Læknablaðið - 01.10.1941, Blaðsíða 17

LÆKNA B LAÐ I Ð
103
sulini, en sumir telja aö í nokkruni
tilfellum hafi fundizt eSlilegt magn
af insulini í pancreas sykursýkis-
sjúklings. Langoftast er þó um
insulinskort að ræSa. Samkvæmt
rannsókn, sem gerS var í Toronto,
var insulin, sem hægt var aS vinna
úr kirtlum sjúklinga, sem látizt
höfSu úr eSa veriS haldnir af dia-
betes, aSeins Y\ af þvi, sem fannst í
kirtlum þeirra, sem látizt höfSu úr
öSrum sjúkdómum og engan dia-
betes haft.
Þegar insulinnæmur diabetes-
sjúklingur fær insulin in venis og
glycose per os, verSur blóSsykur-
linurit hans mjög likt og hjá heil-
brigSum. Hjá hinum ónæmu virS-
ist eitthvaS vera, sem dregur úr
áhrifum insulins eSa seinkar þeim
og þykjast menn hafa fundiS, aS
jjerifer verkun insulins væri þá
mun minni en ella.
Sumir telja, aS insulinónæmi sé
fyrir áhrif frá hypophysis. Hefir
veriS bent á, aS sá diabetes, sem
fylgir acromegalia og basofilismus
sé aS jafnaSi insulinresistent, og
aS alloft hafi fengizt nokkur lrati á
diabetes þessara sjúklinga eftir
Röntgengeislun á hypophysis. Þá
hefir veriS bent á, aS dýrum, sem
pancreas hefir veriS numinn úr,
batnar til muna diabetes, ef hypo-
physis er lika tekinn, og svipuS er
útkoman, ef gland. suprarenalis er
numin burtu, enda taliS sannaS,
aS áhrifa hypophysis á efnaskifti
kolvetna gæti aS mestu fyrir milli-
göngu gland. suprarenalis.
Einna eftirtektarverSastar eru
þó tilraunir Youngs. Hann dældi
hypophysisseySi í hunda, og væri
þaS gert oft og í stígandi skömmt-
um, fengu margir þeirra varan-
legan diabetes. Hjá mörgum
þeirra. en naumast öllurn, fundust
breytingar i pancreas, sem telja
mátti aS væri orsök til sjúkdóms-
ins. Þegar þessum hundum var
gefiS insulin, þurftu þeir mjög
mikiS af því, ef halda átti glycos-
uria í skefjum. Hundur, sem pan-
creas hafSi veriS numinn úr, þurfti
miklu minna insulin til þess aS
gylcosuria hyrfi. (BáSir fengu auS-
vitáS sama fóSur.) Liggur því
nærri aS halda, að hypophysis sé
eitthvaS viS máliS riSinn, þegar
um mjög áberandi insulinónæmi
er aS ræSa.
Acidosis.
Hjá manni eSa dýri, sem sveltir,
gengur glycogenforði lífrarinnar
smám saman til þurSar. Líkaminn
hefir þá ekki annaS aS bíta og
brenna en sína eigin fitu og eggja-
hvítu (autophagi). Til þess aS
halda blóSsykri innan hæfilegra
takmarka, þarf lifrin því aS breyta
eggjahvítu og sennilega líka aS ein-
hverju leyti fitu i sykur. Cremor
kallar þessa sykurframleiSslu
glyconeogenesis. Ef allt er meS
felldu í líkamann, brennur fitan
fullkomlega, svo aS eftir verSur
aSeins kolsýra og vatn. En þetta
gerist aSeins ef líkaminn hefir nóg
af kolvetnum til umráSa. Gömlu
lífeSlisfræSingarnir sögSu hnitti-
lega, aS fitan brynni í eldi kolvetn-
anna. En þegar kolvetni vantar í
fæSuna og lifrin er glycogensnauS.
brennur fitán aSeins aS vissu
marki; eftir verSa sýrur, sem safn-
ast fyrir í likamanum, lækka alkali-
fcrSa og valda eitrunareinkennum,
ef mikiS kveSur aS. Ekki gengur
heldur aS öllu leyti vel meS
hagnýtingu eggjahvituefnanua.
Nokkrar aminosýrur, svo sent leu-
sin, tyrosin og phenylalanin brenna
þá ekki til fullnustu, svo aS beta-
oxysmjörsýra, áceton og acetedik-
sýra myndast likt og úr fitusýrun-
um.
Efjá heilbrigSum mönnum verS-