Læknablaðið - 01.12.1950, Blaðsíða 18

140
LÆKNABLAÐIÐ
leghálsinum hefir lengi verið
mikil ráðgáta, og langt er síðan
læknar komust að þeirri niður-
stöðu, að það er ýmist hagslætt
eða óhagstætt sáðkornunum.
Undanfarna tvo áratugi hefir
tekizl að sanna cykliskar breyt-
ingar á þéttleika og magni
slímsins, í samræmi við folli-
culin-framleiðslu líkamans.
Þegar egglosið fer fram er slím-
ið ekki eins seigt, heldur eykst
það, verðir þunnt og silfurtært,
og má þá „spinna“ það langt
út, ef tekið er í það með töng.
Þetta hefir mikla þýðingu fyrir
hreyfingar sáðkornanna og
auðveldar þeim ferðalagið upp
eftir leginu. Ef þessi rannsókn
ætti að gela orðið að gagni fyr-
ir konuna, yrði hún að koma
daglega til skoðunar á lækn-
ingastofu á þessu tímabili, en
það kostar mikla fyrirhöfn og
ónæði og þess vegna ekki raun-
verulega framkvæmanlegt.
Þriðja aðferðin er sú að taka
parl úr slímhúð legsins og
skoða í smásjá, Það þarf ekki
að gera nema einu sinni í mán-
uðu, því nú þekkjast svo auð-
veldlega þær breytingar, sem
verða á slímhúð legsins vegna
starfsemi folliculins og proge-
stercns. Með lítilli sköfu eru
teknir smáspænir úr slímhúð
legsins og þeir síðan settir í
vefjarrannsókn. Oftast er val-
inn tíminn 2 til 3 dögum fyrir
tíðir eða nokkrum klukku-
stundum eftir að tíðir eru byrj-
aðar. Ef nú egglos hefir farið
fram, sjást hinar sérkennilegu
,sekretorisku‘ breytingar í slím-
húðinni, en sé svo ekki þá sjást
bara ,proliferativar breytingar1
sem benda á anovulerar tíðir. Á
þessari rannsókn eru tveir ann-
markar: 1) hvaða breytingar
sem finnast, þá eru þær bundn-
ar því tímabili sem yfir stendur
og sanna ekki hvort egglos
verði á næsta tímabili. 2) Það
er gert of löngu eftir egglosið
til þess að hafa hagkvæma þýð-
ingu fyrir viðkomandi egg
Hins vegar sannar þó ein rann-
sókn hvort egglos eigi sér stað
hjá konunni, og þar með eðli-
leg starfsemi eggjakerfanna í
flestum tilfellum. Sé „spónn-
inn“ tekinn eftir að tíðir eru
byrjaðar, þá er hægt að kom-
ast hjá því að eyðileggja egg,
sem ef til vill þegar er orðið
frjóvgað.
Fjórða aðferðin er að fá línu-
rit af líkamshita konunnar.
Kunnugt er að sveiflur líkams-
hitans eru eðlilegar bæði í ung-
um og gömlum, og er líkams-
hitinn mælikvarði á eðlilega
starfsemi líkamans. Andleg og
líkamleg áreynsla veldur breyt-
ingum á hitanum, eins er um
mellingarstarfsemina og ýms
ulanaðkomandi áhrif. Við hvíld
og svefn lækkar hitinn í heil-
brigöu fólki er hitinn heldur
hærri á daginn og lækkar á
nóttinni. Á heilbrigðum karl-
manni er hitaritið eins dag eft-