Læknablaðið - 01.10.1941, Blaðsíða 16

102
L Æ. KNABLAÐIÐ
i sólarhringsþvagi. Ef sykur væri
t. d. 60 gr. þyrfti sjúklingurinn
nálægt 30 insulineiningum.
Svo einfalt er nú máliö ekki,
því miöur. Falta sýndi fyrstur
manna fram á, aö til væru tvær
tegundir af diabetes. 1. Sjúklingar,
sem væru mjög næmir fyrir insu-
lini og þyrftu því litiö insulin til
þess aö mikil glycosuria hyrfi, og
aö hjá þessum sjúklingum mætti
lit'lu muna um dosis, svo aö ekki
kæmu fram einkenni um hypogly-
cæmia. Hjá þessum sjúklingum
kæmi undir eins mikil glycosuria,
ef hætt væri aö gefa insulin. —
2. Diahetes, sem lítt væri næmur
fyrir insulináhrifum. Sjúklingar
meö þessa tegund af diabetes,
þyrftu oft margar einingar til þess
að halda lítilli glycosuria í skefj-
um. Þessir sjúklingar þola aftur á
móti mun stærri skammt en nauð-
synlegt er til þess aö glycosuria
hverfi, án þess að til óþæginda
komi, og ef hætt er viö insulin, er
glycosuria oft lítlilfjörleg. Hins
vegar hefir komiö í ljós, aö þó aö
báðar þessar tegundir séu óneitan-
lega til, þá er þó mikill fjöldi sjúk-
linga 1» i 1 beggja.
Einfaldasta ráöið til þess aö
finna hversu menn eru næmir fyr-
ir insulini, er aö gefa.þeim ákveö-
inn skammt af því intravenöst, og
fá þeir þá strax á eftir glycose per
os eftir stærö. Insulinskammtur-
inn er valinn þannig, aö 5 einingar
koma á hvern fermeter af yfirborði
líkamans, og af glycose koma 30
gr. á hvern fermeter af yfirboröi
líkamans. Þetta þykir heppilegra
heldur en aö fara eftir þyngd,
vegna þess, að hjá feitum mönn-
um gæfi þaö ekki rétta hugmynd
um insulinnæmi þeirra. Blóösykur
er ákveðinn, áöur en insulin er gef-
iö, og á eftir meö 10—15 mínútna
millibili i 1 klukkutíma. Á þeim
tíma gætir hjá sumum sjúklingum
mjög mikilla, en hjá öðrum næsta
lítilla áhrifa. '
Ef línuritinu er haldiö áfram,
t. d. í 3 tíma, sést, aö munurinn er
þó meiri í hraöa insulináhrifanna,
heldur en í heildarverkuninni. Hjá
þeim næmu gætir áhrifanna mest
fyrsta klukkutímann, en eru mjög
farin að minnka eftir tvo tima. Hjá
hinum gætir áhrifanna lítið fyrsta
klukkutímann, mun meira þann
næsta og öllu meira þriöja klukku-
timann. Munurinn á heildarverk-
uninni er því oft ekki eins mikill
og vænta mætti. Þó má skifta dia-
betessjúklingum eftir útkomunni
af þessari tilraun i tvo flokka. Er
annar næmur fyrir insulini. Hjá
þeim verkar insulin mjög fljótt
og heldur niöri alimentær hyper-
glycæmia. Hjá hinum verkar insu-
lin hægt og mun minna og lækkar
aöeins að litlu leyti hyperglycæmia.
Árangurinn af þessu insulin-gly-
cose-prófi er svo borinn saman við
blóösykurlínurit sömu sjúklinga.
eftir aö þeir höföu fengiö sama
skammt af glycose, en ekki insu-
lin. Reynslan hefir sýnt, að þeir
diabetes-sjúklingar, sem næmir eru
fyrir insulini, eru flestir ungir,
grannholda og með eðlilegar æöar
og tensio. Veikindi þeirra hafa
líka jafnan liyrjaö snögglega. í
hinum flokknum finnast einkum
eldri sjúklingar með hypertensio,
arteriosclerosis og adipositas, og
sjúkleiki þeirra hefir aö jafnaði
byrjaö hægt og sigandi. Þá má geta
þess, að flestar infectiones minnka
mjög næmi fyrir insulini.
Ekki er fullkunnugt um hinn
eiginlega eölismun þessara tveggja
tegunda af diabetes. Flest liendir
til aö hjá þeim insulinnæmu sé
raunverulega skortur á insulini.
Flestum finnst líklega erfitt aö
hugsa sér diabetes án skorts á in-