Læknablaðið - 01.12.1950, Blaðsíða 26

148
LÆKNABLAÐIÐ
það er vaxið út frá, verða tölu-
verð þáttaskipti í sjúkdóms-
myndinni.
í fyrstu, á meðan æxlið hef-
ir enn ekki að fullu lokað
bronchus, er hætt við því, að
öðru hvoru safnist fyrir slím,
sem sjúklingurinn á erfitt með
að hósta upp í gegn um
þrengslin. Lungnavefurinn
neðan við þrengslin verður við-
námsminni, sökum þess hve
lítið súrefni berst að. Afleiðing-
in af þessu er, að öðru hvoru
myndast bólgur, sem fyrst lag-
ast, ef bronchus opnast að
nýju. Auk hitakastanna, sem
samfara eru bólgunum, kvart-
ar sjúklingurinn á þessu stigi
oft um þreytu eða þyngsla-
verk í brjósti, þeim megin, sem
æxlið er. Við hlustun má oft
greina sérkennilegt blástur-
hljóð á þessu svæði og heyrist
það bezt, ef sjúklingurinn er
látinn anda með opinn munn.
Þegar æxlið er orðið nægi-
lega stórt til að loka alveg
bronchusgöngunum, myndast
fljótlega fullkomið loftleysi
eða ,,atelectasis“ á þessu svæði.
í stað loftsins síast slím og
blóðvessi út í alveoli og hald-
ist ástandið óbreytt, fer varla
hjá því, að síðar komi ýms-
ir fylgikvillar (pneumonia,
bronchiectasiae, suppurativ
pneumonitis, abscess og jafn-
vel empyema). Þegar hér er
komið sögu, er því ekki aðeins
lungað í hættu ,heldur og líf
sjúklingsins, ef réttri meðferð
er ekki beitt.
Það eru þó ekki nema um 15
ár síðan menn fóru að átta sig
á bronchostenosis. Meinafræð-
ingar virðast jafnvel ekki hafa
gert sér fyrr grein fyrir hvað
skeður, ef bronchus þrengist
eða lokast, og í klinikinni
beindist athyglin fram að þeim
tíma að fylgikvillunum, þ. e.
a. s. því, sem sást í sjálfum
lungnavefnum, með þeim af-
leiðingum að eflaust hafa
margir sjúklingar látizt, án
þess að hin raunverulega orsök
yrði nokkru sinni kunn.
Bronchus adenom virðist al-
gengara í hægra lunga en
vinstra og finnst mun oftar í
lob. inf. eða med. en lob. sup.
Flestum ber saman um að
æxlið sé algengara hjá konum
en körlum. Er þetta einkum
þýðingarmikið til aðgreining-
ar frá bronchus carcinom, en
þar eru, sem kunnugt er, 80%
af sjúklingunum karlmenn.
Annað mikilsvert atriði er það,
að þótt ógerlegt sé að segja um
hvenær adenomið byrjar að
myndast, þar sem sjúkdómur-
inn er svo hægfara, mun vera
undantekning að æxlið geri
ekki vart við sig kliniskt fyrr
en á þeim aldri, sem krabba-
mein er algengast. Forster-
Carter telur, að langflestir
sjúklinganna finnist á aldrin-
um 30—40 ára og Kramer og
Som telja að 60% sjúklinganna