Læknablaðið - 01.01.1946, Blaðsíða 35

LÆKNABLAÐIÐ
23
Anæmia aplastica og pur-
pura thrombopen. eru sjald-
gæfir en mjög hættulegir fylgi-
kvillar, og verður að hætta við
lyfið strax og þeirra verður
vart.
Anæmia. Oft ber á nokkru
Jjlóðleysi eftir notkun sulfa-
lyfja, og er talið, að bein eit-
urverkun lyfjanna á blóðkorn
eða merg sé undirrótin. Börn
liafa ósjaldan fæðzt með blóð-
leysi og gulu vegna þess, að
móðirin liefir notað mikið af
sulfalyfjum um meðgöngutím-
ann. Hófleg notkun sulfalvfja,
um meðgöngutímann, er hins
vegar ekki talin skaða fóstrið.
Anæmia acula kæmolytica er
næsta sjaldgæf, en mjög hættu-
leg. Verður hennar helzt vart
eftir notkun sulfanilamiðs og
tiltölulega oft hjá börnum.
Ekki virðist áunnu ofnæmi til
að dreifa, því að einkennin
byrja að jafnaði 2—6 dög-
um eftir að lyfjanotkun hófst.
Telja margir, að um eins kon-
ar idiosvncrasia sé að ræða,
vegna þess að fylgikvillans
verður engu að síður vart eftir
litla skammta. Byrjunarein-
kenni eru kligja, liöfuðverkur,
liiti, leucocvtosis og gula. Talið
er, að helmingur rauðra blóð-
korna fari stundum forgörð-
um á einu dægri, og má því
búast við mikilli hæmoglobin-
uria. Hætta verður strax við
lyfið, en gefa sjúklingnum mik-
ið af saltvatni, og alkalia að
auki, til þess að fyrirbyggja ef
unnt er, að tubuli renalis stífl-
ist af blóðlitarefni. Að sjálf-
sögðu þarfnast svo sjúklingur-
inn blóðgjafar, undir eins og
við verður komið.
Oliguria, anuria og hæmat-
uria orsakast af því, að tubuli
renalis, pelvis renum eða ure-
teres stíflast eða særast af krist-
allahröngli. Stundum virðist þó
oliguria eða anuria koma af
beinum eituráhrifum lyfjanna
á nýrnavefinn, án þess að um
stíflun á þvagvegum sé að
ræða (sulfonamið nephrosis).
Einkenni frá þvagfærum koma
svo að segja aldrei eftir notk-
un sulfanilamiðs, en sulfapyr-
idin, sulfathiazol og sulfadia-
zin eru næsta varhugaverð.
Ivíest hætta er á fylgikvillum
þessum, ef þvag er lítið, vegna
þess að sjúklingarnir drekka
litið, kasta upp eða svitna mjög.
Helzt þarf að gæta varúðar, ef
mikið er tekið af lyfinu, en þó
einkum, ef stórum skömmtum
er dælt i æð. Þessi 3 lyf, sem
mest hætta stafar af, leysast
illa í súrum vökva, og má því
búast við að illa fari, ef þvag
er súrt að ráði. Einkenni frá
þvagfærum geta komið mjög
fljótt, jafnvel á fyrsta degi, en
oft ber fvrst á þeim eftir að
lyfið liefir verið tekið í nokkra
daga. Oliguria og hæmaturia
hafa sézt eftir að notuð höfðu
verið aðeins 5—10 gr. af sulfa-
lyfi. Oft er greinileg nýrna-