Læknablaðið - 01.01.1928, Blaðsíða 29

LÆKNABLAÐIÐ
23
sljófari fyrir áhrifum eölilegs þarminnihalds og loks líka fyrir áhrifum
hinna ertandi efna, þá hætta börnin aö kunna að rembast, og hægöatregö-
an eykst jafnt og þétt. Viö þetta bætast svo oft afrifur í endaþarminum,
sérstaklega þegar pípur meö stífum oddi eru mikiö notaöar; því nærfærin
má sú manneskja vera, sem ekki særir viökvæma slímhúöina meö venju-
iegri belgsprautu, ef krakkarnir stj-mpast eitthvað viö. Hjá eldri hvítvoö-
ungum, einkum þeim sem neuropathiskir eru aö upplagi, getur kannske
lika komið til greina psykisk áhrif frá aðstandendunum. Komist þeir í
æsing jafnskjótt og einhver dráttur verður á komu hægðanna, og fari
aö hafa um hönd allskonar tilfæringar til aö ná þeim, þá getur að lok-
um fariö svo, aö slíkar tilfæringar fléttist svo saman við hugmyndina
um defaecationina í huga barnsins, að það hætti að taka mark á öörum
stimuli. — Þá má og geta þess, að obstipation er oft samfara idioti, sér-
staklega er þaö ósjaldan fyrstu einkenni myxödems. — Hægðatregðu,
vegna organiskra sjúkdóma í heila eöa mænu, verður vitanlega altaf aö
útiloka, áður en diagn. functionel obstipation er upp kveðin.
Hvaö einkennunum viðvíkur, þá eru þau aö dómi almennings mörg
og margvísleg (óværö, svefnleysi, kolik-verkir, ælur, útbrot, sótthiti og
krampi). En sannleikurinn er sá, að í langsamlega flestum tilfellum eru
einkennin engin önnur, en lokal, þ. e. a. s. hægðatregðan. Börnin þrífast
vel, líta vel út, eru kát og vær. Vindverkir eru síst algengari hjá brjóst-
börnum, er tregar hægöir hafa, en hinum, er oft hægja sér. Saurinn er
venjulega eðlilegur aö útliti hjá brjósthörnum, en getur þó ósjaldan ver-
iö haröur og grár. Pelabörn hafa aftur á móti oft óþægindi af því aö
koma frá sér gildum, hörðum drönglum, eru oft uppþembd og hafa verki.
Oft er hægt aö palpera saur-tumora, ekki eingöngu í v. fossa iliaca, held-
ur líka í þeirri hægri, vegna þess hve flex. sigmoidea er löng. Stundum
kemur katarrhalskur þroti í slímhúö endaþarmsins og sést þá slím og
jafnvel stundum blóð á saurnum. Oft er sótthiti og harðlífi sett í sam-
band hvort viö annað, en þó sýnist þaö frekar vera ólíklegt að svo sé, því
mýmörg eru þess dæmi, aö börn hafa ekki hægt sér svo dögum skiftir, án
þess að líkamshitinn hafi aukist nokkuð. Aftur á móti er hugsanlegt or-
sakasamband milli krampa og obstipationar, þannig aö verkir frá hörð-
um skybala gætu valdiö þeim hjá spasmophilum börnum.
Meðferðin verður nokkuö á tvo vegu eftir því, hvort um brjóstbörn
eöa pelabörn er aö ræða. Hjá hraustum brjóstmylkingum, sem vel þríf-
ast, er best að láta hægðatregðuna alveg afskiftalausa, og reyna eftir
föngum að sannfæra móðurina um, aö barnið saki ekki, þó hægðir séu
strjálar. En því miður tekst það sjaldnast, og er þá betra aö gefa henni
ráðleggingar, heldur en að eiga þaö á hættu, að hún grípi til sinna eigin
kerlingabóka og húsráða, eöa þvælist af vinum og vandamönnum út í
polvpragmasi. Meðferðin verður aðallega diætisk, þ. e. a. s. barninu eru
gefin þau næringarefni, er peristaltik örfa, en það gera öll þau efni sem
sýrur mynda. Þaö er því fyrst og fremst kolvetni um að gera, t. d.
grjóna- eða mjölsúpur, sættar með mjólkursykri, maltsúpuextract eða
reyrsykur (ca. 25 gr. í 150 gr. súpu), gefnar 2—3 barnask. eftir hverja
máltíö. Þeim börnum, sem eldri eru en 3ja mánaöa, má gefa 1—3 tesk.
af ávaxtasafa, niðursköfnum ávöxtum eöa rófna- eöa kartöflustöppu.
Hægöalyf á aö banna. Ennfremur er gott að láta nudda abdomen 3 sinn-