Læknablaðið - 01.01.1928, Blaðsíða 22

i6
LÆKNABLAÐIÐ
Önnur aSferS, sú sem kend er viS O e h 1 e c k e r, er einnig’ mikiö not-
uö. Donor og recipient liggja samhliöa. Sin glerkanyla í hvorri ven. cub.
tned., en þær aftur í sambandi viS glerdælu. Soga'ð er blóð frá donor inn
i dæluna og dælt þaðan inn í recip. Með smákrana á áhaldinu er liægt að
stjórna þessu. Áhaldiö og notkun ])ess er einföld, má t. d. sjóða ])að með
öðrum verkfærum. Ókost tel eg mestan, að hættara er við trombusmynd-
un með þvi, en Percys-áhaldi, og stundum óþægilegt að koma því við,
þar sem recipient þarf að liggja í vissum stellingum eftir uppskurðinn.
Percys áhald kostar ca. 40, hitt 70 Rm.
Iívemig verka blóðtransfusionir ? Yfirburðir blóðtransfusiona fram yfir
saltvatn og gúmmi-upplausnir, eru þeir helstir, að ný, rauö blóðkorn flytj-
ast inn og binda súrefni við sig. Æðakerfið fyllist nýjum vökva, nýtt
blóð og aukið súrefni streynia um hina blóði tærðu vöðva og líffæri. Enn-
fremur verka þær sem stimulans á merginn. Sönnun þess er sú, að skömmu
síðar finst venjulega mergð lítt ]n-oskaðra og nýmyndaðra blóðkorna í
blóði recipients. Koagulations-hæfileiki blóðsins eykst einnig við blóð-
transfusionir, þrálátar blæðingar hverfa fliótlega, a. m. k. í bili, hvort
sem þær hafa stafaö frá sárum eða öðnim orsökum, t. d. hæmophili eða
hæmorrhag. diath. Að lokum ber að telja immun- og reiztherapie-verk-
anir þeirra. Sjúklingarnir fá venjulega hitavellu, og granulationsvefur
sára vex, jafnvel slappar og anemiskar granulationir lyfta sér, og verða
blóðríkar. Talið er, að rauðu blóðkornin lifi að jafnaði 3—4 vikur eftir
transfusionir.
Hvaða kröfur ber að gera til donors ? Eins og áður er tekið fram, verð-
ur fyrsta krafan að vera sú, að blóð donors og recipients eigi saman. Að
öðru jöfnu þykir heppilegra að nota blóð frá ungum, hraustum manni, en
gömlum og slitnum, og að sjálfsögðu þarf að útiloka að donor gangi með
lues eða aðra þráláta. næma siúkdóma. Hér á landi er þetta atriði auð-
velt, þar eð lues-sjúklingar fyrirfinnast varla í sveitum uppi. Eg held að
það væri hagkvæmt héraðslæknum, sem gera vilja blóðtransfusionir, að
rannsaka með „Hæmotest" nokkra menn í hverri sveit, og eiga ]jannig
ávalt vísan donor, sem hægt væri að grípa til, ef með þyrfti. Það skal
tekiö fram, að þótt IV. flokkur sé universal donor. þá þykir betra að
donor sé af sama flokki og recipient. Við alla stærri spitala erlendis, eru
fastir donores. Hiá Eiselsberg- er liver sjúklingur rannsakaður með
„Hæmotest", og fljótlega til hans gripið, ef hann þykir líklegur til blóð-
gjafa.
Þau munu fá, læknisráðin, er sett hafa hugmyndaflug lækna á jafn
mikla hreyfingu sem blóðlækningar og blóðtransfusionir, alt frá fyrstu
tímum til vorra daga. í Ijlóði manna átti snildin, heilbrigðin, lyndisein-
kennin að búa, eftir fornri trú. í rúnaletri Nineveborgar. í bibliu vorri, í
Ijóðum Óvids, er blóðlækningunum sungin dýrð. í ritum ])essum er þess
getið, að besta ráðið til þess að yngja upp gömlu mennina, að láta þá
aftur lifa æskunnar yndi, sé að veita í æðar þeirra blóði úr ungum, hraust-
um mönnum. Hinn frægi medicus ordinarius S i g i s m u 11 d E I s h o I z.
getur ])ess í lækningabók sinni, að lvndiseinkenni manna séu ákveðin af
efnum, sem í blóðinu séu; því sé heillaráö, að þeir menn blandi blóði, er
ekki eigi skap saman, það sé meðal annars óbrigðult ráð við ósamkomu-
lagi hjóna! — Og svo mætti lengi telja. Nú orðið eru indikationirnar