Læknablaðið - 01.12.1928, Blaðsíða 5

LÆKNABLAÐIÐ
163
heilaírumunnar og endastöðvarinnar. Nú eru til tveir flokkar svæfingarefna:
1 )f lipoid-leysanleg (chloroform, ether, chlorethyl), 2) vatns-leysanleg (glaíS-
Þar sem lipoidin eru einkum í kjarna taugafrumunnar, setjast svæfingar-
efnin i fyrri flokknum þar aS, lama hann og rjúfa þannig sambandiS.
GlaÖloftið aftur á móti er mjög vel uppleysanlegt í vatni, svo að 1 ccm.
af NoO uppl. í 1 ccm. af HÓO. Glaðloftið gengur því ekki í samband við
kjarnann, svo mjög sem hin, heldur sest að í fryminu og rýfur þannig sam-
bandið milli kjarna og endastöðvar (kenning Wielands). Vökvaskiftin eru
langtum hægari í kjarnanum en í fryminu, og sambandi'5 fastara milli kjarn-
ans og lipoid-leysanlegu efnanna en milli frymisins og glaðloftsins. Því
koma verkanir þess svo miklu fyr í ljós og hverfa fyr, en' eftir hin svæf-
ingarefnin, eins og frá mun skýrt.
Eg sá glaðloftið fyrst notað í Winnipeg í Kanada, en síðar var eg svo
heppinn, að njóta tilsagnar Dr. Mc. Kessons í Toledo, Bandar., en hann
er einn af brautryðjendunum á þessu sviði, eins og áður er sagt. Kostir
þess eru mjög áberandi. Sjúklingarnir eru sofnaðir eftir y—3 mínútur,
þótt nokkuð lengri tíma taki að fá fullkomna vöðvaslöppun. Þeir sofa ró-
lega, með þægilega drauma og brjótast ekki um. Jafnfljótir eru þeir að
koma til sjálfs sín aftur, og minningarnar eftir svæfinguna eru ljúfar.
Glaðloftið er lvktarlaust, og sjúklingarnir taka þaö með mestu ánægju.
Sekretion eykst ekkert, hvorki úr augum né vitum, og er þannig hættan á
lungnasjúkdómum hverfandi. Uppköst eru venjulega engin, né velgja. A
fáeinum mínútum er hægt að vekja sjúklinga úr dýpstu svæfingu, svo að
þeir tali af viti og þekki þá, sem viðstaddir eru. Það er ekki óalgengt, að
vekja þá meðan á aðgerð stendur, og láta þá tala eða hósta, til að reyna
á fyrirbönd, t. d. við strumaskurði, og minkar þannig mjög hættan á eftir-
blæðingum. Eftir stuttar svæfingar, svo sem við tanntökur og tonsillec-
torniur, geta sjúklingar alla jafnan gengið heim til sín. Þeir eru í besta
skapi, hlæja og flissa, og vilja gjarnan sofa lengur, því aö oft dreymir þá
veðreiðar, kappsiglingar, hnefaleiki e. þ. h., sem þá stundum er ekki lokið,
þegar þeir eru vaktir. Sama cr að segja eftir langar svæfingar. Ef maður
spyr, hvernig sjúklingnum líði, svarar hann að jafnaði „vel“. Hann getur
fljótt farið að borða, því hann hefir enga velgju. Sjúklingnum líður svo
miklu Ijetur eftir svæfingu með glaðlofti en með öðrum svæíingarefnum,
að þaö er ekki sambærilegt. Það er mjög litið eitrað, ekki parenchym-eitur,
eins og ether og chloroíorm, og því sjást ekki siðverkanir eftir það. Enn
má teljast kostur, að það er alls ekki eldfimt, svo að menn þurfa ekki að
vera hræddir um sprengingu eða íkveikju, þar sem það er notað. Vegna
þess, hve efnið er lítið eitrað, er hægt að halda sjúklingum í svæfingu
með því lengur en með nokkru öðru efni, sé súrefnisblandan hæfileg.
Þar sem ether er contraindiceraöur í flestum tilfellum af acut nephritis,
glycæmia, acidosis, sepsis'og acut sjúkdómum í lungum og lungnapípum,
má svæfa flesta þessa sjúklinga með glaðlofti, án verulegrar áhættu. Contra-
indicationirnar eru fáar. Mc. Kcsson og Clcment segja, að þær séu engar,
nema: fákunnátta og léleg áhöld. Asthma hefir verið nefnd, en kemur
víst sjaldan að sök. Það hefir verið talinn galli, að erfitt er stundum að
fá nægilega vöðvaslöppun, en ráð eru til að bæta úr þvi. Enn hefir verðið
verið nefnt; að því mun eg siðar koma.