun var kalkmelting þeirra allra
]). e. a. s. minna kalk i saurnum en þær fengu í fóðrinu. Eftir að þunguðu
geiturnar voru bornar, varð kalkmelting þeirra strax h-. Mánuð eftir
burðinn var farið að geisla geiturnar með kvartslampa (útfjólul)láum
geislum), fyrst 10, seinna 20 mínútur á dag. Önnur geitin fékk strax -(-
kalkmeltingu, hin eftir viku geislun. Kalkinnihaldi fóðursins var auðvit-
að haldið óbreyttu, en kalkið í saurnum minkaði strax eftir að geislun-
in byrjaði. — Það er þekt, að ástæðan til beinkramar mun sjaldan vera
skortur á kalki eða fosfór i fæðunni, heldur að líkaminn getur ekki
tileinkað sér þessi efni. —
Blóðfosfórinn var í byrjun 5,55 og 5,94. Eftir 5 vikna geislun voru
tilsvarandi tölur 9,26 og 7,80. Mjólkurgeiturnar béldust í kalkjafnvægi
með geislun, þótt kalkið í fóðrinu væri minkað um ýú.
Kalkgjöf þriðju, geldu geitarinnar var var minkuð smámaaman, þar tit
jafnvægi hennar var Við geislun varð kalkjafnvægið strax -(-. í
sömu átt verkaði sólskin á mjólkurkýr, þó tiltölulega nokkuð minna. —
Séu hvítar rottur fóðraðar í myrkri á D-vitamin sneyddri fæðu, sýkj-
ast þær og deyja bráðlega af beinkröm. Fáeinir dropar af þorskalýsi á
dag nægja til að dýrin haldi heilsu. Eða sé útfjólubláum geislum frá
kvartslampa beint inn í mvrkrastofuna til dýranna, 3—5 mínútur á dag,
veikjast þau heldur ekki. Ennfremur má koma í veg fyrir líeinkrömina
með því að láta útfjólubláa geisla skina á hið D-vítamín-sneydda fóður.
Þannig má með geislun magna fjölda fóðurtegunda, — sem annars inni-
halda lipoidefni, — svo að verkun þeirra gegn beinkröm nálgast verkun
þorskalýsis (Dr. Hess). Og áhrif þorskalýsis má auka stórum með geisl-
un. Séu nokkur af dýrum myrkvastofunnar geisluð, veikist ekkert þeirra.
Geisluðu dýrin verka antirachitiskt með útgeislun eða exkrementum. Efni
þau, sem magnast í fæðutegundum og húðfitu dýranna. eru aðallega chole-
sterol, og ómettaðar fitusýrur.
Ofannefndar rannsóknir um verkanir útfjólublárra geisla, — sólar eða
* Til styttingar nefni eg þau dýrin sem fengu gulan mais „gul“ og hin „hvít“.